De markt voor biologische producten groeit in Frankrijk. Dit kan kansen bieden voor de Nederlandse export. Export bestaat al wel, maar is nog beperkt. In een onderzoek is bekeken of en hoe Nederlandse toeleveranciers hun toegang tot de Franse markt kunnen vergroten

Dubbeldam, R.

Oosterkamp, E.B.

Dutch

Name not available

Exportkansen op de Franse biologische markt

Wageningen Yield 

Markt & Keten 9
Ambitie
Verduurzaming staat erg in de belangstelling 
en daarmee groeit ook de biologische markt. 
Dit vraagt om verbreding van de verkoop-
kanalen en verdieping van het biologische 
assortiment. De sector wil haar toppositie
als duurzaam allround concept verder 
uitbouwen, o.a. door het ontwikkelen van 
‘food concepten’. Samenwerking binnen
de keten en het aangaan van nieuwe
verbindingen zijn daarbij essentieel.
Het biologische bedrijfsleven streeft naar 
10% groei per jaar. Efficiëntieverbetering, 
schaalvoordelen en innovaties spelen
een belangrijke rol bij het beperken van
de meerprijs.
Biokennisberichten
Biokennisberichten beschrijven de
resultaten uit onderzoek voor de praktijk.
Recente biokennisberichten Markt & Keten 
beschreven:
•  Consumentenperceptie
•  Natuurlijk verpakt
Kijk op www.biokennis.nl voor alle reeds
verschenen berichten. U kunt zich daar
ook abonneren.
januari 2012
Exportkansen op de Franse 
biologische markt
De markt voor biologische producten groeit in Frankrijk. Dit kan kansen bieden voor
de Nederlandse export. Export bestaat al wel, maar is nog beperkt. In een onderzoek
is bekeken of en hoe Nederlandse toeleveranciers hun toegang tot de Franse markt 
kunnen vergroten.
Om de exportkansen voor biologische producten te ontdekken is het belangrijk te weten 
hoe de Franse markt, productie en zelfvoorziening zich ontwikkelen en wat het beleid voor 
verduurzaming is. Daarnaast is de vraag welk imago Nederlandse biologische producten 
in Frankrijk hebben en wat we eventueel aan dat imago zouden moeten veranderen.
Voor het onderzoek naar de exportmogelijkheden is informatie uit officiële publicaties 
verzameld, het aanbod in supermarkten en natuurvoedingswinkels geanalyseerd en zijn er 
interviews gehouden. Er is gekeken naar de exportmogelijkheden van AGF, varkensvlees 
en melkeiwit en -vet.
Overheidsbeleid sterk gericht op verduurzaming
De Franse overheid heeft het verduurzamingsbeleid ingebed in twee zogenaamde 
Grenelle-wetten. Biologische productie is daar een belangrijk onderdeel van. Milieu-
certificering bij agrarische bedrijven en consumenten labels die milieueffecten weergeven 
(zoals de carbon footprint en het waterverbruik) zijn twee instrumenten die de overheid
bij zowel het gangbare als het biologische bedrijfsleven stimuleert. Daarnaast stimuleert 
de overheid de consumptie van biologische producten via de catering in publieke 
organisaties.
Lopend onderzoek
•  BIOmonitor
•  Melkzuur in pekelbaden
•  Consumentenonderzoek
•  Marketing, afzet en logisitiek
•  Bio Meer Waarde
