Het is algemeen bekend dat wortellesieaaltjes in lelie voor flinke schade kunnen zorgen en dat deze aaltjes zich bovendien op lelie goed kunnen vermeerderen. Of ligt het toch iets anders? PPO en PRI onderzochten nauwkeurig het verloop in de grond en het gewas

Been, T.H.

Beers, T.G., van

Elberse, I.A.M.

Kok, B.J.

Molendijk, L.P.G.

Schomaker, C.H.

Dutch

Wageningen Yield 

• BLOEMBOLLENVISIE • 22 september 2011
22 september 2011 • BLOEMBOLLENVISIE •
• BLOEMBOLLENVISIE • 22 september 2011
22 september 2011 • BLOEMBOLLENVISIE •
20
onderzoek
Wortellesieaaltjes (Pratylenchus pene-trans) veroorzaken veel schade in de teelt van lelie. Planten blijven achter 
in groei of sterven te vroeg af. De wortels van 
deze planten zijn rot en er zijn lesies ofwel 
kleine donkere streepjes, of ovale vlekjes op 
te zien. Bovendien laat een lelieteelt vaak een 
hoge besmetting achter, waardoor een gevoelig 
volggewas er ook veel schade van kan onder-
vinden. In het algemeen wordt er dus van uit-
gegaan dat lelie een goede waardplant is.
Gedetailleerde proef
Onderzoek aan schadegevoeligheid van een 
gewas en waardplantgeschikheid (= hoe goed de 
aaltjes zich er op vermeerderen) wordt vaak bij 
een of enkele begindichtheden van aaltjes uitge-
voerd. Er is echter bekend dat de resultaten bij 
hoge en lage begindichtheden verschillend kun-
nen zijn; ook aaltjes moeten concurreren om het 
voedsel en daarom kunnen ze zich niet zo snel 
vermeerderen als ze al met velen zijn. Daarom 
werd in deze proef uitgegaan van een reeks van 
twaalf begindichtheden die in de praktijk geldig 
zijn – en iets meer (variërend van 0 tot 256 wor-
tellesieaaltjes per gram droge grond). Zo kan er 
tegelijkertijd bepaald worden waar de schade-
drempel ligt (= vanaf welke begindichtheid er 
schade te verwachten is) en wat de waardplant-
geschiktheid is. In een veldproef zijn begindicht-
heden niet nauwkeurig te sturen, dus werd deze 
proef uitgevoerd in de kas, in potten met ziekte-
vrije kunstgrond. In deze proef werd plantgoed 
van lelie ‘Siberia’ gebruikt.
GevoeliG voor schade
‘Siberia’ bleek inderdaad een schadegevoeli-
ge cultivar. Al bij een begindichtheid van twee 
wortellesieaaltjes per gram droge grond werd 
de eerste wortelrot zichtbaar. Het gewicht van 
de bolwortels werd al minder vanaf 0,8 wor-
tellesieaaltjes per gram droge grond en bij de 
stengelwortels pas vanaf tien aaltjes per gram 
grond. Bij veertien aaltjes per gram grond werd 
het eerste verlies in bolgewicht geconstateerd. 
De schade nam toe met de begindichtheid van 
de aaltjes.
Geen Goede Waardplant
Verrassend was dat de wortellesieaaltjes zich 
op ‘Siberia’ niet hadden vermeerderd. Bij wel-
ke dichtheid ook werd begonnen, aan het eind 
van de proef waren er minder aaltjes dan er aan 
Tekst: Ivonne Elberse, Hans Kok, PPO Bloem-
bollen, Thea van Beers, Leendert Molendijk, 
PPO Akkerbouw en Groenten in de Vollegrond, 
Corrie Schomaker en Thomas Been, PRI
Foto’s: PPO AGV
Het is algemeen bekend dat wortellesieaaltjes in lelie voor flin-
ke schade kunnen zorgen en dat deze aaltjes zich bovendien op 
lelie goed kunnen vermeerderen. Of ligt het toch iets anders? 
PPO en PRI onderzochten nauwkeurig het verloop in de grond 
en het gewas.
niet alle lelies goede waardplant 
voor wortellesieaaltjes 
het begin waren toegediend. Het was niet zo 
dat deze cultivar de aaltjes actief doodde, of dat 
‘Siberia’ een niet-waard plant is. Er werd wel een 
nieuwe generatie aaltjes gevormd, maar er kwa-
men minder nieuwe aaltjes bij dan er van nature 
stierven. Op grond van deze resultaten verwach-
ten we dat na een teelt van ‘ Siberia’ minder wor-
tellesieaaltjes in het perceel zullen achterblijven 
dan er aan het begin van de teelt waren. 
verder onderzoek nodiG
Dit was de eerste proef met lelie die zo uitge-
breid werd uitgevoerd dat eenduidige resul-
taten beschikbaar kwamen. Het verrassende 
resultaat dat ‘Siberia’ in deze proef geen goe-
de waardplant was, roept de vraag op of er nog 
meer cultivars zijn waarvoor dit geldt. In dat 
geval zouden telers die kennis namelijk kunnen 
gebruiken bij het maken van hun bouwplan. 
De toelating van Monam als bestrijdingsmid-
del is voor de toekomst onzeker. Het telen van 
cultivars die meer resistent en minder schade-
gevoelig zijn, kan een alternatief bieden. Het 
is dus heel zinnig om een vergelijkbare proef 
met verschillende leliecultivars uit meer groe-
pen uit te voeren; om te beginnen de top-10 in 
areaalgrootte. Dit roept echter de vraag op of 
hiervoor een eenvoudige, maar bedrijfszekere 
test te ontwikkelen is, zodat grote aantallen cul-
tivars snel en goedkoop kunnen worden getest. 
Verder is het van belang om dergelijke proeven 
met dekzand- en duinzandgronden uit te voe-
ren en uiteindelijk om de resultaten te toetsen 
in de praktijk.
Dit onderzoek werd gefinancierd door het 
Ministerie van Economische zaken, Landbouw 
en Innovatie. 
Aan het einde van de proef werden de wor-
tels en bollen helemaal schoongespoeld, 
zodat in de wortels en grond apart de aal-
tjes konden worden geteld
Aan het einde van de proef waren bovengronds verschillen zichtbaar.  Bij de twee linkerpotten 
zijn aan het begin van de proef geen aaltjes toegevoegd, bij de twee rechterpotten 256 aaltjes per 
gram grond. Deze planten bleven kleiner, waren lichter van kleur en lieten soms wat blad vallen


Niet alle lelies goede waardplant voor wortellesieaaltjes

van Beers, T.G.

NARCIS 

Name not available

Niet alle lelies goede waardplant voor wortellesieaaltjes

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Wageningen Yield

NARCIS

Name not available