Door de afbouw van de steun voor het drogen van verse groenvoeders zal de productie van deze voedermiddelen in Nederland verder afnemen. Het wegvallen van de steun maar ook de sterk gestegen energieprijzen leiden ertoe dat de drogerijen niet meer concurrerend kunnen blijven produceren ten opzichte van vergelijkbare mengvoeders

Bolhuis, J.

Bont, C.J.A.M., de

Jager, J.H.

Dutch

Wageningen Yield 

  
LEI, Agri
Monitor, oktober 2008 pagina  1 
 
 
 
 
Groenvoederdrogerijen door ontkoppeling Europese steun onder druk 
Kees de Bont, Jan Bolhuis en Jakob Jager 
 
Door de afbouw van de steun voor het drogen van verse groenvoeders, de zogenoemde droogsteun, zal de 
productie van deze voedermiddelen in Nederland verder afnemen. Dat concludeert het LEI in een onderzoek 
naar de gevolgen van de ontkoppeling van deze steun, die aan de orde is bij de Health Check van het 
Europese landbouwbeleid (GLB). 
 
Betekenis van het drogen van groenvoeders 
Groenvoeders, gras en luzerne die in Nederland worden gedroogd, worden op 15 tot 20.000 ha door 
ongeveer 4.500 bedrijven geteeld. Circa 6.000 ha daarvan is luzerne. De drogerijen bieden in Nederland 
werk aan circa 150 mensen, in het seizoen oplopend naar 250 tot 300 mensen.  
Het drogen van groenvoeders voorziet in een klein deel van het tekort aan eiwitrijke veevoeders binnen de 
EU. Om te voorzien in dit tekort, en dus minder afhankelijk te zijn van onder meer sojaschroot van buiten de 
EU, is in de jaren zeventig een steunregeling voor het drogen van groenvoeders in werking getreden. Spanje 
maakt van deze steunregeling het meest gebruik. Andere EU
landen, waaronder Nederland, benutten al een 
aantal jaren niet de maximumhoeveelheden die voor de steun zijn vastgesteld. Deze ‘onderbenutting’ is de 
laatste jaren toegenomen door het wijzigen van de regeling bij de hervorming van het GLB in 2003. Toen 
werd de droogsteun al voor (ruim) 50% ontkoppeld. Hierdoor ontvangen de drogerijen vanaf 2005 minder 
dan de helft van het eerdere steunbedrag per ton gedroogd product.  
Nederland kent nog zes bedrijven die groenvoeders drogen, voor een deel zijn het particuliere 
ondernemingen, voor een deel zijn het coöperaties van boeren. Aan het begin van de 21e eeuw waren er 
acht drogerijen. In de jaren zestig waren dat er nog ongeveer 70. Vooral kleinere drogerijen zijn gesloten. 
De Nederlandse drogerijen benutten steenkolen als brandstof; andere energiedragers zijn (vooralsnog) te 
duur, wel wordt gekeken naar de mogelijkheden van energie uit biomassa. De drogerijen in Nederland zijn 
gecertificeerd volgens de eisen van voedselveiligheid (HACCP en GMP) en de biologische landbouw (SKAL). 
De productie van gedroogde groenvoeders daalt sinds 2000. Het aandeel van gedroogde grasproducten 
loopt terug en is inmiddels ongeveer 50%. Het andere deel is luzerne. Van de gedroogde producten wordt 
nu een kwart tot een derde in de vorm van balen aangeboden. Het grootste deel bestaat nog uit pellets.  
Een deel van de telers laat het gewas, dit betreft vooral gras, drogen om het daarna als voeder op het 
bedrijf te benutten. In dit geval wordt gesproken van loondrogen. Andere telers leveren het gewas aan de 
drogerij voor de verkoop aan verschillende afnemers, waaronder de mengvoederindustrie. De drogerijen 
zorgen in beide gevallen meestal voor de oogst en het transport van het (verse) gewas naar de drogerij. 
Vanwege de transportkosten worden de groenvoeders voor het grootste deel (ongeveer 80%) geleverd van 
percelen binnen een straal van ongeveer dertig kilometer van de drogerijen. Voor de benutting van de 
droogcapaciteit wordt ook wel over een langere afstand aangeleverd. 
 