•  Toevoegingen een meerwaarde?
•  Gezond en veilig
Franse consumenten geven de voorkeur aan Franse producten.
bioKennisbericht
Marktontwikkelingen
De ontwikkeling van de Franse biologi-
sche markt loopt iets voor op Nederland. 
De afzet van biologische levensmiddelen 
in Frankrijk via retail bedroeg in 2010 
3,4 miljard euro ofwel 2% van de totale 
omzet in voedingsmiddelen; in Nederland 
is dat 1,7%. In 2009 was het aandeel in 
Frankrijk 1,9%. De omzet groeit en blijft 
naar verwachting ook groeien, maar in 
een rustiger tempo. 
Verse groenten en fruit vormen in 
Frankrijk de grootste groep bio-producten 
(17%, zie tabel). Andere grote product-
groepen zijn zuivel (melk en melkproduc-
ten, 15%) en kruidenierswaren (zoet en 
hartig samen 20%). Producten met een 
sterke omzetstijging in 2010 (boven de 
25%) waren: varkensvlees, vleeswaren, 
vis en dranken. De afgelopen vijf jaar is 
de omzet in groente en fruit sterk geste-
gen (figuur 1) en die van brood/meel 
duidelijk achtergebleven. Bij melk is
de afzetgroei afgevlakt.
Afzetkanalen
De verkoop van biologische producten 
gaat vooral via het supermarktkanaal 
(47%), gevolgd door natuurvoedings-
winkels (36%). Zie tabel 1. 
Natuurvoedingswinkels zijn vooral het 
kanaal voor de afzet van groenten en fruit, 
kruidenierswaren, en brood en meel.
Het marktaandeel van supermarkten en 
catering stijgt, speciaalzaken houden 
stand en natuurvoedingswinkels verliezen 
terrein. Vrijwel alle supermarkten breiden 
het biologische aanbod uit. Zuivel, vlees 
en vleeswaren zijn daar belangrijke pro-
ducten. Supermarkt Carrefour heeft het 
grootste aandeel van de biologische 
omzet. Gemiddeld steeg de omzet over
het supermarktkanaal met 26% in 2009. 
De omzetgroei staat voor een groot deel
op het conto van de ontwikkeling van 
biologische huismerken. 
Productie en zelfvoorziening
De Franse consumenten, retailers en 
handelaren willen graag producten uit 
eigen land, in de eerste plaats verse 
producten zoals melk, vlees, groenten en 
fruit. Supermarkten, winkels en handel 
zullen daarom proberen eerst Franse 
Productgroep Omzet
(Milj. Euro)
Supermarkten
(%)
Natuurvoedings-
winkels (%)
Speciaal-
zaken (%)
Directe
verkoop (%)
Groei t.o.v.
2009 (%)
Rundvlees 146 64 5 16 14 8
Varkensvlees 48 60 23 15 2 36
Lamsvlees 32 44 6 31 19 10
Gevogelte 109 53 28 2 16 18
Eieren 209 61 33 1 5 7
Vleeswaren 65 66 32 2 0 29
Vis- en schaaldieren 49 84 14 2 0 39
Melk 249 81 16 0 4 4
Melkproducten 269 61 25 0 13 14
Traiteur en diepvries 142 41 35 25 0 19
Kruidenierswaren zoet 356 40 60 0 0 13
Kruidenierswaren hartig 312 45 55 0 0 15
Wijnen 322 20 31 16 33 8
Dranken (plantaardig) 60 50 50 0 0 5
Fruit- en groentesappen 90 67 28 0 6 17
Overige dranken 9 56 33 0 11 53
Brood/meel 349 37 40 12 11 3
Fruit en groenten 569 32 42 1 25 9
Totaal 3385 47 36 5 12 10.8
Tabel 1. Omzet bio per productgroep en afzetkanaal en groei. Bron: Agence Bio.
Bron: Agence Bio, Chiffres Clés 2011, www.agencebio.org.
 
