De jaarvergadering van de Stichting Roodbont Fries Vee stond in het teken van de toekomst van de Friese roodbonte koe

Oldenbroek, J.K.

Name not available

De toekomst van de Friese roodbonte koe

Wageningen Yield 

16 ZeldzaamHuisdier
Tekst: Kor Oldenbroek
De toekomst van de 
Friese roodbonte koe
De jaarvergadering van de Stichting Roodbont Fries Vee stond in het 
teken van de toekomst van de Friese roodbonte koe. Het bestuur had 
samen met de Stichting Zeldzame Huisdierrassen dit onderwerp voor-
bereid. Na de vergadering werd het bedrijf bezocht van Siebe Reitsma. 
Het Roodbonte Friese ras is een voorbeeld 
van een ras dat geruisloos en snel had kun-
nen verdwijnen. In 1978 constateerden 
Wim van Helden en Durk Minkema in 
hun inventarisatie van zeldzame rassen in 
Nederland dat er geen maatregelen nodig 
zijn om deze kleurvariëteit van het Fries-
Hollandse vee voor verdwijning te behoe-
den. Er werden in die tijd jaarlijks dertig 
stieren en 250 koeien ingeschreven in het 
stamboek, er waren 3000 koeien in de 
melkcontrole en er werden 2000 insemina-
ties met sperma van Roodbonte Friese 
stieren uitgevoerd. 
Stichting voor behoud van het ras
Maar het verliep heel anders: vijftien jaar 
later, in 1993, constateerde een aantal fok-
kers dat er nog zeventien Roodbonte Friese 
koeien en vier stieren over waren en werd 
besloten de Stichting Roodbont Fries Vee 
op te richten. 
Toen bleek dat Durk Minkema erin geslaagd 
was om sperma van Roodbonte Friese stie-
ren uit de jaren zeventig op te slaan op het 
IVO in Zeist. Mede door het gebruik van dat 
sperma zijn er nu 350 Friese Roodbonte 
koeien in Nederland en zijn er via de Stich-
ting Roodbont Fries vee en het Centrum 
voor Genetische Bronnen Nederland 
(CGN) 45 stieren beschikbaar. 
De Stichting telt ongeveer zestig fokkers/
donateurs: twintig zijn melkveehouder, 
waarbij een deel van de veestapel bestaat 
uit Roodbont Fries vee en veertig zijn hou-
der van zoogkoeien en houden hobbyma-
tig of bedrijfsmatig Roodbonte Friese die-
ren.
In zijn openingswoord van de jaarverga-
deing gaf voorzitter Gerben Engwerda aan 
dat de Stichting met het in stand houden 
van de Roodbonte Friese koe een bijdrage 
wil leveren aan de biodiversiteit. Daarnaast 
zijn deze koeien een fokproduct van onze 
voorouders en vormen zo een levend cul-
tureel erfgoed dat onze beschaving en ont-
wikkeling illustreert. Het kan een bijdrage 
leveren aan de identiteit, eigenwaarde en 
trots van de eigenaar. 
De Stichting wil biodiversiteit en cultureel 
levend erfgoed bewaren en wil de houders 
van Roodbont Fries vee hun ideale koe 
laten fokken. Met enthousiaste fokkers/
donateurs wil het bestuur een fokprogram-
ma en publiciteitsprogramma uitwerken.
Aanzet voor fokprogramma
In het fokprogramma moet de genetische 
diversiteit in dit kleine ras bewaard blijven. 
Tegelijkertijd zijn er twee verschillende 
typen houders te onderscheiden die ver-
Hibma 170 (v. de Vennen Petero), moeder van dekstier Surfenne Willem (v. Surfenne Jelle)
Kor Oldenbroek
ZeldzaamHuisdier 17
ten van Roodbont Fries vee en de vraag 
daarnaar vergroot het rendabel produce-
ren van melk en vlees. Op de jaarvergade-
ring presenteerde vrijwilliger Durk Durksz 
een idee om het Roodbont Fries vee in te 
zetten bij de presentatie van Leeuwarden 
als Culturele Hoofdstad. 
Bedrijfsbezoek bij bestuurslid
Tijdens het middagprogramma bracht Stef 
