Het jaar 2009 levert voor alle sectoren in de opengrondstuinbouw een daling van het inkomen op. Slechte prijsvorming is hiervoor de belangrijkste oorzaa

Meulen, H.A.B., van der

Dutch

Wageningen Yield 

  
LEI, Agri
Monitor, december 2009 pagina  1 
 
 
 
 
Opengrondstuinbouw: alleen boomkwekerij onttrekt zich aan de malaise 
Harold van der Meulen 
 
Het jaar 2009 levert voor alle sectoren in de opengrondstuinbouw een daling van het inkomen op. Slechte 
prijsvorming is hiervoor de belangrijkste oorzaak. Alleen het inkomen in de boomkwekerij blijft met 47.000 
euro per onbetaalde arbeidskracht op een redelijk niveau. Hierbij moet worden aangetekend dat de raming 
van de resultaten een weerspiegeling is voor het gemiddelde bedrijf. In de praktijk is de spreiding tussen de 
bedrijven groot, bijvoorbeeld door de diversiteit in geteelde gewassen binnen de verschillende sectoren, 
contracten en kwaliteit van de producten. 
 
Opengrondsgroente: slechte prijsvorming 
Voor de meeste opengrondsgroenten was 2009 een matig jaar. De gemiddelde productie per hectare lag 
weliswaar 2% hoger dan in 2008, maar de prijsvorming was beduidend slechter (
4%). Een groot deel van de 
Nederlandse groenten wordt immers geëxporteerd naar landen binnen Europa en op de Europese markt is 
bij veel groenten sprake van een overaanbod. Het gemiddelde kostenniveau per bedrijf stijgt in 2009 naar 
verwachting met 1,5%. Vooral de kosten van grond, gebouwen en machines zijn fors gestegen. 
Daarentegen zijn de kosten van kunstmest sterk gedaald. De rentabiliteit zakt verder weg en wordt voor 
2009 geraamd tussen de 83 en 85% (tabel 1). Ook het inkomen uit bedrijf per onbetaalde 
arbeidsjaareenheid neemt fors af, tot gemiddeld ongeveer 9.000 euro. Veel opengrondsgroentebedrijven 
zullen daarom te maken hebben met forse ontsparingen. 
 
 
Tabel 1 Rentabiliteit en inkomen op opengrondstuinbouwbedrijven 
 Opengronds
groentebedrijven 
Fruitbedrijven Bloembollen
bedrijven 
Boomkwekerij
bedrijven 
Opbrengst per 100 euro kosten 
2007 99 89 92 99 
2008 87 93 84 101 
2009 (r) 84 84 79 97 
Inkomen uit bedrijf (x 1.000 euro per onbetaalde a.j.e.) 
2007 49 33 36 52 
2008 22 42 
10 56 
2009 (r) 9 20 
34 47 
Bron: Informatienet. 
 
 
Fruitteelt:hoge productie, lage prijzen 
De Nederlandse perenproductie bereikte in 2009 met 240.000 ton een record en lag 75% boven de 
productie van vorig jaar. De Europese productie in de EU
27 wordt geraamd op 2,5 miljoen kg, een stijging 
van 16% ten opzichte van vorig jaar. De kwaliteit van de peren is over het algemeen goed. De 
prijsverwachting voor peren ligt fors onder het niveau van vorig jaar (
30%). Door het hoge productieniveau 
wordt er wel een hogere financiële opbrengst in euro per hectare peren verwacht dan vorig jaar. De 
appelproductie in Nederland steeg in 2009 met 7% tot ruim 400.000 ton. Op Europees niveau is sprake van 
een daling van 6%. De Europese productie van het belangrijkste ras, de Elstar, nam wel toe. In de EU zijn er 
  
LEI, Agri
Monitor, december 2009 pagina  2 
nog grote voorraden appelen van het vorige teeltjaar. Deze voorraden hebben een drukkend effect op de 
prijs van de nieuwe oogst. Daarnaast zorgt een grote binnenlandse productie in Duitsland en ongunstige 
wisselkoersontwikkelingen voor een achterblijvende afzet. Het verwachte prijsniveau van appels voor 2009 
ligt daarom 15 tot 20% onder het niveau van 2008. De teeltkosten komen waarschijnlijk hoger uit dan in 
2008. Vooral de grotere perenoogst vraagt meer inzet van plukkers. Daarnaast zijn de prijzen van 
meststoffen voornamelijk Kali en gewasbeschermingsmiddelen verder toegenomen. De grotere 
hoeveelheden fruit in de koelcellen zorgen voor hogere bewaarkosten. 
Na drie goede jaren zal het inkomen gebaseerd op seizoen 2009
2010 afnemen. Er wordt een inkomen uit 
bedrijf per onbetaalde arbeidsjaareenheid geraamd van 20.000 euro, een halvering ten opzichte van vorig 
jaar. Bij het geraamde inkomensniveau zal het niet mogelijk zijn om besparingen te realiseren. Vooral de 
lage appelprijzen zijn hier debet aan. De rentabiliteit zakt naar een geschat niveau van 84%. De 
perenbedrijven zullen naar verwachting een beter resultaat weten te boeken dan de appelbedrijven. 
 
