Preventivne mere, rano otkrivanje i potvrda novih slučajeva infekcije, predstavljaju osnov u
sprečavanju širenja i suzbijanju ininfektivne bolesti COVID-19. Primena visoko osetljive, spe-
cifične real-time RT-PCR metode predstavlja zlatni standard u detekciji SARS-CoV-2. Brza i
pouzdana dijanoza su neophodni za efikasno praćenje bolesti, ali veliki broj lažno negativnih
slučajeva omogućio je nekontrolisanu transmisiju infekcije.
Nove metode za detekciju SARS-CoV-2 iz nazofaringealnog brisa zasnovane na principu
tečne hromatografije sa masenom spektrometrijom (HPLC-MS/MS) isključivo se koriste u
istraživačke svrhe. Hromatografski testovi omogućavaju istovremenu detekciju više različitih,
specifičnih peptidnih markera za identifikaciju SARS-CoV-2. Na ovaj način, moguće mutacije
u genskoj sekvenci virusa, lako mogu biti prevaziđene. Upotreba gasne hromatografije sa
spektrometrijom pokretljivosti jona (GC-IMS) za detekciju odabranih molekula u izdahnutom
vazduhu pacijenata sa COVID-19 može omogućiti neinvazivnu, brzu i tačnu, „point of care”
potvrdu dijagnoze bolesti.
Uprkos superiornim analitičkim performansama hromatografskih tehnika, njihova primena
u rutinskoj laboratorijskoj praksi je retka. Pored opreme, njihova primena zahteva obučeno
osoblje i „in house” procedure validacije i verifikacije metoda. Protokoli validacije hromato-
grafskih metoda se oslanjaju na preporuke date u naučnim publikacijama i različitim smer-
nicama, te su istraživački orijentisani. Najčešće korišćene su EMA, FDA i CLSI smernice za
postupke i procedure validacije metoda. Međutim, ove smernice dozvoljavaju različita tuma-
čenja i ostavljaju analitičaru da odluči koji od parametara validacije su neophodni. Različiti
preanalitički i analitički aspekti hromatografskih metoda diktiraju složenost kriterijuma vali-
dacije. Zbog toga je neophodno izdvojiti najvažnije postupke validacije hromatografskih teh-
nika (određivanje linearnosti, LOQ i LOD vrednosti, tačnosti i preciznosti metode) i primeniti
dostupnu opremu i naučna saznanja
