Het eerste kwartaal van 2009 is in mineur begonnen. Door tegenvallende markt- en exportvraag lagen de gemiddelde opbrengstprijzen voor sierteeltproducten onder het niveau van vorig jaar. Klein lichtpuntje is de lagere olieprijs, maar het moment van gasinkopen is bepalend of hiervan kan worden geprofiteer

Jukema, G.D.

Knijff, A., van der

Dutch

Wageningen Yield 

  
LEI, Agri
Monitor, mei 2009 pagina  1
 
 
 
 
 
Eerste kwartaal sierteelt: 2009 begint in mineur 
Anita van der Knijff en Gerben Jukema 
 
Het eerste kwartaal van 2009 is in mineur begonnen. Door tegenvallende markt
 en exportvraag lagen de 
gemiddelde opbrengstprijzen voor sierteeltproducten onder het niveau van vorig jaar. Klein lichtpuntje is de 
lagere olieprijs, maar het moment van gasinkopen is bepalend of hiervan kan worden geprofiteerd. 
 
Terugblik 2008 
In 2008 zag het merendeel van de siertelers door lagere opbrengsten en hogere kosten hun 
bedrijfsresultaten verslechteren en hun inkomen dalen (tabel 1). De lagere opbrengsten waren vooral het 
gevolg van lagere opbrengstprijzen. Hierbij speelde een combinatie van factoren een rol: areaaluitbreiding 
bij bepaalde producten, een matige markt
 en exportvraag en onderlinge prijsconcurrentie. De kosten per 
bedrijf namen gemiddeld met 2% per m2 toe, vooral door hogere prijzen van arbeid, energie en meststoffen. 
Hoewel de bedrijfsresultaten gemiddeld voor alle siertelers in 2008 verslechterden, zijn de verschillende 
tussen de individuele bedrijven groot.  
 
 
Tabel 1 Bedrijfsresultaat en inkomen sierteeltbedrijven (x 1.000 euro per bedrijf) 
 Snijbloemenbedrijven  
  
Pot en perkplantenbedrijven 
 2006 2007 2008 r 2006 2007 2008 r 
Totale opbrengsten  763 875 884 762 1.188 1176 
Totaal betaalde kosten en afschrijvingen 685 799 864 687 1.080 1132 
Inkomen uit normale bedrijfsvoering 78 76 20 75 108 44 
Buitengewone baten en lasten 
5 
17 
10 
4 
2 
2 
Inkomen uit bedrijf 73 59 10 71 106 42 
Idem per onbetaalde aje 39 32 5 45 64 25 
Inkomsten buiten bedrijf 5 7 5 9 7 8 
Totaal inkomen 78 66 15 80 113 50 
Rentabiliteit 95 95 91 97 100 96 
Bron: Informatienet LEI 
 
 
Lagere veilingomzet snijbloemen, kamerplanten constant 
De omzet aan de Nederlandse bloemenveilingen lag de eerste twee maanden van dit jaar ruim onder het 
niveau van vorig jaar (
20%). In maart trokken de omzetcijfers mede dankzij de gunstige 
weersomstandigheden iets aan met als gevolg een positief effect op zowel de aanvoer als de verkoop. 
Desondanks is de totale veilingomzet het eerste kwartaal 11,5% lager dan vorig jaar (tabel 2). Hierbij geldt 
overigens wel de kanttekening dat vorig jaar de Paasomzet in het eerste kwartaal werd behaald. Bij planten 
lag de omzet in maart op een dusdanig hoog niveau dat per saldo de kamerplantenomzet in het eerste 
kwartaal op hetzelfde niveau uitkwam als vorig jaar en bij tuinplanten zelfs met 17% toe nam. Bij snijbloemen 
echter is omzet nog altijd 20% lager dan in 2008. Voor FloraHolland was de slechte start in januari en 
februari aanleiding om de prognoses voor geheel 2009 bij te stellen; werd begin januari nog uitgegaan van 
een kleine omzetstijging (1%), halverwege februari werd uitgegaan van een omzetdaling van 6% ten opzichte 
van 2008. Voor de verschillende producten is het beeld uiteenlopend. Bij kamerplanten zat de prijs voor 
  
