Zodra de grenzen voor kweekvis in Rusland weer open zijn, kan dit een heel interessante afzetmarkt voor Nederlandse meervalachtigen zijn. Ondanks dat landen als Polen en Hongarije een duidelijke viscultuur hebben, zijn dit minder interessante exportmarkten, omdat de vraag sterk seizoensgebonden en prijsgericht is

Dagevos, H.

Lakner, D.

Tacken, G.M.L.

Valeeva, N.I.

Wageningen Yield 

AquAcultuur ❘ 6
2014 - nr. 4
AQUACULTUUR OVERZEE
Alom is de verwachting dat de wereldwijde 
consumptie van vis flink zal blijven stijgen. 
De kweekvisproductie is de snelste groeier 
onder de dierlijke eiwitbronnen. Vanuit 
mondiaal perspectief wordt de behoefte 
aan vis, en kweekvis in het bijzonder, als bij-
zonder rooskleurig ingeschat. Dit is de toe-
komstverwachting op het globale niveau. 
Maar is dit ook een realistische prognose 
als we naar exportkansen voor specifieke 
landen kijken? We nemen de proef op de 
som en richten de blik op de Oost-Europese 
landen Polen, Hongarije en Rusland.
Hongaarse karper met kerst
De Hongaarse vismarkt doet zich snel ken-
nen als een markt met een relatief lage 
visconsumptie die gedomineerd wordt door 
het eten van karper en seizoensgebonden 
is door de concentratie rond Kerstmis. Voor 
wat Afrikaanse meerval betreft zijn er drie 
Hongaarse aquacultuurbedrijven die de 
productie grotendeels in eigen land afzet-
ten en voor twintig procent exporteren. 
Deze marktpositie hebben ze geleidelijk 
aan opgebouwd door steeds nieuwe be-
werkte producten te introduceren. Voor de 
Hongaar is het wel een vereiste dat de prijs 
aantrekkelijk is, want de vismarkt is echt 
Beperkte exportkansen voor 
kweekvis in Oost-Europa
Door Gemma Tacken, Hans Dagevos, Dora Lakner & Natalia Valeeva (LEI Wageningen UR)
Zodra de grenzen voor kweekvis in Rusland weer open zijn, kan dit een heel interessante 
afzetmarkt voor Nederlandse meervalachtigen zijn. Ondanks dat landen als Polen en 
Hongarije een duidelijke viscultuur hebben, zijn dit minder interessante exportmarkten 
omdat de vraag sterk seizoensgebonden en prijsgericht is.
een prijsmarkt met karper als benchmark. 
Poolse prijsmarkt
De Poolse markt is eveneens zelfvoorzie-
nend te noemen, ondanks dat in Polen de 
visconsumptie aanzienlijk hoger ligt dan 
in Hongarije. De Pool eet zowel wilde als 
gecultiveerde vis. Aquacultuur bestaat in 
Polen in feite al sinds de middeleeuwen, 
maar men is eveneens gewend betrekkelijk 
weinig te betalen voor vis. Het pluspunt 
van de bekendheid met kweekvis gaat 
dus samen met het minpunt dat het niet 
de gewoonte is de vis duur te betalen. De 
opkomst en neergang van Pangasius levert 
een bewijs voor dit laatste. Nadat Pangasius 
een behoorlijk aandeel in de Poolse markt 
had veroverd vanwege een gunstige prijs, 
ging deze positie verloren toen de prijs van 
Pangasius steeg vanwege hogere EU-eisen 
die aan de invoer van vis werden gesteld. 
Een andere illustratie voor de Poolse traditie 
van goedkope vis is dat in Polen veel geïm-
porteerde vis bewerkt wordt tot visproduc-
ten met meerwaarde die vervolgens niet op 
de Poolse markt worden afgezet, maar weer 
geëxporteerd worden naar andere markten 
dan de Poolse. 
Weinig hoopgevend voor het potentieel 
 7 ❘ AquAcultuur
2014 - nr. 4
van buitenlandse kweekvis op de markten 
in Polen en Hongarije is dat in beide landen 
sprake is van een stijgende vleesconsump-
tie om in de eiwitbehoeften te voorzien. 
Voorlopig wordt niet méér vis gegeten, 
maar méér vlees. Het stadium dat vlees 
vervangen wordt door een andere eiwit-
bron, zoals vis, is hier momenteel niet aan 
de orde.
Potentiële exportkansen
Rusland biedt betere marktmogelijkheden. 
Althans in potentie. De Russische boycot 
werpt momenteel een barrière op. Maar 
als we hier overheen kijken, dan laten zich 
exportkansen zien. De Russische markt is 
een groeimarkt, ook voor buitenlandse kwa-
liteitsvis. In de Russische vismarkt zijn de 
