BodemBreed werkte samen met Praktijkonderzoek Plant en Omgeving (PPO) uit Wageningen om in Nederlands-Limburg technische vragen op het vlak van erosiebestrijding, maar ook bredere bodemkundige vragen, te onderzoeken en te beantwoorden

Meuffels, G.J.H.M.

Name not available

Bodembewerking in Nederlands-Limburg

NARCIS 

Wageningen Yield 

•38
DOSSIEr BodemBreed, een greep uit de resultaten
Boerenbond • Management&Techniek 9 • 4 mei 201238 • dossier
BODEMBEwErkING IN 
NEDErLANDS-LIMBurG
BodemBreed werkte samen met Praktijkonderzoek Plant en Omgeving (PPO) uit 
wageningen om in Nederlands-Limburg technische vragen op het vlak van 
erosiebestrijding, maar ook bredere bodemkundige vragen, te onderzoeken en te 
beantwoorden. – Naar: Gerard Meuffels, PPO 
Vanaf volgend jaar wordt niet-kerende grondbewerking in Nederland leidend als maatregel om erosie te 
beperken. ploegen zal onder bepaalde 
omstandigheden (na melding) mogelijk 
blijven, mits er alternatieve maatregelen 
zoals het aanleggen van een bufferstrook, 
worden getroffen. Een aantal door 
landbouwers gesignaleerde problemen bij 
het toepassen van niet-kerende grond-
bewerking werd nader onderzocht. ppo 
werkte een rapport uit met daarin de 
resultaten van de strokenvergelijkingen die 
het in 2010 en 2011 uitvoerde.
grondbewerking in 
biologische maïsteelt
Bij een teeltrotatie gras-maïs kan ook in 
het voorjaar nog een snede gras worden 
gewonnen. Nadien wordt het gras 
doodgespoten met glyfosaat, maar in een 
biologisch systeem is het niet toegestaan 
om chemische middelen te gebruiken. 
Daarom moet de graszode mechanisch 
worden vernietigd. Uit de resultaten in 
2010 bleek dat in de biologische landbouw 
ploegen zowel technisch als financieel 
(voederopbrengst) het beste resultaat 
geeft. Bij niet-kerende grondbewerking 
moet men de zode goed verkleinen met 
een frees, of deze geruime tijd voor het 
zaaien scheuren. Dit is belangrijk opdat de 
mechanische onkruidbestrijding zou 
slagen. Deze werkwijze biedt als nadeel 
dat bodeminsecten, zoals emelten, aan het 
grondoppervlak kunnen blijven en schade 
veroorzaken aan de opgroeiende 
maïsplant.
In 2010 experimenteerde men in de 
praktijk met ondiep ploegen (zie kader). 
Daardoor wordt mechanische onkruid-
bestrijding goed en effectief uitvoerbaar. 
Vorig jaar werd de beste methode van 
niet-kerende grondbewerking van het jaar 
voordien vergeleken met ondiep ploegen, 
ecoploegen en traditioneel ploegen tot een 
diepte van 25 cm. Daarnaast werd het gras 
op 2 tijdstippen in het voorjaar gescheurd. 
Vroeg scheuren, gaf voor alle bewerkingen 
de hoogste drogestofopbrengst aan maïs. 
De resultaten werden beïnvloed door het 
extreem droge voorjaar.
Wil je toch nog een snede gras oogsten, 
dan kan je beter kiezen voor een kerende 
grondbewerking, waarbij zo weinig 
mogelijk oogstresten aan het oppervlak 
blijven. ploegen of ondiep ploegen kan dan 
een uitkomst bieden. Als gevolg van het 
droge voorjaar gaf ploegen tot 25 cm in 
2011 het beste resultaat. om het effect van 
ondiep ploegen beter te onderzoeken, 
moet dit over meerdere jaren worden 
getoetst.
©
 p
p
o
Co
py
rig
ht 
Bo
ere
nb
on
d
• 39Boerenbond • Management&Techniek 9 • 4 mei 2012 dossier • 39
Ondiep ploegen bij suikerbieten
In de praktijk blijkt de afhankelijkheid van 
glyfosaat groot bij het toepassen van 
niet-kerende grondbewerking. Zeker voor 
teelten als suikerbieten en zaaiuien 
bestrijdt men hiermee reeds gekiemde 
onkruiden. Ook bij ondiep ploegen worden 
de reeds gekiemde onkruiden effectief 
bestreden. Op een perceel bestemd voor 
suikerbieten vergeleek men vorig jaar 
ondiep ploegen met verschillende 
niet-kerende grondbewerkingen.
Uit de resultaten bleek dat ondiep ploegen 
de grond iets meer heeft uitgedroogd, 
waardoor de opkomst slechter is dan bij 
woelen en de combinatie van woelen en 
mengen. Bij ondiep ploegen is de onkruid-
druk lager dan in de gewoelde objecten. 
ondiep ploegen geeft een hogere suiker- 
en financiële opbrengst.
