Jonge, B., de

Dutch

Jonge, de, B.

NARCIS 

Wie is hier een biopiraat?

Name not available

Wageningen Yield 

Ben jij wel eens naar een ver land op vakantie geweest en heb je daar
misschien een mooie schelp van het strand mee naar huis genomen? Of
een speciale bloem tussen de bladzijden van je boek gestopt en naar
Nederland gebracht? Pas dan maar op, want zo kan je in de gevangenis
belanden voor biopiraterij.
Biopiraterij
Biopiraterij is een term die verwijst naar het meenemen van genetisch materiaal
uit een ander land of streek. Vaak gaat het om planten en bijhorende kennis van
indianen of boerengemeenschappen, die door bedrijven worden gebruikt voor het
maken van commerciële producten, zoals nieuwe plantenrassen en medicijnen. Maar het kan bijvoorbeeld ook
gaan om bodemmonsters. Hierin kunnen onderzoekers nieuwe micro-organismen ontdekken die vervolgens
gebruikt kunnen worden om een nieuw afwasmiddel te maken. Met deze producten kan veel geld worden
verdiend. Maar vaak ziet de gemeenschap en het land waar het materiaal vandaan komt hier helemaal niets van
terug.
Genetisch materiaal voor een prijs
Moderne technologieën maken het steeds makkelijker om nieuwe producten als medicijnen en cosmetica te
vervaardigen uit het genetische materiaal van planten, dieren en micro-organismen. Juist in landen rond de
evenaar is de variatie aan natuurlijke soorten en landbouwrassen zeer groot. Zij hebben dan ook veel genetisch
materiaal dat geld waard kan zijn. Maar om er achter te komen welk plantje de genen levert voor een nieuw
medicijn tegen bijvoorbeeld AIDS moet eerst veel en kostbaar onderzoek gedaan worden. Dit onderzoek vindt tot
nu toe vooral plaats in de rijkere, geïndustrialiseerde landen waar vrijwel alle laboratoria gevestigd zijn. De
armere landen met veel biologische diversiteit zijn wel bereid om hun genetisch materiaal te verkopen aan de
bedrijven die daar onderzoek naar willen doen. Maar daar moet wel een goede prijs tegenover staan.
Bottlenecks
Eén van de problemen is dat niemand precies weet wat nu een goede prijs is voor dit genetisch materiaal. Een
ander probleem is dat er ook geen winkels zijn waar je dergelijk waar kan gaan kopen. Het materiaal moet eerst
verzameld worden, uit de bossen, de savannes, of de koraalriffen voor de kust. Je zou dus kunnen zeggen dat
de bossen en savannes in die landen de winkels zijn, maar waar is dan de kassier bij wie je de boodschappen
kan afrekenen? En waar zijn de beveiligingspoortjes die gaan piepen als iemand zonder te betalen de winkel
probeert te verlaten? Die zijn er natuurlijk niet. En omdat een handvol plantjes zo verstopt zijn in een boek is een
waterdicht beveiligingssysteem onmogelijk.
Strijd tegen Biopiraterij
Ter afschrikking staan er in een aantal landen hoge straffen op biopiraterij. Dat deze straffen er niet om liegen
blijkt wel uit de recente veroordeling in Brazilië van de Nederlandse bioloog, Marc van Roosmalen, voor 14 jaar
celstraf. Ook een aantal maatschappelijk organisaties zijn de strijd aangegaan tegen biopiraterij. Als publicitair
middel delen zij elk jaar de Captain Hook Awards for Biopiracy uit. De landen, bedrijven en personen die zo’n
award ontvangen maken zich schuldig aan biopiraterij en worden door de organisaties publiekelijk aan de
schandpaal genageld. De Cog Awards zijn er juist voor diegenen die zich tegen biopiraterij verzetten.
Alles over DNA: Wie is hier een biopiraat? http://www.allesoverdna.nl/plant/plant-en-milieu/wie-is-hier-een-biopi...
2 van 3 1-7-2011 9:41
De 'Awards' voor biopiraterij
Tegenstanders
Maar lang niet iedereen is het met
deze strijd tegen biopiraterij eens.
Tegenstanders vinden zelfs dat de
term biopiraterij nergens opslaat.
Zij wijzen erop dat de beroemdste
biologen uit de geschiedenis in alle
windstreken planten en dieren
verzamelden en deze in kaart
brachten. Die zouden nu als
criminelen achter de tralies
belanden. Iets wat dus
werkelijkheid lijkt te worden in
Brazilië. Daarnaast hebben
boeren, onderzoekers,
verzamelaars, handelaren, en vele anderen over de hele wereld altijd genetisch materiaal met elkaar
uitgewisseld, waarom zou dat nu opeens strafbaar moeten zijn?
Rechtvaardigheid
De vraag wat hier rechtvaardig is, speelt een belangrijke rol in de discussie over biopiraterij. Aan de ene kant
lijkt het niet juist dat een bedrijf veel geld verdient aan een product dat vervaardigd is uit een plantje afkomstig
van een indianengemeenschap in Brazilië, zonder dat die gemeenschap daar iets voor terugkrijgt. Aan de andere
kant: is het fair dat een bioloog die voor het behoud van de natuur datzelfde plantje verzamelt en de zaden
conserveert, een zware gevangenisstraf krijgt opgelegd?
Wie is er hier een biopiraat?
Je zou hier kunnen oordelen dat het bedrijf uit het voorbeeld hierboven een biopiraat is, maar de bioloog niet.
Maar wat als het bedrijf nu de zaden gebruikt die de bioloog in eerste instantie heeft verzameld? En hoe bekijk je
de zaak als je weet dat het bedrijf zelf veel geld investeert in het onderzoek naar dat plantje en er uiteindelijk een
medicijn tegen malaria mee ontwikkeld. Een medicijn dat ondanks de kosten ook baat heeft voor diezelfde
indianengemeenschap? De vraag wie er hier een biopiraat is blijkt in de praktijk niet altijd eenvoudig te
beantwoorden.
© 2011 Alles over DNA
Internet: http://www.allesoverdna.nl/plant/plant-en-milieu/wie-is-hier-een-biopiraat.html
Alles over DNA: Wie is hier een biopiraat? http://www.allesoverdna.nl/plant/plant-en-milieu/wie-is-hier-een-biopi...
3 van 3 1-7-2011 9:41


Wie is hier een biopiraat?

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

NARCIS

Name not available

Wageningen Yield