Diever zijn boek ‘Ogenblik in het Fries 
Amerijke’ aan de man. Gedurende drie jaar 
liet hij de Roodbonte Friese Janna 32 elke 
maand in een column ‘verslag doen’ van 
haar leven op een biologisch fokbedrijf.
Vervolgens werd het bedrijf van bestuurslid 
Siebe Reitsma bezocht. De veestapel 
bestaat grotendeels uit Roodbonte Friese 
koeien die meer dan 7150 kg melk per jaar 
produceren met 4,65 % vet en 3,64 % eiwit. 
Het bedrijf vormt de basis voor de Surfen-
nelijn. FHRS-keurmeester Jurjen Groen-
veld legde de exterieurbeoordeling van 
koeien uit aan de hand van de moderne 
Roodbonte Friese koe Hibma 164 (hoogte-
maat 142 cm; v. Gerben). De koe bleek 83 
punten waard. 
Werk aan de winkel in 2013
Dit jaar werkt een aantal bestuursleden en 
fokkers met steun van de SZH het fokpro-
gramma uit. Het CGN heeft aangeboden 
jaarlijks van elke lijn van één stier sperma 
in te vriezen. Wim Grit zal meer veehouders 
enquêteren. Het bestuur gaat driemaal per 
jaar een nieuwsbrief uitgeven. Durk Durksz 
werkt met een groep het publiciteitsplan 
uit. Al deze activiteiten moeten de Rood-
bonte Friese koe een bijdrage laten leveren 
aan het behoud en gebruik van de biodi-
versiteit en een functioneel onderdeel laten 
zijn van ons levend cultureel erfgoed. =
schillende doelen hebben: de melkveehou-
ders willen een hogere melkproductie en 
de zoogkoeienhouders willen een goed 
groeiend kalf dat gemakkelijk geboren 
wordt. 
In het fokprogramma wil de Stichting met 
vijf lijnen gaan werken: de Jetlijn, de Koos-
lijn, de Marco-Keilijn, de Surfennelijn en 
de Lichtbontelijn. De stieren en de koeien 
worden aan deze lijnen toegewezen en 
worden bij voorkeur gepaard met een dier 
van dezelfde lijn. Zo blijft de genetische 
diversiteit bewaard. Dit vraagt wel om een 
helder overzicht van de bloedlijnen van de 
Roodbonte Friese dieren. 
Communicatie met fokkers
Eén van onze fokkers, Douwe Leenstra, 
presenteerde op de vergadering een eerste 
ontwerp van een bloedlijnenposter. Een 
prachtig initiatief om verder uit te werken. 
Hoe er op melkproductie, groei en geboor-
tegemak gefokt zou kunnen worden, wordt 
dit jaar uitgewerkt.
Het is de bedoeling dat de communicatie 
met de fokkers beter wordt. Een enquête 
onder tien melkveehouders die bezocht 
zijn door vrijwilliger Wim Grit, gaf aan dat 
ze een jaarlijks bedrijfsbezoek erg op prijs 
stellen en een overzicht met alle beschik-
bare stieren goed kunnen gebruiken. 
De website, die met hulp van de SZH ont-
worpen is, kan daarbij helpen. Een nieuws-
brief die een aantal keren per jaar naar de 
donateurs gaat, bevat kennis over de 
geschiedenis van het ras, het fokprogram-
ma en publiciteitsacties. Website en 
nieuwsbrief kunnen helpen het aantal vee-
houders met Roodbont Fries vee uit te 
breiden. Een ‘marktplaats’ voor fokvee is 
gewenst naast het actief verkopen van 
sperma van stieren.
Het tweede doel is het verhogen van de 
bekendheid van het Roodbonte Friese vee. 
Dit levert maatschappelijk draagvlak op 
voor het ras als cultureel erfgoed en wel-
licht financiële ondersteuning. Een aantal 
producenten produceren al streekproduc-
Jurjen Groenveld geeft een toelichting op het exterieur van Hibma 164 (v. Gerben), die 
door Siebe Reitsma voorgeleid wordt
Durk Durksz


De toekomst van de Friese roodbonte koe

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Name not available

Wageningen Yield

NARCIS