De markt voor gedroogde groenvoeders 
Op de totale Europese en ook op de Nederlandse markt van veevoeders en 
grondstoffen hebben de 
gedroogde groenvoeders slechts een klein aandeel, minder dan 1%. De omvang van de Nederlandse 
mengvoederproductie is in de loop van de jaren afgenomen door de melkquotering en de mestwetgeving. 
Van de ongeveer 170.000 ton in Nederland geproduceerde gedroogde groenvoeders wordt ongeveer 40% 
(70.000 ton) teruggeleverd aan de aanleverende boeren, vooral melkveehouders. De overige ongeveer 
  
LEI, Agri
Monitor, oktober 2008 pagina  2 
100.000 ton wordt geleverd aan de mengvoederindustrie en komt in balen en pellets (brokjes) beschikbaar 
voor afnemers in verschillende veehouderijsectoren. De productie in balen, die de laatste jaren is 
toegenomen, levert gemiddeld een hogere prijs op; de voordelen van het product (structuur
 en eiwitrijk) 
komen dan beter tot zijn recht, vooral bij jongvee. Ook is het product in balen qua prijsvorming minder 
gevoelig voor concurrentie van de mengvoedermarkt.  
Ongeveer 15% van de gedroogde groenvoeders is biologisch geteeld. De gedroogde groenvoeders hebben, 
naast verschillende aantrekkelijke eigenschappen voor de gezondheid van het vee, ook als kenmerk dat ze 
voorzien in de behoefte aan ggo
vrije plantaardige eiwitten. Met de gedroogde producten kunnen 
veehouders de samenstelling van de melk verbeteren wat betreft onverzadigde vetzuren (CLA en omega 3).  
  
Effecten van volledige ontkoppeling droogsteun 
Door ontkoppeling van de droogsteun neemt de kostprijs voor de drogerijen met 33 euro per ton gedroogd 
product toe en wordt het, afhankelijk van de prijzen van granen, mengvoeders en energie, voor de 
drogerijen extra moeilijk om concurrerend te blijven opereren. De vanaf het jaar 2000 sterk gestegen 
energieprijzen leveren op zichzelf al een forse kostenstijging op. Om concurrerend te zijn moet de drogerij 
hetzij een voldoende hoge prijs kunnen bieden aan telers (akkerbouwers) die het gewas vergelijken met 
graan, hetzij het loondrogen tegen een voor de veehouders acceptabel tarief kunnen uitvoeren dan wel het 
gedroogde product tegen concurrerende prijzen kunnen aanbieden op de markten van veevoeders. Tabel 1 
geeft aan dat uitgaande van de veevoederprijzen en de droogkosten, die grotendeels bepaald worden door 
energiekosten, de Europese droogsteun doorslaggevend kan zijn voor het functioneren van de drogerijen in 
Nederland. Zonder de EU
steun zijn bij de in 2008 bereikte energieprijzen de kosten van het gedroogde 
product hoger dan de prijs die voor het vergelijkbare mengvoeder wordt betaald. 
 
 
Tabel 1 Kostprijs (in euro per ton gedroogd product) en opbrengstprijs (in euro per 
voedereenheid) van gedroogde luzerne en gras in vergelijking met prijs van 
krachtvoer.  
 luzerne gras 
Totale kostprijs voor drogerij (vers product en drogen) 199 209 
Idem zonder steun 232 242 
Prijs per voedereenheid gedroogd product (zonder steun) 151 140 
Prijs per voedereenheid B
brok per maart '08 115  
Prijs per voedereenheid B
brok 5 jr. gemiddeld. 87  
Prijs per voedereenheid A
brok per maart '08  120 
Prijs per voedereenheid A
brok 5 jr. gemiddeld.  87 
Bron: LEI. 
 
Meer informatie: 
Rapport 2008
051 Gedroogde groenvoeders en herziening van het EU
beleid 
 
 
 


Groenvoederdrogerijen door ontkoppeling Europese steun onder druk

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Wageningen Yield

Name not available

NARCIS