Dwarswaard, A.

Kool, S.A.M., de

Dutch

Wageningen Yield 

• BLOEMBOLLENVISIE • 22 oktober 2009
22 oktober 2009 • BLOEMBOLLENVISIE •
• BLOEMBOLLENVISIE • 22 oktober 2009
22 oktober 2009 • BLOEMBOLLENVISIE •
20
• BLOEMBOLLENVISIE • 22 oktober 2009
22 oktober 2009 • BLOEMBOLLENVISIE •
• BLOEMBOLLENVISIE • 22 oktober 2009
22 oktober 2009 • BLOEMBOLLENVISIE •
21
onderzoek
Actellic, AAltjes en roet onder de loep
condenswaterfilter klaar voor praktijktest
Galmijtbestrijding in de bloembollen
De galmijtbestrijding blijkt een vraagstuk te zijn met vele haken en ogen. André Conijn en Ruud Hoitink van Alb. Groot uit Schagerbrug lichten 
toe wat hun bevinden zijn met Actellic. Actellic is op drie manieren toe te dienen.
Ruimtebehandeling: We constateren dat verschillende Actellicvernevelaars gebruikt worden. Elke vernevelaar heeft zijn eigen druppelgrootte. 
Actellic in dampvorm brengen gaat dus bij ieder bedrijf verschillend. Daarnaast is elke bewaarcel anders ingericht. Luchtcirculatie en lekkage 
in de bewaarcel is overal verschillend. Wij krijgen er nog geen vat op, welke invloeden van belang zijn voor een goede galmijtbestrijding.
Kantelaar met diverse sproeiers om Actellic in de kist te verdelen. Door meer handelingen met de bol neemt de kans op beschadiging toe. Dit leidt 
weer tot extra verspreiding van Fusarium en kwaliteitsverlies. 
Natspuiten bollen: Door deze techniek rijst de vraag, of je er zeker van kunt zijn dat je alle bollen ‘raakt’ en/of je wel onder oude huiden en klis-
ters komt.
Observaties
We concentreren ons hier op de ruimtebehandeling. We zetten in op optimalisering van dit proces. Door watergevoelig papier te gebruiken 
in de bewaarcellen probeerden we in de praktijk te achterhalen waardoor de verschillen tot stand kwamen. Het viel op dat in cellen met meer 
ventilatoren de verdeling tussen de rijen niet gelijkwaardig was, en dat er per rij ook verschil was te constateren. Zal de grootte van de cel dan 
ook invloed hebben? Een stokpaardje in onze advisering blijft het nemen van een referentiemonster. Dit geeft inzicht in de voortgang van de 
behandeling. Door voor het gassen 300 bollen aselect uit de partij te nemen en deze in de warmte te bewaren, heeft galmijtontwikkeling maxi-
male kans. In november is dit beeld bij kaalgemaakte bollen zichtbaar, en kunnen de conclusies worden getrokken voor het volgende seizoen. 
Deze galmijtcheck kan gecombineerd worden met de zuurcheck. De bestrijding van galmijt is in de praktijk niet altijd 100%, ook al wordt de 
eerste week na het rooien gestart met de Actellicbehandeling, en vervolgens wekelijks herhaald. Toch hebben we ook klanten met hele goede 
resultaten bij deze toepassing. We zullen dit proces, met de referentiemonsters, nog kritischer volgen voor een optimaal resultaat.
Lastige problemen zijn er om opge-
lost te worden. In een aantal ervan 
speelt Telen met toekomst een 
belangrijke rol. In deze aflevering 
van de rubriek Telen met toekomst 
komen zaken aan de orde zoals het 
reinigen van condenswater waarin 
Actellic zit, roetverspreiding in hya-
cint, stengelaaltjes in het ontsmet-
tingsbad en de mogelijkheden om 
Actellic beter te laten werken.
Tekst: Stefanie de Kool, PPO en 
Arie Dwarswaard (kader)
Foto’s: PPO
Het praktijknetwerk Telen met toekomst is in 2004 opge-
richt. Doel van het netwerk is het zo breed mogelijk toe-
passen van duurzame gewasbescherming en bemesting 
in de praktijk, met behoud van opbrengst en kwaliteit. Van-
