"The Netherlands has lost the strength of its international cooperation". This is stated by Cora van Oosten (Wageningen UR Centre for Development Innovation) and Rob Wildschut (Hivos), in their contribution to the online discussion of Vice Versa. They state that the ideas forming the basis for the new Dutch international cooperation policy are outdated, and have little content. The State's Secretary's most recent letter to the parliament shows a simplistic vision on international cooperation, and should be replaced by a better one, recognizing the achievements made by the international cooperation sector over the past 50 years, showing deeper insight in processes of global development, and real commitment to international solidarity

Oosten, C.J., van

Wildschut, R.

Dutch

Wageningen Yield 

http://www.viceversaonline.nl/2011/01/de-kracht-van-het-nederlandse-
ontwikkelingsbeleid-is-verdwenen/ 
De kracht van het Nederlandse ontwikkelingsbeleid is verdwenen 
• Geschreven door:  
• Vice Versa  
• Datum:  
• 7 januari 2011  
• Reacties:  
• 2 reacties  
• Print dit artikel  
• PDF versie  
• E-mail dit artikel  
• Reageer op dit artikel  
• Deel op Facebook  
• Deel op LinkedIn  
• Deel via Twitter  
 
 
 
 
De ideeën waarop het nieuwe ontwikkelingsbeleid worden gebaseerd zijn 
verouderd, achterhaald en hebben weinig inhoud. Dat vinden Cora van Oosten 
(Wageningen Centre for Development Innovation) en Rob Wildschut (Hivos). De 
Basisbrief van staatssecretaris Knapen getuigt van een simplistische visie op 
ontwikkelingssamenwerking. De brief dient daarom te worden afgevoerd en 
vervangen door een geheel nieuwe brief. ‘Een brief die getuigt van diepe 
inzichten in mondiale processen; die erkenning geeft aan de rijke ervaring van 
50 jaar OS; en die getuigt van een werkelijke internationale solidariteit.’ 
Door: Cora van Oosten en Rob Wildschut 
Na het lezen van de “Basisbrief Ontwikkelingssamenwerking” kunnen we niet anders 
dan tot de conclusie komen dat het een generalistisch geformuleerd en enigszins 
neerbuigend document is. Na tientallen jaren van ontwikkelingssamenwerking stelt 
het document dat “goede bedoelingen niet genoeg zijn” (pag 1). Dat vinden we op z’n 
minst kort door de bocht. Op de website van het DAC Evaluation Resource Center 
van de OESO zijn duizenden evaluatierapporten te vinden van bilaterale en 
multilaterale donoren, waaruit blijkt dat meer dan 75% van de ontwikkelingsprojecten 
de vooropgestelde doelstellingen halen (Develtere 2008, met dank aan Uitgeverij 
Wereldpodium). Natuurlijk valt er nog winst te behalen, maar laten we geen 
karikatuur maken van een sector waarin leren en evalueren aan de orde van de dag 
zijn. Een sector waar de staatssecretaris, en zijn minister-voorgangers, zelf óók deel 
van uitmaken. 
Er zijn best een paar positieve punten te vinden in de Brief. Zoals het consequente 
gebruik van het woord “ontwikkelingssamenwerking”, dat aangeeft dat Nederland het 
nog steeds van belang vindt om internationaal te blijven samenwerken, en niet bij 
voorbaat iedere vorm van samenwerking te bestempelen als “hulp”. Positief is ook de 
nadruk op coherentie in het ontwikkelingsbeleid, in de zin dat de belangen van 
ontwikkelingslanden bij internationale vraagstukken meewegen, en dat het 
buitenlandse beleid van de verschillende ministeries enigszins met elkaar in 
overeenstemming zijn. 
Dit laatste idee is overgenomen uit het WRR rapport, dat een belangrijke leidraad is 
geweest voor het formuleren van de Brief. Helaas is dit WRR rapport nogal selectief 
gebruikt, en zijn een aantal elementen uit het rapport van hun context losgeweekt. Dit 
heeft geleid tot een aantal storende inconsistenties, en getuigt van een nogal 
simplistische visie op ontwikkeling en ontwikkelingssamenwerking. 
Hoofdpunt van de Brief is de accentverschuiving van armoedebestrijding naar 
ontwikkeling. Hier is niets mis mee, behalve in de vele gevallen waar armoede een 
belemmering vormt voor ontwikkeling. Waar kleine ondernemers niet over het 
kapitaal beschikken om te investeren, en geen toegang hebben tot voldoende 
onderpand om een lening te bemachtigen. Waar internationale handelsbelemmeringen 
een goede marktontwikkeling in de weg staan, en bureaucratische instituties het lokale 
ondernemingsklimaat frustreren. Waar het niet ontbreekt aan entrepreneurship, maar 
aan de randvoorwaarden die dit entrepreneurship tot bloeien brengen. 
De Brief is niet consistent in het gebruik van termen als “private sector” 
en  “bedrijfsleven”. Doelt men op het ontwikkelen van lokale bedrijvigheid (pagina 5)? 
Hierin heeft Nederland, met name haar medefinancieringsorganisaties (MFOs) ruime 
ervaring. Of doelt men op het inschakelen van het Nederlandse bedrijfsleven, omdat 
deze “als geen ander weet waaraan behoefte bestaat om het ondernemersklimaat te 
verbeteren”, en “beschikt over onmisbare investeringsmiddelen en kennis” (pagina 9)? 
Dit laatste valt  te betwijfelen; in deze economisch zware tijden zit het bedrijfsleven 
niet bepaald te wachten op risicovolle investeringen, tenzij gewaarborgd door de 
Nederlandse belastingbetaler. En dit laatste vereist een duidelijke verantwoording 
