Piękna książka na ziemiach polskich u schyłku XIX wieku

Abstract

The author discusses issues pertaining to the movement connected with the revival of the art of printing on Polish lands, which resulted in the inception of so-called “beautiful book”. Its emergence has its roots in Western Europe (the Pre- -Raphaelites and William Morris) and is related to thriving Art Nouveau. The article emphasizes artistic and socio-political factors which affected the movement on Polish lands. In addition, the author stresses its primary features, which were visible in Poland, and highlights the involvement of distinguished contemporary artists such as Stanisław Wyspiański, Józef Mehoffer, Stanisław Dębicki, Edward Okuń, Stanisław Turbia-Krzyształowicz, Antoni Procajłowicz or Jan Bukowski, a prominent, yet forgotten artist of book. Furthermore, the article presents opinions expressed by Polish theoreticians of printing who combined the idea of “beautiful book” with a new work of applied art.W artykule zostały poruszonezagadnienia związane z pojawieniem się na ziemiach polskich ruchu odnowy sztuki drukarskiej, którego owocem była „piękna książka”. W tekście wskazuje się na korzenie zjawiska w Europie Zachodniej (działalności prerafaelitów i Williama Morrisa) oraz powiązanie z rozwijająca się wówczas Art Nouveau. Podkreśla się jednak różnice i uwarunkowania, jakim podlegał ten ruch na ziemiach polskich (uwarunkowania zarówno artystyczne, jak i społeczno-polityczne). Wśród cech prymarnych, jakie wystąpiły nad Wisłą, autor odnotował zaangażowanie najwybitniejszych współczesnych artystów, wśród których byli m.in. Stanisław Wyspiański, Józef Mehoffer, Stanisław Dębicki, Edward Okuń, Stanisław Turbia-Krzyształowicz, Antoni Procajłowicz czy zapomniany, jeden z najwybitniejszych artystów książki – Jan Bukowski. Zarysował również głosy polskich teoretyków drukarstwa, którzy pojęcie „pięknej książki” zestawiali z nowym typem dzieła sztuki użytkowej