Onderzoek levert fundamentele kennis over plantengroei, relevant voor de landbouw

Weijers, D.

Wolkers, H.

Dutch

Name not available

Europese miljoenen voor stamcelonderzoek bij planten

Wageningen Yield 

The full story?
resource.wur.nl/en
RESOURCE — 18 augustus 2011
?? ????????? ?????? ????????????
?????? ???? ?????????????
?? ????????? ???? ?? ??????????
‘De timing kon niet beter’, vindt 
Dolf Weijers. Vrijdagmiddag om 
half zes, een dag voor hij op vakan-
tie zou gaan, kreeg hij bericht dat 
de Starting Grant van de European
Research Council was toegekend.
Weijers, werkzaam bij het Labora-
torium voor Biochemie, gaat met 
de prestigieuze beurs van 1,5 mil-
joen euro uitzoeken hoe planten
groeien. Hij zal zich hierbij vooral
richten op de stamcellen, verant-
woordelijk voor de groei bij plan-
ten. Hiervoor zal hij de allereerste
cellen van piepjonge plantenembr-
yo’s van de zandraket gaan volgen. 
‘Bladeren, bloemen en stengels
zijn complexe plantendelen die 
veel celtypes bevatten. Als je wilt 
weten hoe die ontstaan moet je
naar het allereerste begin van de 
plant, naar het embryo dat in het 
zaad zit’, legt Weijers uit. 
KLOMPJE STAMCELLEN
Het vroege plantenembryo begint 
met de deling van een enkele cel.
Als er een klompje van zo’n vijftig 
cellen is ontstaan, wisselen enkele
cellen van identiteit en worden 
stamcel. De stamcellen groeien
uit tot het delende weefsel, het
meristeem, van de plant dat le-
venslang actief blijft. Hierdoor 
kunnen planten, in tegenstelling 
tot dieren, hun leven lang nieuwe 
organen maken, zoals bladeren,
bloemen en stengels. ‘Ik vind het 
EU FUNDS PLANT STEM CELL
RESEARCH
Dolf Weijers of the Laboratory for
Biochemistry was delighted when
EU funding for his stem cell re-
search on Arabidopsis came
through the day before his summer
holiday. Weijers plans to study em-
bryonic stem cells to work out
‘what makes these cells unique’.
The ultimate aim of this micro-lev-
el fundamental research is to ﬁnd 
out exactly how plants grow:
knowledge which Weijers is con-
vinced could help improve agricul-
tural methods and yields
fascinerend dat een klompje stam-
cellen dat slechts eenmaal wordt 
aangemaakt uiteindelijk een hele
plant maakt en jarenlang actief 
blijft’, zegt Weijers. ‘Bij sommige 
bomen zoals sequoia’s kan dat 
zelfs duizenden jaren zijn.’ 
Die bijzondere groeicellen zijn
het zwaartepunt van het onder-
zoek. ‘Allereerst willen we weten
wat de embryonale cellen die tot 
stamcel worden gepromoveerd on-
?????????????? ?????? ??? Arabidopsis ??????? ?????????? ???? ???????????
???????? ???????????? ?????? ?? ?? ????????????? ??? ??????? ???? ???????????
O
PN
A
M
E:
 D
R.
 S
A
IK
O
 Y
O
SH
ID
A
EUROPESE MILJOENEN VOOR
 STAMCELONDERZOEK BIJ PLANTEN
CAN-DO TOUCAN
Wild nutmeg trees in South Ameri-
ca depend on the toucan for the 
distribution of their seeds. Patrick
Jansen of the Centre for Ecosystem 
Studies and colleagues at the
Smithsonian Tropical Research
Institute in Panama used GPS to
ﬁnd out how far the toucans ﬂy.
derscheidt van de andere cellen:
Wat maakt deze cellen uniek en
waarom worden zij wel en de ande-
re cellen geen stamcel?’, zegt We-
ijers. Om hier achter te komen zal 
de onderzoeker onder andere kij-
