Mechanische onkruidbestrijding is nodig bij gebrek aan effectieve onkruidbestrijdingsmiddelen en problemen met resistente onkruiden en ter vermindering van milieuproblemen met herbiciden. In de biologische landbouw is de onkruidbeheersing een kostbaar knelpunt. In fijnzadige gewassen wordt gemiddeld 150 uur per hectare gewied met name in de gewasrij en bestaat het risico op mislukking en de noodzaak tot onderploegen van gewas. Precisielandbouwtechnieken bieden mogelijkheden om mechanische onkruidbestrijding verde

Bleeker, P.O.

Hemming, J.

Nieuwenhuizen, A.T.

Weide, R.Y., van der

Dutch

Wageningen Yield 

Pagina 18 Gewasbescherming  jaargang 41, nummer 1, februari 2010
Mededelingenblad van de Koninklijke Nederlandse Plantenziektekundige Vereniging
Mechanische onkruidbestrijding 
in de gewasrij 
Rommie van der Weide, Piet Bleeker, Ard 
Nieuwenhuizen en Jochem Hemming
Praktijkonderzoek Plant en Omgeving, Postbus 430, 8200 AK 
Lelystad; e-mail: rommie.vanderweide@wur.nl
Mechanische onkruidbestrijding is nodig bij 
gebrek aan effectieve onkruidbestrijdingsmid-
delen en problemen met resistente onkruiden 
en ter vermindering van milieuproblemen met 
herbiciden. In de biologische landbouw is de 
onkruidbeheersing een kostbaar knelpunt. In 
fijnzadige gewassen wordt gemiddeld 150 uur 
per hectare gewied met name in de gewasrij en 
bestaat het risico op mislukking en de noodzaak 
tot onderploegen van gewas. 
Precisielandbouwtechnieken bieden mogelijkhe-
den om mechanische onkruidbestrijding verder 
te verbeteren. De bestrijding in de rij met vin-
gerwieders, torsiewieders kan verbeterd worden 
door op tijd te beginnen, beter af te stellen en 
zo breed mogelijk te schoffelen m.b.v. RTK-GPS. 
Door gebruik van RTK-GPS stuursystemen op 
zowel trekker als werktuig, wordt de onnauwkeu-
righeid van schoffelen tot 2 cm gereduceerd ook 
bij hoge rijsnelheden. Bij kuilen in de grond en 
alleen trekkerbesturing zijn de resultaten slech-
ter (tot 6 cm).
Ontwikkelingen in de techniek maken het mo-
gelijk om ook grotere onkruiden in de gewasrij 
fysisch te bestrijden. Hiervoor worden sensoren 
gebruikt om de gewasplanten te detecteren 
en verschillende actuatoren om de onkruiden 
vervolgens selectief te bestrijden. Ontwikkelin-
gen hierbij zijn om de actuatoren preciezer bij 
de gewasplanten te laten werken (door meerdere 
schoffels per rij of de schoffelvorm; door gebruik 
van aan- en uitgaande branders of  perslucht). 
Verder is een belangrijke ontwikkeling het 
Plaatspecifieke optimalisatie 
van doseringen van 
gewasbeschermingsmiddelen 
Corné Kempenaar en Jan van de Zande
Plant Research International b.v., Postbus 616, 6706 AP  
Wageningen, corne.kempenaar@wur.nl
Precisielandbouwtechnieken bieden mogelijkhe-
den om de inzet en dosering van gewasbescher-
mingsmiddelen plaatspecifiek te optimaliseren. 
Optimalisatie kan plaatsvinden op verschillende 
schaalniveaus: in stroken, op vlakken (grids) 
of op individuele planten. In deze presentatie 
tijdens de KNPV-studiedag 2009 worden drie 
ontwikkelingen besproken op het gebied van 
plaatsspecifieke optimalisatie van doseringen op 
vlakken van ca 30 m2 binnen percelen of gewas-
sen. De dosering wordt per vlak afgestemd op 
de minimumbehoefte. Deze plaatsspecifieke 
