Hoe meer melk een koe per kilo voer maakt, hoe minder methaan wordt uitgestoten per kilo melk. Op deze voerefficiëntie kun je fokken, laat onderzoek van Wageningen UR Livestock Research zien

Veerkamp, R.F.

Dutch

Name not available

Fokken op minder uitstoot melkkoe

Wageningen Yield 

9Hoeveel CO2 kostte deze paprika?
In landen als Engeland, Frankrijk, Duitsland
en de Verenigde Staten waren het vooral
grootwinkelbedrijven die op informatie over
de voetafdruk aandrongen. Het Nederlandse 
protocol en de bijbehorende tool sluiten aan
op internationale afspraken, PAS 2050.
Het meest ingewikkeld en internationaal
afwijkend was de component energiegebruik, 
vertelt onderzoeker Pepijn Smit van het LEI.
Het LEI ontwikkelde het rekenmodel samen 
met Wageningen UR Glastuinbouw, Blonk 
Milieuadvies en Milieu Project Sierteelt. Het 
model houdt rekening met verschillen tus-
sen teelttechnieken, waar en in welke weken 
het product wordt geproduceerd en afgezet, 
de manier van transport, en onderscheidt 
schakels in de keten als opkweek, teelt, ver-
werking en opslag. De tuinder berekent de 
CO2-belasting op verzoek van afnemers, en 
kan dat doen voor producten die gaan per pot 
(potplanten), per kilo (zoals tomaten) en per 
steel (zoals rozen).
Aan broeikasgassen stoot de Nederlandse 
glastuinbouw vooral CO2 en methaan uit, in 
het buitenland spelen lachgas, ammoniak en 
CO2 door transport een grotere rol door meer 
gebruik van mest en gewasbeschermings- 
middelen, en de afstand tot de plaats van 
levering.
De Nederlandse sector is wereldwijd de eerste 
sector die dit onderwerp zelf heeft opgepakt. 
Ondernemers in de tuinbouwsector
kunnen dankzij een nieuw protocol de 
CO2-voetafdruk van hun product van 
zaaigoed tot supermarktschap bereke-
nen. Daarbij zit een tool die de telers, 
handelaren en transporteurs kan laten 
zien waar de uitstoot plaatsvindt.
Hoe meer melk een koe per kilo voer maakt, hoe minder methaan wordt uitge-
stoten per kilo melk. Op deze voerefficiëntie kun je fokken, laat onderzoek van 
Wageningen UR Livestock Research zien.
Een dataset van ruim zeshonderd koeien uit 
een praktijkonderzoek uit de jaren negentig liet 
zien dat de productie van melk per kilo voer 
van de beste en slechtste vijftig dieren wel 
dertig tot veertig procent kon verschillen. Door 
uit bewaarde bloedmonsters het DNA van die 
dieren te halen en dat te vergelijken met hun 
voeropnamegegevens, ontdekten de onderzoe-
kers dat er een grote genetische component 
zit in hoe efficiënt koeien met voer omgaan. 
Die overerfbaarheid is vergelijkbaar met de 
eigenschap melkproductie waar al jaren op 
wordt gefokt. 
Om te komen tot betrouwbare merkers is om 
te beginnen meer internationale samenwerking 
nodig. Want daar zijn voeropnamegegevens
en genetische informatie van veel meer dieren 
voor nodig. Daarnaast moet de methaan-
emissie van individuele dieren meetbaar
worden. ‘We kunnen dat nu alleen nog meten
in een klimaatkamer, niet in een stal’, vertelt
Roel Veerkamp, onderzoeker bij Livestock 
Research.
In het EU-project Robust Milk, waar Veerkamp 
projectleider van is, wordt met data van onder 
meer Wageningse onderzoekers gekeken
naar hoe je voeropname kunt meten in melk. 
De onderzoekers van Livestock Research wer-
ken zelf aan een meetsysteem waarmee over 
de dag regelmatig luchtmonsters worden
genomen in de buurt van een koe in een
ligboxenstal. Veerkamp: ‘Hiermee zou je straks 
ook kunnen toetsen of de melktest voldoet.’
Fokken op voerefficiëntie kan resulteren in tot 
dertig procent minder methaanuitstoot in tien 
jaar in de hele populatie, zo voorspellen de 
onderzoekers. Ten minste, als de genetische 
variatie op methaanuitstoot geen effect heeft 
op andere kenmerken. Veerkamp: ‘In twintig 
jaar is zo’n daling realistischer, ervan uit-
gaande dat wereldwijd de neuzen dezelfde kant 
op gaan. Maar dan heb je ook een efficiënter 
ras waar je heel lang profijt van kunt hebben.’
Fokken op minder uitstoot melkkoe
Informatie: www.verantwoordeveehouderij.nl
 LR-rapport 450
Contact:  roel.veerkamp@wur.nl
 0320 - 23 82 61
Contact:  pepijn.smit@wur.nl
 070 - 335 81 44
‘In Nederland wordt vrij energie-intensief 
geteeld, met complexe installaties, waarbij 
tuinders niet alleen energie inkopen maar 
ook verkopen uit eigen opwekking. Dat heeft 
grote invloed op de voetafdruk, maar is onbe-
kend in het buitenland; wkk’s zijn iets typisch 
Nederlands. We kijken nu of het rekenmodel 
dat in Nederland voor energiegebruik is ont-
wikkeld, ook internationaal kan gaan gelden.’
Een ander verschil met het buitenland is dat 
tuinbouwbedrijven hier in bulk aan een handels-
organisatie leveren. ‘Dan kun je over die bulk 
slechts een gemiddelde berekenen, want dan 
is de keten verder onbekend. Als een bedrijf 
één op één aan een eindverkoper levert, kun je 
wel aan de voetafdruk van een levering precies 
een uiting geven.’
Het Productschap Tuinbouw stuurt aan op 
internationale harmonisatie van deze manier 
van berekenen van de voetafdruk, en wil er 
straks modules voor milieuaspecten als water 
en maatschappelijk verantwoord ondernemer-
schap aan toevoegen.
Het onderzoek werd uitgevoerd in opdracht 
van het ministerie van EL&I en het Product-
schap Tuinbouw.


Fokken op minder uitstoot melkkoe

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Name not available

Wageningen Yield

NARCIS