Op landgoed Lankheet bij Haaksbergen zijn rietvelden aangeplant die water bergen en zuiveren, verdroging tegengaan en recreatie aantrekkelijker maken. Het riet zelf wordt gebruikt om groene energie te maken. Arianne de Blaeij van het LEI onderzocht het nut voor de maatschappij van het riet door middel van een maatschappelijke kostenen batenanalyse, met cofinanciering vanuit het kennisbasisonderzoek

Blaeij, A.T., de

Dutch

Name not available

Waterpark levert bijdrage aan samenleving

Blaeij, de, A.T.

NARCIS 

Wageningen Yield 

145
Waterpark levert bijdrage aan samenleving
Wat betere waterkwaliteit kost
De kwaliteit van het Nederlandse opper-
vlaktewater moet verbeteren om te 
voldoen aan de eisen van de Europese 
Kaderrichtlijn Water (KRW). Maar hoe doe 
je dat het slimst? Onderzoek van het LEI 
biedt waterbeheerders handvatten voor 
verbetering tegen zo min mogelijk kosten.
In het kennisimpulsprogramma Leven met 
water, waar onder meer het ministerie van 
EL&I aan bijdroeg via het kennisbasispro-
gramma, hebben onderzoekers van het LEI de 
directe en indirecte economische effecten van 
de KRW op nationaal niveau geanalyseerd met 
behulp van bestaande modellen. ‘Daar hebben 
we ook een dynamisch model voor gemaakt. 
Dat laat de gevolgen laat zien van het gefa-
seerd invoeren van maatregelen en geeft tus-
sendoor inzicht in de gezette stappen’, vertelt 
Vincent Linderhof van het LEI.
Daarnaast werd een regionaal model gemaakt 
waarmee je de kosten van maatregelen kunt 
minimaliseren bij de gegeven doelstellingen 
voor de waterkwaliteit op het gebied van nutri-
enten. Linderhof: ‘Een kosteneffectief pakket 
van maatregelen noem je dat.’ Omdat water-
beheerders die doelstellingen zelf niet altijd 
kunnen bereiken, is aangegeven hoe je twintig 
of vijftig procent verbetering bereikt tegen 
minimale kosten.
Om de uitkomsten van dit onderzoek toe-
pasbaar te maken voor regionale water-
beheerders, is vervolgens met beleidsonder-
steunende middelen gewerkt aan een
kostentool. Als die is uitontwikkeld, kunnen 
waterbeheerders spelen met de inzet van 
maatregelen: wat hebben bepaalde maat-
regelen voor effect op de waterkwaliteit qua 
nutriëntengehalte en wat kosten ze.
Knoppen waaraan ze kunnen draaien zijn het 
rendement van rioolwaterzuiveringsinstallaties, 
maatregelen in het rioleringssysteem zoals
het scheiden van regen- en afvalwater, en 
maatregelen in de landbouw – die ze overi-
gens niet kunnen afdwingen. ‘Dure maat-
regelen leveren vaak veel op’, weet Linderhof. 
Zo kost de aanleg van een helofytenfilter kost 
gauw tachtigduizend euro per hectare, maar 
bij goed beheer ervan is het nutriëntengehalte 
van water flink te reduceren.’ Bovenstrooms 
zijn investeringen vaak ook doelmatiger dan 
benedenstrooms.
Met de ontwikkelde methode zou ook vrij een-
voudig kunnen worden gekeken naar effecten 
van maatregelen die de hoeveelheid zware 
metalen in het water verminderen. Het toevoe-
gen van ecologische kwaliteit aan het model 
heeft heel wat meer voeten in de aarde.
Op landgoed Lankheet bij Haaksbergen zijn rietvelden aangeplant die water bergen en 
zuiveren, verdroging tegengaan en recreatie aantrekkelijker maken. Het riet zelf wordt 
gebruikt om groene energie te maken. Arianne de Blaeij van het LEI onderzocht het 
nut voor de maatschappij van het riet door middel van een maatschappelijke kosten- 
en batenanalyse, met cofinanciering vanuit het kennisbasisonderzoek.
Een waterpark zoals bij landgoed Lankheet 
pakt gunstig uit voor de maatschappij als 
geheel, concludeert De Blaeij: ‘Voor sommige 
functies kunnen de kosten van het alternatief 
berekend worden, waardoor een waardering
in geld mogelijk is. Waterzuivering door riet 
bespaart bijvoorbeeld geld dat de waterzuive-
ringsinstallatie anders zou kosten. Ook de 
baten van waterberging kunnen zo berekend 
worden, het alternatief is het aankopen van 
landbouwgrond elders.’ De waarde van natuur-
beleving door recreanten en omwonenden is
al lastiger. De Blaeij ontwikkelde waarderings-
cijfers voor die functies, door mensen te vra-
gen wat ze over zouden hebben voor natuur.
In euro’s uitgedrukt leveren de drie hectare riet-
velden een bijdrage aan de samenleving als 
geheel van 128 duizend euro over dertig 
jaar. ‘Maar dat wil nog niet zeggen dat het 
waterpark ook daadwerkelijk dat geld ople-
vert’, zegt De Blaeij. De baten komen immers 
niet terecht bij de beheerder van het land-
goed die de kosten maakt. Daarover zouden 
afspraken gemaakt kunnen worden in een 
arrangement. Probleem is alleen dat er veel 
verschillende functies in het spel zijn waar-
bij verschillende partijen betrokken zijn: de 
energieproducent, het rijk, de provincie, het 
waterschap. Bovendien is de plaats en de 
schaal waar de baten terechtkomen verschil-
lend. Het voordeel van schoon water in de 
beek is lokaal van belang. Recreatie in een 
mooiere natuur bedient veel meer mensen. 
En waterberging is vooral belangrijk voor het 
stroomgebied waarin de Buurserbeek ligt. 
Daarnaast hebben functies alleen waarde als 
het alternatief niet al voorhanden is. Voor het 
waterschap heeft waterberging in Lankheet
bijvoorbeeld weinig waarde omdat er elders
al voldoende waterberging is.
Onderzoekers van LEI werken aan het project 
samen met onderzoekers van PRI en Alterra, 
en ook waren er regelmatig bijeenkomsten op 
het landgoed met andere partijen, zoals de 
beheerder, het waterschap en de provincie. 
‘Dat leverde ons veel inzicht op in de bestuur-
lijke complexiteit van een dergelijk project. Zo 
konden we lessen trekken voor waterparken 
op grotere schaal elders in het land. Als het 
lukt de neuzen een kant op te krijgen, is er 
nog veel te winnen met dit soort projecten’, 
aldus De Blaeij.
Info: www.waterparkhetlankheet.nl
Contact:  arianne.deblaeij@wur.nl
 070 - 335 83 04
Contact:  vincent.linderhof@wur.nl
 070 - 335 83 96
   Rietvelden aanleggen voor de zuivering van water is 
duur, maar levert goede resultaten.
15


Waterpark levert bijdrage aan samenleving

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Name not available

NARCIS

Wageningen Yield