optimalisatie wordt ook wel variabel doseren 
genoemd.
Bij loofdoding zijn er twee toepassingen (N-Sen-
sor en SensiSpray) ontwikkeld waarmee variabel 
doseren op schaalniveau tussen de 5 en 50 m2 
mogelijk is op basis van plaatsspecifieke biomas-
sametingen met near-by sensoren op de spuit-
machine. Tussen 2006 en 2008 werden praktijk-
proeven gedaan met dit systeem van variabel 
doseren. De reducties waren van gemiddeld 47 % 
aan loofdodingsmiddelen i.v.m. gangbare prak-
tijk en met behoud van goed resultaat. SensiS-
pray werd in 2008 en 2009 ook getest bij variabel 
doseren van fungiciden in tulp en aardappel. 
De middelreductie was ca 25 % met behoud van 
goed resultaat. 
Een derde toepassing is plaatsspecifiek doseren 
van bodemherbiciden op basis van perceelkaar-
ten van organische-stofgehalte en/of kleigehalte. 
De techniek, kaarten en beslisregels zijn beschik-
baar, toetsing onder praktijkomstandigheden is 
bij deze toepassing nog niet gedaan.
De voorgenoemde drie toepassingen sluiten aan 
bij gangbare mechanisatie en schaalvergroting 
in de landbouw. Sensoren en toedieningtechnie-
ken zijn technisch gezien niet meer beperkend. 
De technieken gecombineerd met gevalideerde 
beslisregels maken het mogelijk dat binnen 
enkele jaren plaatsspecifieke optimalisatie van 
doseringen van gewasbeschermingsmiddelen 
mogelijk wordt. Deze optimalisatie is goed voor 
de effectiviteit, de gewasopbrengst en het milieu. 
Voorwaarde is dan wel dat er meer gevalideerde 
toepassingen komen. Bij fungiciden zal een link 
gemaakt moeten worden met de huidige advies-
systemen die epidemiologie en weer meewegen.
Meer informatie
Kempenaar C, van der Weide RY, Been TH, van de Zande JC & Lotz 
LAP (2008) Precisielandbouw en gewasbescherming: kansen, 
witte vlekken en kennisvragen. Nota 588. Plant research Interna-
tional, Wageningen.[p
R
E
C
I
S
I
E
Pagina 19Gewasbescherming  jaargang 41, nummer 1, februari 2010
Mededelingenblad van de Koninklijke Nederlandse Plantenziektekundige Vereniging
Precisie in de kas
Peter van Weel1 en Eldert van Henten1,2
1Wageningen UR Glastuinbouw
2WU Agrotechnologie & Voedingswetenschappen - 
Leerstoelgroep Agrarische bedrijfstechnologie
De glastuinbouw heeft te maken met grote ver-
anderingen die het noodzakelijk maken om na 
te denken over aanpassingen aan de gebruikte 
strategieën voor beheersing van fysiologische 
afwijkingen en ziekten en plagen. 
Het overschakelen op marktgedreven groot-
schalige productie vergt een strakke sturing, 
gebaseerd op een continu inzicht in de gewas-
ontwikkeling, afgezet tegen een strak teeltplan. 
Het terugdringen van het gebruik van fossiele 
brandstoffen en het zoveel mogelijk binnen de 
kas houden van  gedoseerde CO2 dwingen tot 
een beter inzicht in fysiologische (deel)proces-
sen onder invloed van het microklimaat rond-
om de plantenonderdelen. 
De noodzaak om de chemische gewasbescher-
ming te minimaliseren en waar mogelijk te 
vervangen door de inzet van natuurlijke vijan-
den dwingt tot vroegtijdige detectie van ziekten 
en plagen en het volgen van het effect van de 
ingezette bestrijders. Een intensievere waarne-
ming door mensen wordt tegengewerkt door 
de toenemende bedrijfsgrootte en het vervallen 
van looppaden tussen het gewas door omscha-
