Goselink, R.M.A.

Sebek, L.B.

NARCIS 

Gasvormige emissies Koeien & Kansen lopen 6 jaar voor

Wageningen Yield 

Colofon
Auteurs: allen werkzaam bij Wageningen UR 
(University & Research centre) tenzij anders 
vermeld.
Redactie en vormgeving: Wageningen UR, 
Communication Services
Fotografie: Wageningen UR en Fotobureau 
Tiernego, Lelystad
Druk: 227 Kampen
Secretariaat Koeien & Kansen
Postbus 65
8200 AB Lelystad
tel. 0320 - 293302 / 238238
fax. 0320 - 238022
info@koeienenkansen.nl
www.koeienenkansen.nl
De nieuwsbrief is gratis aan te vragen bij 
het secretariaat. Overname van artikelen 
is toegestaan mits voorzien van duidelijke 
bronvermelding.
Koeien & Kansen werkt aan een toekomst voor schone melkers. Het project is een samenwerkingsverband van 16 melkveehouders, proefbedrijf De Marke, Wageningen UR 
en adviesdiensten. Op verzoek van het ministerie van EZ en PZ toetst, evalueert en verbetert het project de effectiviteit en uitvoerbaarheid van (voorgenomen) mest- en 
milieuwetgeving onder praktijkomstandigheden en ondersteunt het de Nederlandse melkveehouderijsector bij de implementatie ervan. De resultaten van Koeien & Kansen 
vindt u op: www.koeienenkansen.nl. Voor vragen kunt u mailen naar: info@koeienenkansen.nl.
Gasvormige emissies Koeien & Kansen lopen 
6 jaar voor
De K&K bedrijven moeten in 2014 
al 30% minder broeikasgassen pro-
duceren dan het landelijk gemid-
delde in 1990. Daarmee lopen ze 6 
jaar voor, want die 30% reductie is 
een doelstelling van het Convenant 
“Schoon en Zuinig” voor 2020. K&K 
zoekt uit of dat mogelijk is en wat de 
consequenties zijn voor de ammoni-
akemissie, de bedrijfseconomische 
resultaten en de arbeidsbelasting. 
Gemiddeld halen de K&K bedrijven 
de broeikasgasdoelstelling van het 
convenant (zie figuur 1).
Maar... een verbetering van 27,6% 
naar 30% emissiereductie blijkt 
niet makkelijk: elke extra verbetering 
vraagt een steeds grotere inspan-
ning. Kennelijk is die 30% broeikas-
gasemissie niet ver van het maximaal 
haalbare als alleen (dier)manage-
mentmaatregelen worden ingezet. 
Voor methaan kan via mestvergisting 
en wellicht met behulp van voeraddi- 
tieven nog een stap gezet worden.
De gegevens uit 2009-2012 laten 
zien dat de K&K lachgasemissie 
t.o.v. 1990 met ongeveer 60% ver-
minderd is (figuur 2). Voor methaan 
is de reductie ongeveer 13% (figuur 
3), maar de kleibedrijven trokken het 
gemiddelde wat naar beneden. Het 
effect van reductiemaatregelen voor 
methaan is moeilijk in te schatten, 
omdat de resultaten afhankelijk zijn 
van weersomstandigheden, ruw-
voerkwaliteit, ruwvoervoorraad en 
voerprijzen.
Al drie jaar op rij laat Koeien & Kansen zien dat de reductiedoelstelling van het Convenant “Schoon en Zuinig” voor 2020 
technisch mogelijk is. Wat ook duidelijk is geworden: het is een hele scherpe doelstelling!
Nieuw verschenen
Rapport nr. 73: Ontwikkeling bodemvruchtbaarheid op Koeien & 
Kansen-melkveebedrijven. Fosfaat en organische stof. Auteurs: Koos 
Verloop1 en Jouke Oenema1
Rapport nr. 72: Opties voor beter mest- en gewasmanagement; 
verkenning op vijf Koeien & Kansen melkveebedrijven. Auteurs: Koos 
Verloop1 en Jouke Oenema1
Rapporten zijn gratis te downloaden van de website.
1 Plant Research International, onderdeel van Wageningen UR