ken naar het verschil in genenacti-
viteit tussen stamcellen en overige 
cellen.
GROEIPROCESSEN
Daarnaast wil Weijers achterhalen
wat er precies in de cel moet veran-
deren om stamcel te blijven en niet 
uit te groeien tot bijvoorbeeld een 
gespecialiseerde cel in de plant. 
‘Het is bekend dat een zogenaam-
de organiserende cel hierin een
cruciale rol speelt’, legt Weijers uit.
‘Deze cel zorgt ervoor dat de stam-
cel na deling stamcel blijft.’ Die or-
ganiserende cel moet wel pal naast 
de stamcel liggen, anders werkt dit 
niet en Weijers wil weten hoe het 
embryo ervoor zorgt dat die ruim-
telijke organisatie ook daadwerke-
lijk plaatsvindt. 
Het is fundamenteel onderzoek 
op microschaal, maar volgens We-
ijers uiterst relevant voor de land-
bouw. Immers, het vergroten van
de opbrengst van landbouwgewas-
sen of betere eigenschappen om te 
wortelen heeft alles te maken met 
het anders laten groeien van de
plant. En juist daarbij spelen de
stamcellen in het meristeem een
hoofdrol. ‘Als je het hoe en waar-
om begrijpt van plantengroei door
de stamcellen ben je bij de basis
van groeiprocessen aangekomen’,
zegt Weijers. ‘Dan heb je de funda-
mentele kennis in handen om die
te beïnvloeden.’ ???? ???????
8 >> wetenschap
18 augustus 2011 — RESOURCE
Turns out they ﬂy furthest in the morn-
ings. 
??? ???????
Why is there famine in the Horn of Africa
in spite of early warning systems which 
did work? Because western governments
won’t cough up until people are starving, 
says Thea Hilhorst. Only then can they 
get any political mileage out of emergen-
cy aid. Militias in Somalia complicate 
matters too, as the US has only recently 
lifted a ban on collaboration with them to
deliver aid to the areas they control. But 
drought and famine in the region are a
chronic problem, says Hilhorst, and de-
mand a systematic development ap-
proach.
TOEKAN MET EEN RUGZAKJE
?? ?????? ?????????? ??????? ???????-
????????? ?? ??????
?? ????? ???????? ??? ??? ????????? ????
Wilde nootmuskaatbomen in Zuid-Ameri-
ka moeten het voor de verspreiding van 
hun zaad vooral hebben van toekans. De 
prachtige tropische vogels met de reus-
achtige snavels zijn dol op de vruchten. 
Niet om de muskaatnoot zelf, maar om de
verpakking, de zogeheten zaadmantel of 
foelie. Dat vliesje staat stijf van de vetten 
en eiwitten. Als de buit binnen is, spuugt 
de vogel het zaad uit.Over die verspreiding 
van nootmuskaat door toekans is al veel 
bekend, vertelt Patrick Jansen van het 
Centrum voor Ecosysteemstudies. Maar 
één ding is nooit gelukt: bepalen hoe ver
ze die zaden verspreiden. Omdat het prak-
tisch onmogelijk is om vogels in het dich-
te oerwoud te volgen. 
Tot nu. Ecoloog Jansen en zijn collega’s
van onder andere het Smithsonian Tropi-
cal Research Institute in Panama hebben 
het ontbrekende puzzelstukje gevonden. 
OCHTENDVOGEL
Jansen en collega’s volgden de dagelijkse 
bewegingen van toekans door ze een rug-
zakje om te hangen met apparatuur. Gps
om de  verplaatsing vast te leggen en een 
versnellingssensor om duidelijk te krijgen 
wanneer de vogel aan het eten is. Daarnaast 
werd berekend hoe lang het duurt voordat 
een toekan zaad na gebruik uitspuwt.
Uit de combinatie van die gegevens leid-
den Jansen et al de verspreidingskans van