af 2008 test en beoordeelt Tmt in de sectoren akkerbouw, 
vollegrondsgroenteteelt, bloembollenteelt, boomkwekerij, 
fruitteelt en glastuinbouw nieuwe kennis samen met ambi-
tieuze ondernemers en overige belanghebbenden. In de bloembollenteelt wordt alleen 
gewerkt aan gewasbescherming. Haalbaar en effectief gebleken methoden en technie-
ken worden onder de aandacht gebracht van zo veel mogelijk ondernemers. Hierbij zoekt 
Telen met toekomst samenwerking met belangenbehartigers, toeleveranciers, waterschap-
pen, agribusiness en lokale overheden. Opdrachtgever is het ministerie van LNV/VROM en 
de uitvoering ligt in handen van Praktijkonderzoek Plant & Omgeving (PPO) en DLV Plant. 
Meer informatie: Stefanie de Kool (0252-462119) of www.telenmettoekomst.nl.
Actellic (werkzame stof pirimifos–me-thyl) vormt een hardnekkig probleem voor de waterkwaliteit in verschillende 
bollenteeltgebieden. Waarschijnlijk komt een 
groot deel van de stof met condenswater uit 
cellen waarin Actellic toegepast is in het opper-
vlaktewater terecht. PPO ontwikkelt met Alter-
ra en AMAfiltergroup een compact koolstoffil-
ter om pirimifos- methyl uit condensvocht te 
verwijderen. Afgelopen voorjaar is het gelukt 
1.600 liter condenswater van drie praktijkbe-
drijven met een testopstelling te reinigen. De 
concentratie pirimifos-methyl ging daarbij van 
160.000 keer(!) de norm, naar slechts anderhalf 
keer de norm. Hiervoor bleek het wel nodig een 
combinatie van vier filters op rij te maken. Het 
eerste (bruine) filter haalt de grovere vervui-
ling uit het water zodat de volgende filters niet 
verstopt raken. Het filter wordt verder ontwik-
keld en in 2010 verder getest onder praktijkom-
standigheden. Het Productschap Tuinbouw, 
AMAfiltergroep, (Tmt/Ministerie van LNV) en 
Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwar-
tier dragen bij aan de kosten van dit onderzoek. 
Van Gent van der Meer Nuyens heeft geholpen 
geschikte onderzoekslocaties te vinden. 
Besmetting roet zit Al in 
pluis vAn hyAcint
Er is een roettoets beschikbaar voor de grote 
plantgoedmaten die kort na rooien aangeeft 
een jaar eerder al de werkbollen, besmet raken. 
Combinaties van beschadiging, vocht en hoge 
temperatuur (30-38°C) zorgen voor roetaantas-
ting. Opvolging van de volgende aanbevelingen 
leidt tot minder kans op roet: 
•   Snel drogen met veel lucht met indien moge-
lijk maximaal 23°C; 
•   Beschadigen voorkomen; 
•   Na de heetstook verwerken; 
•   Bij lage temperatuur verwerken (voor en na 
verwerking enkele dagen 20-25°C); 
•   Ontsmetting
(Voor meer info zie leaflet over roet: http://
www.telenmettoekomst.nl/files/pdfs/
55C088%20Bloembollen%207.pdf).
voorkom verspreiding 
vAn stengelAAltjes viA het 
dompelBAd
Onderzoek heeft aangetoond dat stengelaaltjes 
bij het dompelen voor het planten vrij kunnen 
komen uit aangetaste tulpenbollen en dat deze 
aaltjes met het plantgoed mee kunnen gaan de 
grond in. Bovendien is gebleken dat een deel 
van deze aaltjes minimaal twee maanden in 
leven bleef in een tulpenontsmettingsbad. Er 
waren geen geschikte middelen die de aaltjes 
in een korte tijd kunnen doden. 
Verhitting van het ontsmettingsbad geduren-
de een half uur bij 50°C is effectief voor de 
bestrijding van stengelaal. Het bad kan bijvoor-
beeld elke avond of bij de wisseling van par-
tijen gedurende 0,5 uur bij 50°C worden ver-
hit. Als 1 uur bij 60°C wordt verhit worden ook 
alle aanwezige schimmels (Fusarium!) en bac-
