Kanser tedavisi sonrası geç antrasiklin toksisitesinin ekokardiyografik ve plazma atrial natriüretik peptid (ANP) ve brain natriüretik peptid (BNP) düzeyleri bakılarak araştırılması

Abstract

Bu tezin, veri tabanı üzerinden yayınlanma izni bulunmamaktadır. Yayınlanma izni olmayan tezlerin basılı kopyalarına Üniversite kütüphaneniz aracılığıyla (TÜBESS üzerinden) erişebilirsiniz.ÖZET Bu çalışmada kanser sağaltım: nedeniyle antrasiklin almış olan 66 hastada ve yaş-cinsiyet dağılımları benzer 21 sağlıklı çocuk ve ergende, kardiyak fonksiyonlar, ekokardiyografik parametreler kullanılarak değerlendirildi ve plazma natriüretik peptid (ANP, BNP) düzeyleri ölçülerek geç antrasiklin toksisitesinde nörohumoral uyarılma olup olmadığı araştırıldı. Hastaların ortalama tanı yaşı 8.6±4.6 yıl (1.5-16.5 yaş) (23 kız ve 43 erkek), tümü antrasiklin içeren kemoterapiyi en az 1 yıl önce (52.0±32.7 ay; 12- 138 ay) bitirmişti. Araştırmaya alındıklarında yaş ortalaması 14.0±4.8 yaş (5-24 yaş) idi. Kontrol grubunu ise hasta çocukların 21 sağlıklı kardeşi oluşturdu (13.2±5.6 yaş; 5.5-23.5 yaş) (10 kız, 11 erkek). Hastaların kümülatif antrasiklin (doksurubisin) dozu ortalama 282.0+142.1 mg/m2; (50-780 arasında) idi. Ekokardiyografik olarak, sol atrium kalınlığı (LA), sol ventrikül diastol sonu kalınlığı (LVed), sol ventrikül sistoi sonu kalınlığı (LVes), sağ ventrikül diastol sonu kalınlığı (RVed), sağ ventrikül sistoi sonu kalınlığı (RVes), interventriküler septum diastol sonu kalınlığı (IVSed), interventriküler septum sistoi sonu kalınlığı (İVSes), sol ventrikül arka duvar diastol sonu kalınlığı (LVPVVTed), sol ventrikül arka duvar sistoi sonu kalınlığı (LVPVVTes), ejeksiyon fraksiyonu (EF), kısalma fraksiyonu (FS), kardiyak output (CO), ortalama "sirkumferensiyal lif kısalması" hızı (VcFs), sistoi sonu duvar stresi, sol ventrikül kitlesi, mitral tepe inflow akımı (E), geç atrial tepe akım (A) ve E/A oranı, RR değeri, dakikada kalp hızı (HR/dk), diastolik zaman (DT), interventriküler reiaksasyon zamanı (IVRT), sol ventrikül ejeksiyon zamanı (LVET), düzeltilmiş LVET (LVETc), sistoi sonu volüm (ESV), diastol sonu volüm (EDV), kardiyak 46indeks (CI) ve myokardial performans indeksi (MPÎ) hesaplandı. EiA yöntemiyle plazma ANP ve BNP düzeylerine bakıldı. Hastaların plazma ANP ve BNP düzeylerinin, kontrollere göre yüksek olmadığı saptandı (p=0.42 ve 0.44). Kümülatif antrasiklin dozu ile peptid düzeyleri arasında ilişki bulunmadı. Ekokardiyografik değerlendirmede, hastaların LVes, LVPWTed, mitral A hızı, ESV ve LVkitle değerlerinin sağlıklı bireylere göre anlamlı olarak yüksek ve E/A oranı, EF, FS değerlerinin anlamlı olarak düşük olduğu saptandı (Sırasıyla LVes için p=0,006 ; LVPWTed için p=0,009 ; mitral A için p=0,02; ESV için p=0,006; LVkitle için p=0.03; E/A için p=0,0001 ; EF için p=0,04 ve FS için p=0,04). Hastaların %4.5'inde EF düşüklüğü, %22.7'sinde FS düşüklüğü saptandı. Kümülatif antrasiklin dozu ile EKO'da RVed ve RVes kalınlık ile pozitif korelasyon (r=0.278, p=0.02 ve r=0.319; p=0.01), mitral E ile negatif korelasyon (r= -0298; p=0.01) saptandı. Doksurubisini 300 mg/m2 altında alanlarla, üzerinde alanlar arasında fark bulunamadı. Sonuç olarak antrasiklin sağaltımı gören ve yaşayan kanserli hastalarda uzun dönemde (ortanca 49 ayda; 12-138 ay) antrasiklin toksisitesi, yapılan ekokardiyografik parametrelerle (FS ve EF) önemli oranda (% 22.7) yüksek saptandı. Bu hastalarda EKO'da ventriküler sistoiik ve diasiolik fonksiyonlar bozuk olarak bulundu. Plazma ANP ve BNP düzeylerinin antrasiklin alan hastalarda yüksek olmadığı sonucuna varıldı. Bu nedenle, geç dönemde kardiyotoksisiteyi saptamada ekokardiyografinin hala değerli olduğu ve natriüretik peptidlerin yararlı olmadığı sonucu çıkarıldı. 