LEI, Agri
Monitor, mei 2009 pagina  2
groene planten, zoals dracaena en ficus, bij een lagere aanvoer in de lift. De prijs voor phaleanopsis stond, 
net als vorig jaar, onder druk als gevolg een forse stijging van de aanvoer. Binnen de productgroep 
tuinplanten behaalden voorjaarbloeiers, zoals violen en primula's, een hogere middenprijs ondanks een 
grotere aanvoer. Bij snijbloemen is het beeld wat minder rooskleurig; de belangrijkste snijbloemen, zoals 
tulp, roos, troschrysant, lelie en gerbera, noteerden elk stuk voor stuk een lagere middenprijs bij een lagere 
aanvoer van stelen.  
 
 
Tabel 2 Ontwikkeling veilingomzet, aantal verkochte stuks en gemiddelde opbrengstprijs per 
productcategorie t/m maart 2009a) 
 Omzet Aantal verkocht Gem. prijs (ct/stuk) 
 Totaal 
(mln. euro) 
Mutatie t.o.v. 
2008 (%) 
Stuks 
(mln) 
Mutatie t.o.v. 
2008 (%) 
2009 2008 
Snijbloemen 482 
20,6 2.212 
6,6 0,22 0,26 
Kamerplanten 382 0,0 253 
0,3 1,51 1,50 
Tuinplanten 47 17,3 68 8,5 0,69 0,64 
Totaal 911 111,5 2.533 15,7 0,36 0,38 
a) exclusief import 
Bron: VBN 
 
Exportwaarde fors gedaald  
Het eerste kwartaal van 2009 werd voor 1,3 miljard euro aan bloemen en planten geëxporteerd, tegenover 
1,5 miljard euro in dezelfde periode vorig jaar (
12%). Vooral de export van snijbloemen liep fors terug 
(figuur 1). Bij planten bleef de daling beperkt tot 4%, dankzij een opleving van de export in maart (figuur 2). 
De eerste maanden speelden een aantal factoren de export parten: een koudere en strengere winter, een 
stijging van de euro ten opzichte van het Britse pond, de Russische roebel en de Poolse zloty, een matige 
marktvraag cq vraaguitval als gevolg van de economische recessie. Bovendien is het verkrijgen van 
exportverzekeringen moeilijker geworden. Terugkijkend valt op dat vanaf vorig jaar maart de export naar alle 
belangrijke afzetlanden al wat begon te haperen. Dit jaar zet de krimp versterkt door. Zo werd in het eerste 
kwartaal 2009 minder bloemen (
29%) en minder planten (
17%) naar het Verenigd Koninkrijk geëxporteerd. 
De export naar Duitsland, het belangrijkste afzetland, kromp bij bloemen met 
10%, maar was voor planten 
dankzij de groei in maart per saldo stabiel. Groeimarkten tot vorig jaar, zoals Rusland (
29%) en Polen (

12%), noteerden rode cijfers. Al met al een slechte start voor de exporteurs. 
 
 
Figuur 1 Ontwikkeling in de exportwaarde van snijbloemen per kwartaal in de periode 20061
2009 (miljoen euro) 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Bron: HBAG 
 
0
200
400
600
800
1.000
1.200
1e kwartaal 2e kwartaal 3e kwartaal 4e kwartaal
Miljoen euro
2006
2007
2008
2009
  
LEI, Agri
Monitor, mei 2009 pagina  3
 
Figuur 2 Ontwikkeling in de exportwaarde van pot1 en tuinplanten per kwartaal in de periode 
200612009 (miljoen euro) 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Bron: HBAG 
 