teriën gedood. Voor zover bekend is er geen 
reden om aan te nemen dat dit ten koste gaat 
van de werking van de ontsmettingsmiddelen. 
Het verhitten van het ontsmettingsbad is voor-
al belangrijk als er een groter risico is op aal-
tjesbesmetting. Dit vergrote risico treedt op bij 
gevonden besmetting in voorgaande jaren in 
een van de gewassen, bij teelt op huurpercelen 
en bij aankoop. 
Verhitting van baden is eenvoudiger bij dou-
chen omdat er kleinere ontsmettingsvolumes 
worden gebruikt en het sneller af te koelen is. 
Telen met toekomst doet dit jaar uitgebreid 
onderzoek naar de verschillen in vloeistofopna-
me tussen dompelen en douchen. Voor meer 
informatie over de verspreiding en bestrijding 
van stengelaaltjes in het ontsmettingsbad zie 
het artikel in BloembollenVisie van 24 septem-
ber 2009. 
kosteneffectief Advies 
Bolontsmetting tulp
Een kosteneffectieve samenstelling van het ont-
smettingsbad is gericht op een goede bescher-
ming tegen ziekten tegen zo laag mogelijke 
kosten. Kijk dus naar de noodzaak om midde-
len aan het bad toe te voegen. Die besparing is 
uw eerste winst!
Tulp
captan 0,5% €  30,-
Topsin M 1% € 190,-
Sportak/Mirage Elan 0,3% € 135,-
Totaal per 1000 l € 355,-
Tulp ( bij huidproblemen)
Securo 1,5% € 405,-
Topsin M 1% € 190,-
Sportak/Mirage Elan 0,3% € 135,-
Totaal per 1000 l € 730,-
hoe zwaar een partij bollen met sporen van 
Aspergillus niger (roet) is besmet. De uitslag 
helpt bij het nemen van de beslissing om een 
partij wel of niet te ontsmetten in geval van 
sorteren voor de heetstook. Immers, het sorte-
ren voor de heetstook van een zwaar besmette 
partij grote plantgoedmaten leidt tot veel uitval 
door roet. Het is het beste om pas na de heet-
stook te sorteren. Twee jaar geleden werd een 
roettoets uitgevoerd op een partij pluis. Daaruit 
bleek dat die partij ook al flink besmet was. Dit 
jaar is pluis van twee cultivars van vijf bedrij-
ven onderzocht met een roettoets om na te 
gaan of het pluis vaker al (zwaar) besmet is. 
Dit wordt veelal niet gezien omdat bij pluis bij 
de heetstook zelden veel uitval door roet voor-
komt. Van twee bedrijven bleken beide partij-
en zeer licht besmet; één bedrijf had een licht 
en een matig besmette partij, één bedrijf had 
twee matig besmette partijen en één bedrijf 
had twee relatief zwaar besmette partijen. Het 
besmettingsniveau van de matig besmette 
partijen was 10x zo hoog en dat van de zwaar 
besmette partijen zelfs 100x zo hoog als van 
de licht besmette partijen. De bedrijven met 
matige tot zware besmetting hebben de laatste 
jaren vaker problemen met roet dan de andere 
bedrijven. Deze bedrijven droogden de bollen 
enige tijd buiten in gaasbakken. Daarna wer-
den ze relatief snel in een cel bij 30 °C bewaard. 
De andere bedrijven rooien in kisten en drogen 
direct voor de wand bij relatief lage tempera-
tuur. Mogelijk dat hierin ook een oorzaak ligt. 
Om later bij de grote plantgoedmaten minder 
roet te hebben zal dus ook voorkomen moe-
ten worden dat het pluis, en waarschijnlijk nog 
Kiemende sporen van Aspergillus niger (roet) bij hyacinten pluis in de roettoets: nauwelijks 
besmet, matig en zwaar besmet
Filter voor condenswater. Eerst een filterkaars (bruin) voor opvang van verontreinigingen 
en vervolgens 4 actief koolfilterkaarsen achterelkaar in serie voor opvang van Actellic


Actellic, aaltjes en roet onder de loep : condenswaterfilter klaar voor praktijktest

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Wageningen Yield