keling op mobiele teeltsystemen. 
De ontwikkeling van sensoren helpt om de 
menselijke waarneming te ondersteunen of te 
vervangen, maar heeft in de praktijk nog niet 
tot toepassing geleid. Ondernemers geven aan 
dat dit komt doordat een enkele sensor geen 
waarde heeft zolang deze niet is ingebed in een 
compleet systeem. 
Zo is er een methode beschikbaar om met 
behulp van ‘vision’ trips te detecteren en te tel-
len op signaalplaten. Maar vervanging van een 
menselijke scout door een dergelijk geautoma-
tiseerd systeem is pas aan de orde wanneer alle 
soorten insecten gedetecteerd kunnen worden, 
niet alleen op de signaalplaat, maar ook onder 
een blad. 
Om een dergelijk systeem te kunnen implemen-
teren zijn behalve sensoren ook transportvoer-
tuigen en manipulators nodig waarmee planten 
of bladeren opgetild kunnen worden om te 
inspecteren of te verwijderen. Een dergelijk 
geïntegreerd systeem zal de komende jaren 
ontwikkeld moeten worden.
Model van een gerobotiseerd systeem
vergroten van de capaciteit door robotisering of 
door de snelheid van de actuatie te vergroten. 
Kwantitatieve gegevens t.a.v. de gehaalde snel-
heid en precisie ontbreken vaak nog.
Naast ontwikkeling van de techniek zijn ook de 
ontwikkelingen in de teelt belangrijk. Door b.v. 
de gewassen geclusterd te zaaien, kunnen de 
mogelijkheden voor mechanische onkruidbe-
strijding in de rij vergroot worden. Echter ook 
aanpassing in de mechanische bestrijding kan 
nodig zijn bij verandering in teeltwijzen. Zo 
groeit wereldwijd het gebruik van niet kerende 
of minimale grondbewerkingssystemen om de 
aanzienlijk milieu- en economisch voordelen. 
Op de grondliggende gewasresten of groenbe-
mesters geven hierbij een stuk onkruidpreventie, 
maar vragen ook aanpassing van de mechani-
sche bestrijding t.a.v. detectie en type actuatie. 
Een gezamenlijke uitdaging is het verbeteren 
van economie (capaciteit, precisie en kosten), in 
kaart brengen en vergroten gebruik (mogelijk-
heden ook bij veranderde teelt en verkoop) van 
innovatieve wieders. 
Meer informatie
Van der Schans, DA, Bleeker PO, Molendijk L, Plentinger M, van der 
Weide RY, Lotz LAP, Bauermeister R, Total R & Baumann DT 
(2006) Praktisch onkruidbeheer in akkerbouw en vollegronds-
groenten zonder chemie. PPO 350 (ook in het Engels: PPO 352)  
Praktijkonderzoek Plant en Omgeving, Wageningen University 
and Research Centre, Lelystad, The Netherlands, 77 pp.
Van der Weide RY., Bleeker PO, Achten VTJM, Lotz LAP, Fogelberg F 
& Melander B (2008) Innovation in mechanical weed control in 
crop rows. Weed Research 48: 215-224
Van der Weide RY, Alebeek F van & Broek R van der (2008) En de boer 
hij ploegde niet meer? Literatuurstudie naar de effecten van niet 
kerende grondbewerking versus ploegen. PPO rapport project-
nummer 3250128700, 45 pp. http://edepot.wur.nl/3507 
Van der Weide R, Bleeker P, Riemens M, Paauw J & Schooten H van 
(2009) En de boer... hij ploegt niet meer ? Onderzoek niet-kerende 
grondbewerking (ridge-till / no-till). Poster op http://edepot.wur.
nl/8370 
[p
R
E
C
I
S
I
E


Mechanische onkruidbestrijding in de gewasrij

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Wageningen Yield

NARCIS

Organic Eprints

Name not available