47SUMMARY This study was undertaken to understand late anthracycline cardiotoxicity by means of a wide spectrum echocardiographic parameters and of plasma natriuretic peptides (ANP and BNP) in long-term survivors of childhood cancer. The study included 66 patients and 21 healthy controls. Mean age at diagnosis was 8.6±4.6 yrs (1.5-16.5) (23 female and 43 male) and all were off chemotherapy at least a year ago. Mean age at study was 14.0±4.8 years (5-24). The control group was comprised of 21 healthy siblings of the patients (13.2±5.6 years; 5.5-23.5) (10 female, 11 male). Mean cumulative anthracycline dose was 282.0±142.1 mg/m2 (50-780). Among the echocardiographic parameters, left atrial thickness (LA), left ventricule end diastolic thickness (LVed), left ventricule end systolic thickness (LVes), right ventricule end diastolic thickness (RVed), right ventricule end systolic thickness (RVes), interventricular septum end diastolic thickness (IVSed), interventricular septum end systolic thickness (IVSes), left ventricule posterior wall end diastolic thickness (LVPWTed), left ventricule posterior wall end systolic thickness (LVPWTes), ejection fraction (EF), shortening fraction (FS), cardiac output (CO), mean circumferential fiber shortening velocity (VcFs), end systolic wall stress, left ventricular mass, mitral peak inflow (E), late atrial peak flow (A), E/A ratio, RR value, heart rate (HR/min), diastolic time (DT), interventricular relaxation time (İVRT), left ventricular ejection time (LVET), corrected LVET (LVETc), end systolic volume (ESV), end diastolic volume (EDV), cardiac index (CI) and myocardial performance index were measured and calculated. Plasma ANP ve BNP ievels were deteremined by EIA method. 48Piasma ANP and BNP levels of the patients were not increased as compared to the healthy controls (p=0.42 and 0.44). The cumulative anthracyciine dose was not associated with both natriuretic peptide levels. In the echocardiographic evaluation the survivors were found to have high LVes, LVPWTed, mitral A wave values, and decreased E/A ratio, EF and FS percentages as compared to the parameters of healthy controls (p=0,006 for LVes; p=0,009 for LVPWTed; p=0,02 for mitral A ; p=0,006 for ESV; p=0,03 for LVmass; p=0,0001 for E/A ratio, p=0,04 for EF and p=0,04 for FS). EF decrease was found in 4.5%, but strikingly FS decrease was found in 22.7% of the long-term survivors. Cumulative anthracyciine dose correlated positively with RVed and RVes thicknesses (r=0.278; p=0.02 and r=0.319; p=0.01), but negatively with mitral E wave (r= -0298; p=0.01). Low or high doxorubicin doses did not differ in this aspect. in conclusion, long-term survivors of childhood cancer who have been treated with anthracyciine had marked subclinic cardiotoxicity (FS 22.7%) at median 49 months (12-138 ay) of follow-up. This cardiotoxicity is related with systolic and diastolic dysfunction of the left ventricule as demonstrated by ECHO parameters. Plasma ANP and BNP levels did not seem to be useful to evaluate late anthracyciine toxicity, but ECHO still remains a useful tool. 4