Figuur 2. Reductie lachgasemissie t.o.v. 1990 per grondsoort en totaal gemiddeld.
2009 2010 2011
-40%
Zand
R
ed
uc
tie
 la
ch
ga
se
m
is
si
e 
t.
o.
v.
 1
99
0
Klei Veen Totaal
2012
-45%
-50%
-55%
-60%
-65%
Figuur 3. Reductie methaanemissie t.o.v. 1990 per grondsoort en totaal gemiddeld.
2009 2010 2011
0%
Zand
R
ed
uc
tie
 m
et
ha
an
em
is
si
e 
t.
o.
v.
 1
99
0
Klei Veen Totaal
2012
-5%
-10%
-15%
-20%
-25%
De ammoniakemissies waren in 
2009 relatief laag op de K&K be-
drijven en het effect van sturen op 
een lage methaanemissie was wis-
selend. Sturen op minder methaan 
vraagt extra aandacht voor de am-
moniakemissie. De Koeien & Kansen 
bedrijven realiseerden een gemid-
delde ammoniakemissie van 3,4 kg 
per ton meetmelk bij bijna 30% re-
ductie van de broeikasgasemissie. 
Verminderen van de methaanemis-
sie kan dus samengaan met een 
lage ammoniakemissie.
Minder gasvormige emissies op het 
Nederlandse melkveebedrijf is mo-
gelijk, maar de doelstellingen in het 
convenant “Schoon en Zuinig” zijn 
scherp. Het vergt veel van de ma-
nagementkwaliteiten van de melk-
veehouder om binnen een complex 
bedrijfssysteem tegelijkertijd aan 
economische-, maatschappelijke- 
en milieudoelstellingen te werken. 
Koeien & Kansen ondersteunt daar-
om melkveehouder en adviseur met 
instrumenten en kennis voor een ad-
vies op maat en goede monitoring.
Léon Šebek en Roselinde Goselink
Wageningen UR Livestock Research
De Marke: volharding 
en volhoudbaarheid op 
de proef gesteld
Ergens een mooie oplossing voor bedenken is één, deze oplossing suc-
cesvol ontwikkelen en toepassen is een tweede en de introductie van 
de werkwijze in de praktijk is een derde. Meerdere maatregelen die we 
op De Marke bedacht hebben vergen enig doorzettingsvermogen, met 
name bij de opstart.
Mestraffinage is hier een mooi voorbeeld van: er valt veel te winnen in 
mineralenbenutting en energieproductie, maar mest is een lastig han-
teerbaar goedje. Vaak zit er iets extra’s in zoals zand, voerresten, een 
verloren oormerk of klauwblokje. Dit geeft logistieke problemen: vastge-
lopen pompen en verstopte leidingen. Ook de juiste biologische activi-
teit ontwikkelen bleek moeilijk. Mest is immers het restproduct van voer, 
de koe heeft al haar stinkende best gedaan de nodige energie eruit te 
halen. En vervolgens willen wij er met vergisting nog meer uit te halen! 
Zowaar geen sinecure. Ook mest uit elkaar halen in losse onderdelen 
is lastiger dan gehoopt. De jongste ontwikkelingen nopen ons echter 
tot volharding. Een waardevolle bestemming van mest en haar minera-
len, mede met behulp van verwerking is essentieel bij een toenemende 
melkproductie.
Dit is een mooi voorbeeld van volharding die bijdraagt aan volhoudbaar-
heid. Voor mestraffinage hebben we al veel problemen opgelost en we 
gaan stapje voor stapje verder.
Zwier van der Vegte
KTC De Marke
Figuur 1. Gemiddelde broeikasgasemissie van 16 K&K bedrijven. Procentuele reductie
ten opzichte van de referentiewaarde (het landelijk gemiddelde anno 1990).
-26%
-27%
-28%
-29%
-30%
2009 2010 2011 2012 2013
K&K Doel
-25%
-31%


Gasvormige emissies Koeien & Kansen lopen 6 jaar voor

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

NARCIS

Wageningen Yield

Name not available