7% 
3% 
6% 2% 
1% 
15% 
4% 
20% 3% 
12% 
10% 
17% 
 
7% 
3% 
6% 2% 
1% 
15% 
4% 
20% 3% 
12% 
10% 
17% 
Vlees
Gevogelte
Eieren
Vleeswaren
Vis en schaaldieren
Zuivel
Traiteur en diepvries
Kruidenierswaren
Fruit- en groentesappen
Wijn en dranken
Brood/meel
Fruit en groenten
 
7% 
3% 
6% 2% 
1% 
15% 
4% 
20% 3% 
12% 
10% 
17% 
 
7% 
3% 
6% 2  
1% 
15% 
4% 
20% 3%
12% 
10% 
17% 
 
7% 
3% 
6% 2% 
1% 
15% 
4% 
20% 3%
12% 
10% 
17% 
 
7% 
3% 
6% 2% 
1% 
15% 
4% 
20%3% 
12% 
10% 
17% 
 
7% 
3% 
6% 2% 
1% 
15% 
4% 
20% 3% 
12% 
10% 
17% 
 
7% 
3% 
6% 2% 
1% 
1  
4% 
20% 3% 
12% 
10% 
17% 
 
7% 
3% 
6% 2% 
1% 
15% 
4% 
20% 3% 
12% 
10% 
17% 
 
7% 
3% 
6% 2% 
1% 
15% 
4% 
20% 3% 
12% 
10% 
17% 
 
7% 
3% 
6% 2% 
1% 
15% 
4% 
20% 3% 
12% 
10% 
17% 
 
7% 
3% 
6% 2% 
1% 
15% 
4% 
20% 3% 
12% 
10% 
17% 
 
7% 
3% 
6% 2% 
1% 
15% 
4% 
20% 3% 
12% 
10% 
17% 
Figuur 1. Aandeel afzet biologische producten in Frankrijk.
Markt & Keten
producten te leveren. Die tendens wordt 
versterkt door het stimuleringsbeleid van 
de overheid voor de omschakeling van 
gangbare naar biologische productie en 
voor de vorming van biologische ketens. 
Alle productie kent sinds 2008 een groei-
spurt. Hierdoor zal Frankrijk op korte 
termijn zelfvoorzienend zijn in melk en 
varkensvlees. Voor granen duurt dit moge-
lijk langer. 
Voor een aantal producten heeft Nederland 
door de hoge Franse zelfvoorzieningsgraad 
nu al geen exportkansen meer.
Voor rund- en lamsvlees is Frankrijk al 
geheel zelfvoorzienend en voor eieren, 
kippenvlees en varkensvlees bijna. Een 
uitzondering is ham. De consumptie is
zo groot, dat import nodig blijft.
Wat betreft groenten en fruit (uit de ge-
matigde streken) is Frankrijk in potentie 
zelfvoorzienend in het seizoen. Door 
tegenvallende export naar Duitsland in 
2009 is zelfs een overschot ontstaan. 
Echter moet nog wel het versnipperde 
aanbod georganiseerd worden. Buiten het 
seizoen is Frankrijk aangewezen op impor-
ten. Met name supermarkten en verwer-
kers maken daar gebruik van.
Import
In 2010 bedroeg de Franse import
35,3% van de biologische omzet ofwel 
1,20 miljard euro. In 2009 was dat 38% 
ofwel 1,15 miljard euro. Bij import gaat 
het vooral om exotische producten of 
producten die Frankrijk niet produceert en 
producten die Frankrijk wel produceert 
maar waar een tekort aan is. In de laatste 
categorie zitten: granen, fruit en groenten 
uit gematigde streken (vers of verwerkt)
en zuivel. Bij elkaar genomen gaat het om 
39% van de importwaarde. De belangrijk-
ste toeleverende landen voor zuivel zijn 
het Verenigd Koninkrijk, België, Duitsland 
en Denemarken. Echter, de verwachting
is dat de import tijdelijk is, omdat mo-
menteel veel agrariërs in Frankrijk 
omschakelen. 
Imago van Nederland
Als Frankrijk importeert, waar moeten
de producten dan aan voldoen en vooral: 
welk imago hebben de biologische pro-
ductie en producten uit het land van 
herkomst? Nederland heeft een professio-
neel imago, blijkt uit gesprekken met 
Franse retailers en handelaren, maar de 
‘industriële’ kanten spreekt de meer 
principieel georiënteerde (afzet)bedrijven 
niet aan. 
De sterke kanten van Nederland op een 
rijtje: efficiënte en professionele productie 
en logistiek, lagere prijs (bijvoorbeeld 
tomaten), goede prijs/kwaliteitverhouding, 
voldoen aan bio-eisen, goede en betrouw-
bare leveringscontracten, en belangstelling 
voor meedenken in verpakkingen.
Als zwakke kanten noemden geïnterview-
den: (te) geïndustrialiseerde sector, uitvoe-
ring EU-verordening op het randje (bijvoor-
beeld CO2-bemesting in glastuinbouw), 