zaden af. Gemiddeld komt zaad naar schat-
ting 144 meter van de moederboom  te-
recht.  Sommige zaden halen zelfs een kilo-
meter.
Voor zaadverspreiding in tropische bos-
sen geldt in het algemeen: hoe verder hoe
beter. Zaad moet dus reizen. En dat reizen
kan het best in de ochtend. Metingen laten 
zien dat toekans dan het meest actief zijn
en het verst vliegen.
OPTIMALE PELTIJD
Een toekan doet er gemiddeld 25 minuten
over om een zaadje af te pellen en uit te spu-
gen.  Hoe langer een zaadje ‘aan boord’ 
blijft, hoe verder het komt. Maar te lang is 
ook weer niet goed: het kan dan onder een
toekanslaapplek eindigen, waar de overle-
vingskans gering is. Jansen komt tot het vol-
gende optimale zaadverspreidingsrecept: ’s 
ochtends een uur kauwen. ?????? ?????
??? ?????? ????
?? ?????????
?? ??????? ????
?? ??? ??????
?? ?? ?????? ??
??? ?? ???????
VISIE <<
????? ??????? ??? ????
??????? ?? famine early warning ??????? ??
??????? ?????????????? ???? ?? ???????????
??? ?? ?? ????? ??? ??????? ??? ???? ?? ???? ???
????? ?????? ???? ???????? ??? ?? ???????
???? ?? ???? ???? ???? ???? ????????? ??????????
??????????????
‘Het early warning system heeft gewerkt. Vorig jaar 
september kwam de waarschuwing binnen dat er
hongersnood zou komen in de Hoorn van Afrika
vanwege de aanhoudende droogte. Ethiopië heeft 
daar toen alert op gereageerd door extra voedsel
aan te vragen bij het wereldvoedselprogramma. 
Ook Kenia kwam in actie. Het punt is: op een gege-
ven moment was het wereldvoedselprogramma
door zijn budget heen. Toen moesten regeringen
met extra geld over de brug komen. En die komen
pas in actie als de hongersnood er al is, want dan
pas kun je politiek scoren.
In Somalië lag de noodhulp bovendien stil door
een combinatie van politieke factoren. Het gedeel-
te dat gecontroleerd wordt door de strijdgroepen 
van Al-Shabaab, was afgesloten voor hulporganisa-
ties. De Verenigde Staten, de belangrijkste donor
van voedselhulp, zien Al-Shabaab als terroristische
organisatie en stelden hulp aan Al-Shabaab straf-
baar. Hulporganisaties die ‘belasting’ betaalden
aan Al-Shabaab om voedsel ter plekke te krijgen, 
liepen het risico berecht te worden. Die keken dus 
wel uit. Twee weken geleden hebben de VS die wet 
buiten werking gesteld om noodhulp mogelijk te
maken.
Er is structureel behoefte aan voedselhulp in de
Hoorn van Afrika. Ethiopië krijgt elk jaar hulp van
het wereldvoedselprogramma om 5 miljoen men-
sen te voeden. Zonder die structurele steun zouden
er 10 tot 15 miljoen mensen aan de noodhulp zit-
ten. De regering heeft een ontwikkelingsprogram-
ma opgezet om ervoor te zorgen dat de inwoners
dat voedsel zelf kunnen verbouwen of kopen.
Wij onderzoeken dat programma. Het is niet ge-
makkelijk, vanwege de arme bodem, de overbevol-
king, de klimaatverandering en slecht functione-
rende markten. De ambitie van het programma,
dat mensen op eigen benen kunnen staan, is
prachtig, maar de praktijk is weerbarstig. Je ver-
vangt noodhulp niet zo even door structurele ont-
wikkeling.’ AS
wetenschap << 9
FO
TO
:R
O
LA
N
D
KA
YS


Europese miljoenen voor stamcelonderzoek bij planten

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Name not available

Wageningen Yield