naar de Nederlandse belastingbetaler toe. Iets waar de MFOs ruime ervaring mee 
hebben middels gedegen en gedetailleerde rapportages, maar waar het Nederlandse 
bedrijfsleven niet erg vertrouwd mee is. Misschien een suggestie om daar eerst aan te 
werken alvorens het belang van het Nederlandse bedrijfsleven de internationale 
samenwerkingsagenda te laten bepalen? 
Inconsistent is ook de visie op het belang van het maatschappelijk middenveld. In het 
WRR rapport wordt dit benoemd als zijnde een belangrijke pijler van het Nederlandse 
ontwikkelingsmodel. Omdat MFOs een belangrijk kanaal zijn om als Nederlandse 
overheid haar internationale doelstellingen te bereiken, daar waar lokale overheden 
niet in staat of bereid zijn om dit te doen. Omdat MFOs cruciaal zijn in het 
ontwikkelen van een internationale civil society, dat zo’n belangrijke rol speelt in de 
discussies rond mondiale publieke goederen en accountability. Dat MFOs belangrijk 
zijn in het opbouwen van mondiale netwerken van maatschappelijke,- mensenrechten- 
en milieu-organisaties. De huidige mega-bezuiniging op de MFOs staan met dit alles 
in schril contrast. 
Belangrijk punt in de Brief is de voorkeur voor concentratie van interventies in een 
aantal specifieke sectoren. Natuurlijk zijn voedselzekerheid en water belangrijke 
zaken, maar zijn er inmiddels geen internationale afspraken over donor harmonisatie 
en “alignment” met de beleidsvoering van partner landen? En is er niet internationaal 
afgesproken dat lokale overheden de richting van het ontwikkelingsbeleid bepalen, en 
die expertise aanvragen waaraan werkelijk behoefte is? Valt dit niet ook onder de 
term “coherentie”? 
Capaciteitsontwikkeling en institutionele verandering, in het WRR rapport genoemd 
als belangrijke randvoorwaarden voor ontwikkeling, komen in het document niet aan 
de orde. Terwijl juist het ontwikkelen van lokaal ondernemerschap staat of valt bij 
institutionele ontwikkeling, en het opbouwen en delen van kennis rond 
productietechnieken, productieketens en bedrijfsvoering. Middels het opbouwen van 
kenniscentra die wereldwijd samenwerken om nieuwe inzichten te verwerven rond 
een aantal uitdagingen waar de wereld momenteel voor staat (financiële en 
economische crisis, voedselcrisis, klimaatcrisis, sociale crisis). Kijkend naar het 
bijbehorende budget zien we dat investering in de private sector sterk toeneemt, 
terwijl de ontwikkeling van het hiervoor noodzakelijke onderwijs en kennisniveau 
drastisch afneemt. Wat een contradictie. 
Het strategisch belang van Nederland wordt expliciet genoemd. Natuurlijk heeft 
Nederland belang bij internationale samenwerking, omdat ook wij, of we het willen of 
niet, deel zijn gaan uitmaken van de Global Village. Maar om het belang van het 
Nederlandse bedrijfsleven in hoge mate de internationale samenwerkingsagenda te 
laten bepalen (pag 4) is kortzichtig en contraproductief. Wat heeft het Nederlandse 
bedrijfsleven tot nu toe bijgedragen aan de ontwikkeling van de private sector in 
Afrika? Onze multinationals hebben grote belangen in Afrika, maar hebben ook een 
dubieuze reputatie als het gaat om het leveren van een bijdrage aan lokale economieën, 
en het bestrijden van armoede. 
Conclusie: er wordt een nieuw beleid gepresenteerd. Maar de ideeën waarop dit beleid 
is gebaseerd, zijn verouderd, achterhaald, en hebben weinig inhoud. De kracht van het 
Nederlandse OS beleid is verdwenen. Die kracht bestond uit een vijftal zaken: 
• ·De gedachte dat OS erop gericht dient te zijn gezamenlijk verder te komen, 
door het combineren van achtergronden en ideeën die leiden tot nieuwe 
inzichten;  
• ·De gedachte dat het noodzakelijk is om belemmeringen voor een succesvolle 
ontwikkeling in kaart te brengen en daar aandacht voor te vragen 
(handelsbelemmeringen zijn daar slechts één voorbeeld van);  
• ·De gedachte dat er institutionele veranderingen nodig zijn om systemen 
duurzaam te verbeteren, en dat capaciteitsontwikkeling, onderzoek en 
onderwijs hierbij onmisbare elementen zijn;  
• ·De gedachte dat OS zoals boven beschreven voor een groot gedeelte het best 
gedaan kan worden door lokale organisaties; iets waar juist de Nederlandse 
MFOs veel ervaring in hebben;  
• ·De gedachte dat het belangrijk is om tenminste vast te houden aan een zuivere 
0,7 % norm. Het percentage mag dan wat willekeurig zijn, maar het geeft wel 
een principe aan. En principes zijn er niet om te gebruiken wanneer het 
uitkomt, en overboord te gooien wanneer het wat minder uitkomt.  
Vandaar onze conclusie dat de Brief dient te worden afgevoerd. En vervangen door 
een geheel nieuwe brief. Een brief die getuigt van diepe inzichten in mondiale 
processen; die erkenning geeft aan de rijke ervaring van 50 jaar OS; en die getuigt van 
een werkelijke internationale solidariteit, doorspekt met de gedachte dat “samen voor 
ons eigen” ons niet veel verder helpt. Kortom, we mogen als Nederlands burger en 
belastingbetaler meer verwachten van onze politici, zelfs als deze niet veel ervaring 
hebben op het gebied van ontwikkelingssamenwerking. 
 


De kracht van het Nederlandse ontwikkelingsbeleid is verdwenen

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Wageningen Yield

Name not available