Wageningse wetenschappers heb- ben een eerste profielschets ge- maakt van dé gezonde eter

Bouwman, L.I.

Ramaker, R.

Swan, E.C.

Wageningen Yield 

RESOURCE — 12 maart 2015
10 >> wetenschap
GEZOCHT: DÉ GEZONDE ETER
RESISTENTE BIOLOGISCHE AARDAPPELRASSEN IN DE ETALAGE
• Zes nieuwe resistente 
aardappelrassen
• Goed nieuws voor bio-boeren
Er zijn zes nieuwe biologische 
aardappelrassen gepresenteerd die 
resistent zijn tegen phytophthora. 
Dat gebeurde vorige week in de 
Wageningse biologische winkel La-
zuur. Goed nieuws voor biologi-
sche akkerbouwers want zij mogen 
immers geen chemische stoffen 
gebruiken tegen deze aardappel-
ziekte. 
Edith Lammerts van Bueren, 
buitengewoon hoogleraar Biologi-
sche Plantenveredeling van de uni-
versiteit en het Louis Bolk Instituut 
licht toe dat dit de eerste serie 
aardappelrassen is die resistent is 
tegen de aardappelziekte. Om de 
ziekte aan te pakken bestaat welis-
waar een biologisch alternatief  via 
koperbespuitingen, maar dat 
wordt over enkele jaren verboden 
in de EU. Daarom hebben meerde-
re veredelingsbedrijven gewerkt 
aan de ontwikkeling van resistente 
biologische rassen. 
De eerste generatie rassen die 
nu wordt gepresenteerd, waaron-
der de Bionica, is enkelvoudig re-
sistent. Dat wil zeggen: de resisten-
tie is gebaseerd op één gen. Zo’n 
resistentie is kwetsbaar, erkent 
Lammerts van Bueren, omdat 
phytophthora veelvuldig muteert 
en in het verleden heeft bewezen 
makkelijk de resistentie van aard-
appels te doorbreken. ‘Daarom 
moeten de telers zeer alert zijn. Zo-
dra de aardappelplanten worden 
aangetast als gevolg van een resis-
tentiedoorbraak, moeten de aard-
appelplanten onmiddellijk worden 
verbrand om verspreiding van die 
variant te voorkomen.’
Maar er komen binnen nu en 
vijf jaar enkele aardappelrassen 
met twee of drie resistentiegenen, 
verwacht ze. Zo’n dubbele resis-
tentie is veel moeilijker te door-
breken door de schimmelachtige 
belager. ‘We werken nu met tien 
makkelijk kruisbare, wilde aard-
appelsoorten die allemaal resis-
tentiegenen bevatten. Die gaan we 
kruisen met gangbare rassen. Met 
behulp van moleculaire merkers 
gaan we dan na welke nakomelin-
gen meerdere resistentiegenen 
bevatten.’ De ontwikkeling van 
een smaakvol en resistent nieuw 
biologisch aardappelras kost pak-
weg twintig jaar.   AS
• Vrouwen eten gezonder.
• Geen focus op risico’s.
Wageningse wetenschappers heb-
ben een eerste proﬁelschets ge-
maakt van dé gezonde eter. In de 
levensstijl van deze ‘engel’ zoeken 
ze naar strategieën om ons alle-
maal gezonder te laten eten. 
In een artikel gepubliceerd in 
het tijdschrift Apetite laten promo-
venda Emily Swan en Laura Bouw-
man, universitair docent bij Ge-
zondheid en maatschappij, zien 
dat er vijf kenmerken zijn die ge-
zonde eters opvallend vaak bezit-
ten. Zo bleken vrouwen gemiddeld 
gezonder te eten, net als mensen 
die samenleven met een ander. 
Maar ook het gevoel dat je een zin-
vol en ordelijk leven leidt, werkte 
positief. Net als het idee dat je ca-
pabel bent om zelfstandig gezond 
te eten. Ten slotte is balans hou-
den in eten belangrijk. 
De proef gebruikte gegevens 
van 703 deelnemers van een ge-
zondheidspanel. Regelmatig vul-
den zij vragenlijsten in over hun 
eetgedrag en gezondheid, en wer-
den gewogen. De onderzoekers lie-
ten proefpersonen nog andere vra-
genlijsten invullen over hun ge-
drag en eigenschappen. Zo kon-
den zij zien of bij gezonde eters 
sommige eigenschappen vaker 
voorkwamen. 
De gevonden kenmerken zijn te 
breed om direct te vertalen in con-
crete gezondheidstips. Voor Bouw-
man is het onderzoek dan ook een 
eerste stap. In een vervolgproef 
worden deelnemers tot in detail 
geïnterviewd. ‘Gezonde eters 
wordt gevraagd hun levensverhaal 
op te tekenen’, zegt ze. ‘Welke mo-
menten uit hun levensgeschiede-
nis hebben gezorgd dat ze nu zo 
gezond eten?’ Wanneer Bouwman 
beter begrijpt hoe gezond gedrag 
zich tijdens de levensloop ontwik-
kelt, wil ze aan de slag met com-
municatie-experts. ‘Hoe kunnen 
we onze bevindingen gebruiken 
voor effectievere communicatie 
over gezond eten?’
Het inzoomen op positieve uit-
zonderingen en hoe deze ontstaan, 
hoort bij Bouwmans vakgebied, de 
salutogenese. Wetenschappers 
zoeken hierin juist niet naar risico-
factoren; zaken die mensen dik en 
ongezond hebben gemaakt. ‘Door 
slechts naar risico’s te kijken, mis 
je een deel van het beeld’, zegt 
Bouwman, ‘kijken naar factoren 
die gezond eten stimuleren maakt 
het plaatje compleet.
De uitkomsten betekenen ove-
rigens niet, benadrukt Bouwman, 
dat de overheid moet stoppen ge-
zonder eten in de supermarkt te 
krijgen en alles aan individuele 
burgers moet overlaten. ‘Een ge-
zonde omgeving is volgens mij een 
voorwaarde voor gezond leven’, 
zegt ze. ‘Het is alleen niet afdoen-
de.’   RR


Gezocht: dé gezonde eter

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Wageningen Yield