handel gericht op grote volumes en 
standaarden, minder dienstverlening of 
productontwikkeling, gemis aan zuidelijke 
hartelijkheid en wantrouwen over certifi-
catie van doorvoerproducten.
Exportkansen
Hoewel de export van AGF van de gema-
tigde streken, zuivel en vlees naar Frank-
 Voor ham zijn nog kansen op de Franse biologische markt.
Diepvriesgroenten vormen een groeisegment.
Figuur 2. Omzetontwikkeling van een aantal biologische productgroepen. Bron: Agence Bio, bewerking LEI.
Rundvlees• • • •
0
Omzet in miljoen euro
2005
200
400
2006 2007 2008 2009 2010
100
300
600
Varkensvlees Vleeswaren Melk
•
500
Kruidenierswaren zoet• • • •Kruidenierswaren zout Fruit en groenten Brood/meel
• • •
•
• • • • ••
•
•
•
•
• •
•
•
•
•
•
•• •
•
•
•
•
•
•
•
•
•
• •
•
 rijk geen grote vlucht zal nemen – door de 
hoge zelfvoorzieningsgraad, het beleid dat 
de biologische productie en ontwikkeling 
van Franse ketens stimuleert en de voor-
keur voor ‘Frans’ bij de consument – liggen 
er toch zeker kansen voor export van een 
aantal producten en voor versteviging van 
de exportpositie.
Kansen voor producten:
•  Verse groenten die het seizoen verlen-
gen of bijzondere producten. Interesse 
bij groothandelaren die supermarkten 
en cateraars beleveren.
•  Groenten voor groenteconserven. 
Groeimarkt. Een aantal grote biologi-
sche A-merkproducenten van conserven 
kopen lokaal in, maar kansen liggen 
er wel.
•  Groenten voor diepvriesgroenten. 
Groeimarkt. Alle grote spelers impor-
teren diepvriesgroenten.
Het doel van Bioconnect is het verder 
ontwikkelen en versterken van de
biologische landbouwsector door het 
initiëren en uitvoeren van onderzoeks- 
projecten. In Bioconnect werken onder-
nemers (van boer tot winkelvloer)
samen met onderwijs- en onderzoeks-
instellingen en adviesorganisaties. 
Dit leidt tot een vraaggestuurde aanpak 
die uniek is in Europa.
Het Ministerie van Economische Zaken, 
Landbouw en Innovatie is financier van de 
onderzoeksprojecten.
Wageningen UR (University & Research 
centre) en het Louis Bolk Instituut zijn 
de uitvoerders van het onderzoek. Op 
dit moment zijn dit voor de biologische 
landbouwsector zo’n 140 onderzoeks- 
projecten.
Contact
Contactpersoon: Elsje Oosterkamp,
LEI, onderdeel van Wageningen UR
e-mail: elsje.oosterkamp@wur.nl 
telefoon: 0317 48 46 55
www.biokennis.nl
Tekst: Ria Dubbeldam, GAW ontwerp en 
communicatie, Wageningen
Eindredactie / Vormgeving / Productie
Wageningen UR, Communication Services
e-mail: info@biokennis.nl
telefoon: 0317 486 370
•  Ham en andere vleeswaren. Alle grote 
producenten importeren ham. Ook 
onder huismerk van supermarkt zijn 
er mogelijkheden.
•  Kant-en-klaar producten.
Kansen voor versteviging exportpositie:
•  Zolang de zelfvoorziening van producten 
laag of ketens niet op orde zijn.
•  Bij specifieke varkensvleesproducten 
(bijvoorbeeld bij ham).
•  Als aanvulling op het assortiment met 
een onderscheidend product.
•  Wanneer gezocht wordt naar balans 
tussen economie en duurzaamheid/
ecologie.
•  Bij concurrentie op prijs.
•  In gangbare ketens (groothandel voor 
cateraars of verwerkers).
•  In Noord-Frankrijk of bij supermarkten 
die meer op Noord-Frankrijk zijn 
georiënteerd.
Informatie
Gedetailleerde informatie vindt u in de Nota ‘Exportkansen op de Franse biologische 
markt’ van Elsje Oosterkamp, Karin de Grip en Robert Hoste. Deze is te downloaden 
van www.lei.wur.nl.
Ook bij groenteconserven liggen nog kansen.


Exportkansen op de Franse biologische markt

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Name not available

Wageningen Yield

Organic Eprints

NARCIS