Bloembollenteelt: historisch laag inkomen 
De voorjaarsbloeiers, zoals tulp, narcis, hyacint en krokus, kenden een bijzonder mooi groeiseizoen. De 
fysieke opbrengsten en kwaliteit waren over het algemeen goed. Het groeiseizoen van de zomerbloeiers 
verliep tot half augustus ook zeer voorspoedig. Door de droogte in augustus en september zijn er bij de lelie 
in de nog lopende oogst de kleine maten overheersen; grote maten ontbreken hier en daar. De kwaliteit van 
de bollen lijkt echter goed te zijn. De opbrengst van de gladiolen is normaal te noemen. Door slechte 
prijsvorming van alle snijbloemen afkomstig van bloembollen en het overaanbod van tulpen en hyacinten, zijn 
de gemiddelde prijzen in 2009 van de bollen naar schatting respectievelijk 15% en 20% lager dan in 2008. 
Ondanks de goede bloemenprijzen is ook bij narcis sprake van een prijsdaling van de bollen van ongeveer 
10%. Dankzij de forse krimp van het areaal is de prijs van de zomerbloeiers lelie en gladiool oogst 2009 
naar verwachting vergelijkbaar met vorig jaar. De prijsvorming van de leliebollen is daarmee nog steeds ver 
ondermaats, hetgeen vooral wordt veroorzaakt door de lage prijzen voor leliebloemen. Over het geheel 
genomen zullen de financiële opbrengsten per hectare in 2009 naar schatting verder dalen en wel met 
ongeveer 4%. De kosten per hectare zullen slechts licht stijgen. Hogere kosten voor grond, gebouwen en 
energie worden gecompenseerd door lagere kosten voor plantgoed. 
Door de slechte prijsvorming van met name tulpen en hyacinten maken de bloembollenbedrijven in 2009 
opnieuw een zeer slecht financieel jaar door. De rentabiliteit zakt volgens verwachting naar gemiddeld 
slechts 79% (tabel 1). Hierdoor duikt het inkomen uit bedrijf nog verder dan vorig jaar in de rode cijfers en 
bedraagt ongeveer 
 34.000 euro per onbetaalde arbeidsjaareenheid. Het inkomen van buiten het bedrijf ligt 
op ongeveer 10.000 tot 15.000 euro per bedrijf. Veel bloembollenbedrijven zullen daarom te maken hebben 
met forse ontsparingen. 
 
Boomteelt: lichte inkomensdaling 
Het verkoopseizoen is door relatief koud weer in afzetgebieden, zoals Oost Europa en Scandinavië laat op 
gang gekomen. Dat heeft geleid tot een achterstand in de export die nog niet geheel is ingelopen. Tot en 
met september bleef de export met 1% achter bij dezelfde periode in 2008. Het laat op gang komen van de 
voorjaarshandel is met name nadelig voor gewasgroepen die produceren voor de institutionele markt, zoals 
de laan
 en parkboomteelt, omdat hun afzetseizoen korter is. Overigens spreken laan
 en parkboomtelers 
van een goed voorjaar, zij het niet zo goed als in 2008. Telers van bos
 en haagplantsoen hebben ook een 
relatief goed voorjaar gehad. Zij zijn minder gevoelig voor weersomstandigheden en konden profiteren van 
nog lopende herbeplantingsprojecten in Duitsland. Vruchtboomtelers profiteerden in het voorjaar nog van de 
relatief goede jaren die fruittelers achter de rug hebben. Ook rozentelers spreken van een relatief goed 
seizoen. De gewasgroepen die telen voor de consumentenmarkt zoals de teelt van coniferen, en overige 
sierheesters en klimplanten profiteerden eveneens van het gunstige weer in het late voorjaar. Dit werd onder 
meer zichtbaar in een hogere omzet van tuincentra. 
De handel is in het najaar stroever op gang gekomen en in de laatste maanden stilgevallen. Een duidelijk 
verklaring daarvoor ontbreekt. De betaalde kosten en afschrijvingen in de boomkwekerij zijn gemiddeld met 
5% gestegen, waarvan het merendeel verklaard wordt door de toename van de bedrijfsomvang. Naar 
verwachting zullen de opbrengsten op boomkwekerijbedrijven in 2009 enigszins toenemen, maar 
  
LEI, Agri
Monitor, december 2009 pagina  3 
achterblijven bij de groei in de bedrijfsomvang. Omdat de kosten sterker toenemen zal het inkomen uit 
bedrijf per onbetaalde arbeidsjaareenheid afnemen tot ongeveer 47.000 euro. De tegenvallende afzet in het 
najaar in alle gewasgroepen, mogelijk als gevolg van de kredietcrisis, levert aan deze daling de grootste 
bijdrage. Het jaar 2009 zal daarmee als een redelijk jaar de boeken ingaan. Veel boomkwekers vrezen 
echter dat de teruglopende budgetten bij overheden en koopkracht bij burgers de vraag naar 
boomkwekerijproducten in 2010 geen goed zal doen. 
 
 
Meer informatie: 
Rapport 2009
088 Actuele ontwikkeling van resultaten en inkomens in de land
 en tuinbouw 2009 
 
 


Opengrondstuinbouw: alleen boomkwekerij onttrekt zich aan de malaise

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Wageningen Yield

NARCIS

Name not available