Energiekosten: moment gasinkopen bepalend 
Het is moeilijk om een helder beeld te schetsen over de ontwikkeling in de energiekosten in het eerste 
kwartaal van 2009. Redenen hiervoor zijn de sterke fluctuatie in de olieprijs gedurende het afgelopen jaar en 
daarmee de prijzen van aardgas voor dit jaar: begin 2008 lag de prijs voor een vat ruwe olie rond de 100 
dollar, in de zomer werd de historisch hoge prijs van 147 genoteerd, eind 2008 bedroeg de prijs nog geen 
50 dollar en daarna, in het eerste kwartaal 2009, zakte deze nog verder tot onder de 40 dollar per vat. 
Hiermee ligt de olieprijs duidelijk onder niveau van het eerste kwartaal 2008. Door de schommelingen van 
de olieprijs fluctueert ook de gasprijs sterk. Voor de afzonderlijke bedrijven is dus het moment waarop gas 
is ingekocht sterk bepalend; afgelopen zomer tegen een prijs van circa 40 ct/m3 of dit najaar tegen een 
prijs van rond de 25 ct/m3 of nog lager. Daarnaast hebben veel bedrijven met het oog op risicospreiding op 
verschillende momenten een deel van hun gas ingekocht. Voor het niet
gecontracteerde gas werd in het 
eerste kwartaal van 2009 gemiddeld een prijs van circa 29 ct/m3 betaald. Dit is ruim 5 ct/m3 meer dan in 
het eerste kwartaal vorig jaar, maar ongeveer 4 ct/m3 minder dan in het vierde kwartaal. Al met al loopt de 
gemiddelde gasprijs tussen de bedrijven sterk uiteen. Het gasverbruik is in het eerste kwartaal door een 
relatief strengere winter gemiddeld iets hoger dan vorig jaar. Daarnaast is op bedrijven die met een eigen 
w/k
installatie elektriciteit produceren voor eigen gebruik en voor verkoop ook de elektriciteitprijs een 
bepalende factor voor de ontwikkeling van de energiekosten. Vanwege de sterke prijsfluctuaties en de grote 
diversiteit aan contracten is het voor elektriciteit, net als bij gas, lastig om een algemeen beeld te schetsen. 
Illustratief in dit kader is het feit dat sommige bedrijven in eerste kwartaal besloten hebben de w/k
installatie 
af en toe stil te leggen en elektriciteit in te kopen op de APX (daghandelbeurs voor elektriciteit). Vooral 
bepalend voor het rendement van de eigen w/k
installatie is de zogenaamde Sparkspread; de marge tussen 
de opbrengsten van de stroom opgewekt met een w/k
installatie en de kosten van het gas dat nodig is om 
die stroom op te wekken. Zo zien bedrijven die vorig jaar op het hoogtepunt gas hebben ingekocht en later 
in een dalende markt elektriciteit hebben verkocht hun marges onderdruk staan. Anderzijds weten bedrijven 
die vorig jaar zomer elektriciteit hebben verkocht en later gas hebben ingekocht een hoger rendement te 
realiseren. Dit ongelijktijdig in
 en verkopen van energie heeft wel iets weg van speculeren, met alle daarbij 
behorende risico's.Qua overige kosten geldt dat de CAO
lonen voor de glastuinbouw met ingang van 1 
januari met 1,5% gestegen zijn. De CAO
lonen voor uitzendkrachten liggen in het eerste kwartaal eveneens 
op een hoger niveau als gevolg van een stijging van de CAO
lonen met 3,25% per 30 juni 2008. De prijzen 
van meststoffen zijn, na een forse prijsstijging in de loop van 2008, weer gedaald.  
0
100
200
300
400
500
600
700
1e kwartaal 2e kwartaal 3e kwartaal 4e kwartaal
Miljoen euro
2006
2007
2008
2009


Eerste kwartaal sierteelt: 2009 begint in mineur

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Wageningen Yield

Name not available