praktijkervaringen laten zien dat bij ondiep 
ploegen de bodemstabiliteit bij grote 
hoeveelheden neerslag in stand blijft. Er 
vindt weinig verslemping van het bodem-
oppervlak plaats. Daarnaast zorgt ondiep 
ploegen voor een vlak en schoon zaaibed, 
wat zeker in de biologische landbouw een 
voordeel is.
Systeemvergelijking niet-kerende 
grondbewerking
op een perceel van proefboerderij 
Wijnandsrade, dat al sinds 20 jaar niet 
meer wordt geploegd, legde men in 2009 
een langjarige strokenvergelijking aan. 
Hierbij vergelijkt men verschillende 
systemen van niet-kerende grondbewer-
king met ploegen in het najaar. De 
systemen variëren in intensiteit en diepte 
van bewerking. 
In 2010 verbouwde men suikerbieten op dit 
perceel. Uit de resultaten bleek dat 
ploegen en ondiep mengen van de grond 
met een schijfcultivator een vergelijkbare 
wortel- en suikeropbrengst gaven. Het 
object, dat diep (25 cm) en intensief 
bewerkt werd met een schijfcultivator, had 
in 2010 een duidelijk lagere wortel- en 
suikeropbrengst, evenals het object dat 
ondiep bewerkt werd met datzelfde 
werktuig.
Meteen na de bietenoogst voerde men de 
grondbewerking uit onder natte omstan-
digheden. ploegen gaf een fijner en droger 
zaaibed, dat in eerste instantie beter leek 
voor het inzaaien van de wintertarwe. 
Maar nadien verslempte het grondopper-
vlak als gevolg van de grote hoeveelheden 
neerslag en sneeuw. Het direct ingezaaide 
object, waarop als gevolg van de natte 
omstandigheden de geplande bewerking 
met de schijveneg niet kon worden 
uitgevoerd, stond er slechter bij.
om verdichting door het niet-bewerken op 
grotere diepte te vermijden, zijn veel 
landbouwers gaan woelen tot een diepte 
van 30 tot 35 cm. In 2011 werd een 
dergelijk object toegevoegd aan de 
proefopstelling. De opbrengsten aan 
wintertarwe in 2011 laten zien dat woelen 
tot een diepte van 30 cm een opbrengst 
geeft die vergelijkbaar is met die van het 
geploegde object. Die opbrengst is hoger 
dan bij een bewerking met een schijfculti-
vator. ook in 2011 geeft het object dat diep 
(22 cm) en intensief is bewerkt met de 
schijfcultivator, een lagere opbrengst in 
vergelijking met het object dat ondiep 
werd bewerkt met deze machine.
Demonstraties aardappeldrempels
In 2010 en 2011 experimenteerde men op 
verschillende praktijkbedrijven in 
Zuid-limburg met het aanleggen van 
drempels tussen de aardappelruggen. Dit 
aspect kwam uitgebreid aan bod in 
Management&Techniek 6 van 23 maart. n
RAPPORTEN
De integrale versie van het 
rapport: ‘Strokenvergelijking/
demonstraties Nederlands-Lim-burg 2011’en andere rapporten, zoals de studie van het ILVO, kan je raadplegen op: www.bodembreed.eu/resultaten 
ONDIEP PlOEgEN
In 2010 zijn voor het eerst ervaringen 
opgedaan met ondiep ploegen. 
Daarbij wordt de grond tot 12 cm 
gemengd en door verlengde onder-
gronders op de ploegscharen tot een 
diepte van 30-35 cm gebroken. Door 
de grond 10 tot 12 cm te keren, 
voldoet men feitelijk aan de definitie 
van niet-kerende grondbewerking, 
zoals genoemd in de erosieverorde-
ning (deze is enkel van toepassing in 
Nederlands-Limburg). In vergelijking 
met traditioneel ploegen tot een 
diepte van 25 cm, worden bij het 
ondiep ploegen de organische resten 
van een groenbedekker en stro niet 
diep ondergeploegd, maar worden ze 
verdeeld in de laag 9-12 cm. Een 
beoordeling van de bouwvoor laat dan 
ook zien dat het oppervlak van de 
bouwvoor poreuzer is dan bij traditio-
neel ploegen. Mogelijk verslempt die 
hierdoor minder. Na het ondiep 
ploegen was het oppervlak nog voor 
10% bedekt met organische resten 
van de groenbedekker en stro. Bij 
traditioneel ploegen waren er aan het 
oppervlak geen organische resten 
meer waarneembaar.
 
Ondiep ploegen biedt 
mogelijkheden als alternatief 
voor niet-kerend.
 
Co
py
rig
ht
B
r n
bo
nd


Bodembewerking in Nederlands-Limburg

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Name not available

NARCIS

Wageningen Yield