Vijftien steden, verenigd in het netwerk stadslandbouw, zoeken naar wegen om stadslandbouw te stimuleren. Nu lopen nog veel initiatieven vast op gebrek aan beleid en tegenwerkende regelgeving

Jansma, J.E.

Dutch

Wageningen Yield 

10
Liever kraanwater dan bronwater
and Biobased Research toe. 
Het lijkt mogelijk consumenten te beïnvloe- 
den, zegt Kole. De effecten die werden 
gevonden zijn echter klein. Bij de gekleurde 
labels daalde de gemiddelde CO2-uitstoot van 
de aankopen, bij het cijferlabel leek hij soms 
wat toe te nemen. De onderzoekers kunnen 
dat nog niet goed verklaren. ‘Mogelijk speelde 
het weer een rol. Er is een positief verband 
tussen calorische waarde en CO2-uitstoot 
van producten. Bij slechter weer kiezen men-
sen misschien eerder voor meer calorieën.’ 
Het kan ook nog een statistisch effect zijn. 
Probleem met de zwart-wit labels is in ieder 
geval dat je om een getal op waarde te kun-
nen schatten een referentiepunt nodig hebt, 
De onderzoekers testten voor de zomer twee 
soorten labels. Het ene label was zwart-wit, 
met de uitstoot van CO2 in grammen per 
portie. Bij de ander werd de uitstoot weer-
gegeven op een glijdende schaal van rood
via oranje naar groen, gebaseerd op wat
producten in dezelfde categorie uitstoten. 
Hoe groener hoe minder belastend de ene 
worst vergeleken met de andere. 
Bij de indeling in categorieën werd rekening 
gehouden met gedrag van consumenten. 
‘Je moet wel makkelijk kunnen switchen. 
Overstappen van een kaassoort met veel
uitstoot naar een kaas met minder uitstoot
is makkelijker dan overstappen op jam’,
licht onderzoeker Adriaan Kole van Food
Een test in het Restaurant van de Toekomst van de invloed van CO2-labels op het 
aankoopgedrag van consumenten, heeft nog geen duidelijk beeld opgeleverd. Wel 
pakten mensen vaker kraanwater dan bronwater.
   Stadslandbouw kan stedelingen weer verbinden met hun voedsel.
zegt Kole: ‘Consumenten hebben nog geen 
idee of een bepaald aantal grammen CO2 veel 
of weinig is, en wat kaas verschilt van jam.’
Toen het kleurenlabel werd getest, werd ook 
via posters en folders aandacht gevraagd 
voor de relatie tussen CO2-uitstoot van voed-
sel en het milieu. Samen hadden ze in ieder 
geval invloed op consumenten. ‘In het restau-
rant kun je gratis fles- en kraanwater pakken’, 
vertelt Kole. ‘In de kleurfase pakten mensen 
veel vaker kraanwater, dat een veel lager 
CO2-belasting heeft. Dat liet zien dat als het 
qua prijs en smaak niet uitmaakt, consumen-
ten dus makkelijker overstappen op minder 
belastende producten.’
Samen appels plukken in het park
gezondheid, multifunctioneel ruimtegebruik, 
minder food miles door voedselproductie dicht-
bij huis en het sluiten van lokale kringlopen 
door gft-afval als compost te gebruiken. 
‘Veel initiatieven lopen echter vast op gebrek 
aan visie en beleid, en op tegenwerkende 
regelgeving. Gemeenten kunnen met een 
richtinggevende voedselstrategie ruimte 
gaan geven aan agrarische initiatieven. 
Voedselzekerheid en -veiligheid in combinatie 
met de groeiende stedelijke bevolking is een 
belangrijk thema voor de toekomst. Natuurlijk 
kun je met stadslandbouw de bevolking niet 
volledig voeden, maar het is wel een etalage 
voor de landbouwsector’, zegt Jansma.
Om landelijk en lokaal beleid te stimuleren, 
‘Stadslandbouw en lokale voedselproductie 
zijn de laatste jaren the talk of the town’, 
vertelt onderzoeker Jan-Eelco Jansma van 
Praktijkonderzoek Plant en Omgeving (PPO). 
‘Canada loopt voorop: steden als Vancouver en 
Montreal kennen een food policy. Ook Londen 
heeft dat. Iedere stad kent z’n eigen proble-
matiek van waaruit kansen kunnen worden 
gecreëerd. In de Amerikaanse stad Detroit 
bijvoorbeeld, die kampt met krimp en grote 
werkloosheid, hebben kansarme vrouwen voed-
sel leren verbouwen en vermarkten.’
Nederland combineert een gigantische voed-
selproductie op het platteland met groeiende 
steden. ‘Door stadslandbouw kun je stedelin-
gen weer gaan verbinden met hun voedsel’, 
meent Jansma. In Groningen, dit jaar hoofdstad 
van de smaak, worden daarom bijvoorbeeld 
fruitbomen in plantsoenen geplant. ‘Wanneer 
buurtbewoners straks gezamenlijk fruit oogs-
ten, ontstaat er een verrassende vorm van 
betrokkenheid’, zegt Jansma, die in zijn groep 
een promovendus heeft die de bijdrage van 
stadslandbouw aan sociale binding onderzoekt. 
Andere pluspunten van stadslandbouw zijn 
Vijftien steden, verenigd in het netwerk 
stadslandbouw, zoeken naar wegen om 
stadslandbouw te stimuleren. Nu lopen 
nog veel initiatieven vast op gebrek aan 
beleid en tegenwerkende regelgeving.
is in 2010 op initiatief van het ministerie van 
EL&I het stedennetwerk stadslandbouw opge-
richt. Daar nemen planners, stadsecologen en 
andere ambtenaren aan deel uit vijftien steden, 
waaronder Groningen, Almere, Amsterdam 
en Den Haag. Bovenaan de agenda van het 
netwerk staat een maatschappelijke kosten-
batenanalyse ter onderbouwing van beleids-
maatregelen. Dat de baten zo versnipperd zijn 
maakt het volgens Jansma voor gemeenten
nu nog lastig om stadslandbouw bij één wet-
houder onder te brengen.
Informatie: www.stedennetwerkstadslandbouw.nl 
Contact:  janeelco.jansma@wur.nl
 0320 - 29 61 12
Contact:  adriaan.kole@wur.nl
 0317 - 48 33 38


Samen appels plukken in het park

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Wageningen Yield

NARCIS