Driessen, C.P.G.

Korthals, M.J.J.A.A.

Dutch

Name not available

Boer moet in gesprek met samenleving

NARCIS 

Wageningen Yield 

Boer moet in gesprek met samenleving
04-02-2009 08:53
Ethiek op de boerderij wordt door technologische ontwikkelingen publieker en complexer, betogen Clemens Driessen en Michiel Korthals. Dat vereist
dat boeren en de samenleving steeds meer het gesprek met elkaar aangaan.
De tijd dat boeren zich alleen nog maar bezighouden met zo veel mogelijk produceren lijkt voorbij. Als productie immers het enige doel was, zouden de boeren beter
naar Oekraïne en alle dieren beter naar een varkensflat kunnen verhuizen.
Naast productie van gezond en smaakvol voedsel komt op een boerderij zo veel meer samen. Boeren moeten zaken als
voedselveiligheid en biodiversiteit, dierenwelzijn en efficiëntie, landschapsbehoud en milieubeheer op de een of andere
manier in hun dagelijkse praktijk vormgeven. Zelfs het verdwijnen van het Amazonewoud in de magen van ons vee, de
wereldwijde klimaatverandering en het opraken van natuurlijke hulpbronnen zijn onderwerpen waartoe een boer zich op
zijn eigen erf zal moeten verhouden.
Er komen de laatste jaren veel problemen aan de oppervlakte met het milieu en de dieren in de veehouderij. Tegelijk met
de steeds intensievere vormen van veeteelt is de maatschappelijke gevoeligheid voor de milieueffecten en het moderne
dierenleed dat levende wezens wordt aangedaan, sterk toegenomen.
De maatschappelijke kritiek op de ontstane boerenpraktijken leidt nu (langzaam maar zeker) tot nieuwe eisen. Ethische
vragen worden vertaald in beleidsvoorschriften en sectornormen,  denk bijvoorbeeld aan het verdoofd castreren van
varkens.
De toegenomen roep om meer ethiek versterkt echter in veel gevallen processen van industrialisatie en schaalvergroting.
Het  ultieme  voorbeeld  is  het  varkensflatontwerp:  door  300.000  dieren  in  een  flat  in  de  Rotterdamse  haven  te
concentreren wordt transport geminimaliseerd en er is meer dan genoeg ruimte voor de dieren om hun natuurlijke gedrag
te vertonen.
Er is echter een andere benadering van ethische kwesties mogelijk dan een dergelijk allesomvattend ontwerp. Daarin is
ethiek veel meer een kwestie van voortdurend gesprek en leerproces.
Als  voorbeeld kan de melk-â€¨robot dienen,  waarin koeien zonder tussenkomst van de boer automatisch gemolken
worden. De gebruikster bepaalt zelf wanneer het voor haar zover is, in plaats van dat de kudde tweemaal daags de
melkstal door wordt gejaagd.
De  vraag  wat  we  van  dit  apparaat  moeten  vinden,  is  niet  echt  eenduidig  te  beantwoorden.  Leidt  het  tot  minder
weidegang, of biedt het juist vrijheid aan de koe?
Wat opvalt, is dat met de verspreiding van het systeem het gesprek over koeienwelzijn veranderde. Wat in de praktijk
moet  worden verstaan onder  vrijwilligheid,  keuzevrijheid  of  zelfs  autonomie –een  vrij  opmerkelijke  term voor  een
kuddedier– vormt dan relevante criteria om de welzijnseffecten van de melkrobot te onderzoeken.
Onze ethische oordelen zijn dus onderwerp van voortdurend nieuwe interpretaties van de betekenis van bijvoorbeeld
dierenwelzijn en natuurlijkheid. In dat geval wordt het belangrijk om deze kwesties te benaderen als een voortdurend
gesprek over lokale situaties, keuzes en mogelijkheden.
Nieuwe kansen
De  ontwikkelingen  overziend  kan  gesteld  worden  dat  het  mozaïek  van  ethische  kwesties  kansen  biedt,  nieuwe
technologieontwikkeling kan heel goed ethisch zijn; alleen vereist het intensief debat,  voortdurende reflectie en wat
vertrouwen in de boer.
Voor  critici  van  boeren  –idealiter  wij  allen–  betekent  dit  actief  meekijken  en  meedenken  met  de  boeren  en  hun
veranderende praktijken.  Wanneer consumenten zien welke gevolgen de keuze voor een pak vla in de praktijk kan
hebben, zullen ze minder vanzelfsprekend alleen maar kijken naar prijs, calorieën en stukjes fruit.
Boeren  zullen  moeten  laten  zien  waarom burgers  hun verdwijnen (als  zelfstandig  moreel  subject)  zouden moeten
betreuren. En er blijven aspecten die, zo zullen zij als eerste toegeven, het best collectief geregeld en vastgelegd kunnen
worden. Zij moeten daar een visie op vormen en actief daarover meepraten. Ze mogen hun toekomst, met al deze
belangrijke en fascinerende kwesties, niet alleen overlaten aan consumenten, supermarkten of Europese ambtenaren.
De auteurs zijn verbonden aan de leerstoelgroep toegepaste filosofie van Wageningen Universiteit.  Dit artikel is een
samenvatting van een bijdrage vrijdag in Groningen aan een discussieavond over ”Boer Zoekt Toekomst”.
 
 
 
vrijdag 15 juli 2011Reformatorisch Dagblad » Opinie » Boer moet in gesprek met samenleving
Boer moet in gesprek met samenleving - Opinie - Reformatorisch Dagblad http://www.refdag.nl/opinie/boer_moet_in_gesprek_met_samenleving...
1 van 1 15-7-2011 11:09


Boer moet in gesprek met samenleving

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Name not available

NARCIS

Wageningen Yield