productiegebieden en afzetgebieden niet op 
elkaar afgestemd; in het verre oosten van 
Rusland is voldoende productie om aan de 
vraag te voldoen in Rusland, maar het blijkt 
logistiek lastig om vraag en aanbod aan 
elkaar te koppelen, waardoor er behoefte is 
aan import. Zowel op het platteland als in 
de stad groeit de vraag. Vooral in de grote 
steden van Rusland is veel vraag en koop-
kracht aanwezig voor verse buitenlandse 
vis van constante hoge kwaliteit. De popu-
lariteit van Noorse kweekzalm onder Rus-
sen levert hier een actueel voorbeeld van. 
Het kunnen bieden van een betrouwbare 
aanvoer is eveneens van grote waarde om 
marktkansen te creëren en marktpositie te 
verwerven op de Russische vismarkt. Voor 
het succesvol betreden van die Russische 
markt is het daarnaast van groot belang 
een Russische partner te hebben die als 
wegbereider fungeert. Vooral bedrijven 
die investeren in Rusland en de partner 
een grotere rol geven dan importeur van 
Nederlandse producten hebben minder last 
van handelsbelemmeringen op de langere 
termijn.
Verdringingsmarkt
De marktanalyse levert weliswaar marktin-
zicht op, maar beperkte exportkansen 
AquAcultuur ❘ 8
2014 - nr. 4
voor de korte termijn. Hongarije, Polen en 
Rusland blijken geen markten te zijn waar 
Nederlandse kweekvis eenvoudig is af te 
zetten, ondanks dat in alle drie de landen 
een viscultuur bestaat. In Hongarije komt 
die vooral tot uitdrukking in een grote vraag 
met kerst en dan vooral karper. Ook in Polen 
wordt traditioneel vaak vis gegeten in de 
kersttijd, maar verder ook gedurende het 
jaar. Beide markten kenmerken zich door 
grote vraag naar goedkope vissoorten. In 
Rusland is vanouds ook veel vraag naar 
goedkope vis, maar door de toegenomen 
welvaart, met name in de grote steden als 
Moskou en Sint Petersburg, is er ook vraag 
naar kwaliteitsproducten.
Zoals geldt voor Europa als geheel, geldt 
ook voor deze drie landen dat er geen 
sprake is van eiwittekorten die aanvulling 
behoeven. Ook in de desbetreffende Oost-
Europese landen hebben de stijgende 
welvaart en de betere beschikbaarheid 
ertoe geleid dat de aanbevolen eiwitinname 
veelal (ruimschoots) gehaald wordt. Dit 
betekent dat eiwitproducten als vis moe-
ten concurreren met andere eiwitbronnen. 
Zoals elders in de wereld, is de vraag naar 
vlees sterker gegroeid dan die van vis in 
deze concurrentiestrijd. Op dit moment is 
de groei er grotendeels uit en heeft de markt 
voor eiwitproducten weer te maken met een 
afgevlakte groei en met verdringing.
Hoe paradoxaal het wellicht ook klinkt: een 
strategie van ‘veel voor weinig’ biedt be-
scheiden exportkansen in een verdringings-
markt waar de strijd met vlees moet worden 
aangebonden. Betere kansen liggen er voor 
een marktpositionering van vis in termen 
van luxe, kwaliteit, gebruiksgemak en ge-
zond genieten. Wil Nederlandse kweekvis 
een serieus alternatief zijn voor vlees op de 
markten van landen als Rusland, Hongarije 
en Polen, dan biedt een superieure kwaliteit 
van product, logistiek en imago kansen op 
succes voor de Nederlandse aquacultuur in 
met name Rusland.
•  Deze marktanalyse is uitgevoerd in het kader 
van het project Fish on Demand. Dit project 
wordt medegefinancierd door de subsidie-
regeling “Collectieve acties in de visketen”. 
Het project is geselecteerd in het kader van 
het Nederlandse Operationeel Programma 
“Perspectief voor een duurzame visserij”, dat 
wordt medegefinancierd door het Europees 
Visserijfonds: investering in duurzame vis-
serij.  
•  Partners in Fish on Demand zijn: Fishion, 
Fishion Breeding, Topaal, Claresse Visver-
werking, Anova Seafood, Mayonna, Sligro, 
Jumbo, Froster.
•  Meer informatie over Fish on Demand op 
www.fishion-aquaculture.com 


Beperkte exportkansen voor kweekvis in Oost-Europa

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Wageningen Yield

NARCIS

Name not available