Prins, Corien

Dutch

Tilburg University Repository

    Tilburg UniversityRechtswetenschappen en impact makenPrins, CorienPublished in:Nederlands JuristenbladPublication date:2023Document VersionPublisher's PDF, also known as Version of recordLink to publication in Tilburg University Research PortalCitation for published version (APA):Prins, C. (2023). Rechtswetenschappen en impact maken. Nederlands Juristenblad , 98(20), 1641.General rightsCopyright and moral rights for the publications made accessible in the public portal are retained by the authors and/or other copyright ownersand it is a condition of accessing publications that users recognise and abide by the legal requirements associated with these rights.            • Users may download and print one copy of any publication from the public portal for the purpose of private study or research.            • You may not further distribute the material or use it for any profit-making activity or commercial gain            • You may freely distribute the URL identifying the publication in the public portalTake down policyIf you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediatelyand investigate your claim.Download date: 12. Nov. 2023NEDERLANDS JURISTENBLAD −  09-06-2023 −  AFL. 20  1641VoorafHet Vooraf staat ook op njb.nl/blogs1394Rechtswetenschappen en impact makenBreed uitgemeten in de media of stilletjes op de achtergrond: vele wetenschappers in het juridisch domein doen moeite om hun kennis te delen met politici, beleidsmakers, de rechterlijke macht of andere partijen. Impact maken, heet dat tegenwoordig. Vergeleken met vele andere disciplines zijn we als rechts-wetenschappen goed zichtbaar in de samenleving. De belangstelling die er in het wetenschappelijk juridisch domein van oudsher is om dienstbaar te zijn aan de publieke zaak (nevenfuncties als rechter-plaatsvervanger, het lidmaatschap van (staats)commissies), draagt daar zeker aan bij. Toch stel ik mij soms de vraag naar de effec-tiviteit van al die impact-activiteiten. Vorig jaar verscheen de bundel Wetenschap met de ramen wijd open met tien lessen van hoogleraren uit de sociale en geestesweten-schappen ‘voor wie impact wil maken’.1 Lessen heb ik in het onderstaande niet. Wel wat gedachten – vooralsnog redelijk vaag – over ‘impact maken met rechtswetenschap-pen’.Ten eerste: wat precies beogen we als we onze weten-schappelijke kennis met de buitenwereld delen? Hebben we voldoende scherp met welk oogmerk we een onder-zoeksrapport opstellen, een signaal richting de wetgever afgeven of een andere interventie doen? Om een paar – nogal verschillende – opties te noemen: gaat het ‘slechts’ om het ontsluiten van kennis of nieuwe wetenschappelij-ke inzichten? Of willen we de relevantie dan wel urgentie van een bepaald juridisch probleem benadrukken, de (on-)bedoelde gevolgen van een bepaald beleid inzichtelijk maken of een nieuw perspectief rondom een (juridisch) controversieel onderwerp uitdragen? En: maakt het ver-schil of het onderzoek niet meer beoogd te doen dan het redelijk neutraal schetsen van mogelijke opties of juist wetenschappelijk beargumenteerd een specifieke voor-keur voor een beleidsrichting beoogt te geven? Wil de boodschap in de samenleving ‘landen’ en tegelijkertijd wetenschappelijk solide zijn, dan dienen argumentatie, methode, noodzakelijke onderbouwing maar ook de bewoordingen waarin we de boodschap formuleren toege-sneden te zijn op de beoogde interventie.Ten tweede: het is mijn stellige overtuiging dat de effectiviteit van de interventie er bij gebaat is als we ons meer verplaatsen in de context van de andere kant, de wereld van degenen tot wie wij ons richten. Dat betekent: meer begrip hebben van de maatschappelijke en beleids-context, en soms de politieke dynamiek waarin de bood-schap terecht komt. Het betekent ook: erkennen dat meer belangen spelen en dat politici en beleidsmakers nu een-maal afwegingen en keuzen moeten maken. De wetgever kan niet, zoals een wetenschapper, eindeloos blijven wik-ken en wegen, maar moet een knoop doorhakken. Met begrip hebben en erkennen bedoel ik niet dat wetenschap-pers in de realiteit van de adressaat van de boodschap mee moeten gaan. In tegendeel. Maar moeite doen om deze realiteit te begrijpen is een stap die we wel, veel meer dan nu, moeten zetten. Meer een insider willen zijn, maar met (ook) extern inzicht. En dat valt zeker met wetenschappelijke onafhankelijkheid te rijmen. Maar dan moeten we wel stevig in onze schoenen staan. Want veilig zal het voor de wetenschapper die meer probeert te doen dan roepen vanaf de zijlijn lang niet altijd zijn. Er wordt soms (al dan niet politieke) druk uitgeoefend, het resul-taat op basis waarvan beleidskeuzen gemaakt kunnen worden, dient er vandaag in plaats van morgen te zijn, onaangenaam is de aandacht op sociale media en zelfs zijn er bedreigingen. Daarmee omgaan vraagt om specifie-ke competenties. Competenties die onderwerp zouden moeten zijn van een voor iedere naar buiten tredende wetenschapper beschikbare training.Dat brengt me bij een derde punt. De pandemie maakte duidelijk dat talloze ongemakkelijke vragen opdoe-men als de maatschappelijk relevantie van wetenschappe-lijke kennis volop in de schijnwerpers staat (zoals in de dis-cussie over gezondheidseffecten van een nieuw vaccin maar ook de rechtmatigheid van vrijheidsbeperkende maatregelen). Vragen die raken aan wetenschappelijke onafhankelijkheid en de vrijheid van individuele weten-schappers. Politiek, beleid en samenleving vonden het maar wat lastig dat wetenschappers onderling niet op een lijn zaten. Met als resultaat dat individuele wetenschap-pers in de media tegen elkaar uit werden gespeeld en aan de waarde en zin van wetenschap werden getwijfeld. In de bèta- en medische wetenschappen wordt inmiddels volop gediscussieerd over het belang van wetenschappelijke con-sensus. In de rechtswetenschappen staat dat belang min-der prominent op de voorgrond: juristen leven nu eenmaal van debat. Toch, op enig moment heeft de samenleving niet langer een boodschap aan talloze individuele weten-schappers, incluis rechtswetenschappers, met even zovele inzichten, allemaal gebaseerd op hun eigen particuliere wetenschappelijke onderzoek. En de discussie over wetenschappelijke consensus agendeert nog een andere vraag, namelijk of de academi-sche gemeenschap die tot consensus komt wel een vol-doende afspiegeling van de samenleving is (ras, gender, leeftijd, spreiding over de wereld, etc.). In een recente (11 mei 2023) column, getiteld ‘It matters who does science’, waarschuwde editor-in-Chief van Science Holden Thorp dat een ‘monolithic group of scientists will bring many of the same preconceived notions of their work’ en onder-streepte het belang voor de academie van inzet op ‘build-ing a workforce that reflects the public it serves’.Wetenschappelijk onderzoek inzetten voor de samenleving staat volop in de belangstelling. Wat worden we als wetenschappelijke juristen geacht te doen? Als rechtswetenschappen onderscheiden we ons immers van andere disciplines. We zijn veelal normatief en maat-schappij-ordenend bezig. Het gaat ons niet om een zoek-tocht naar objectieve feiten maar naar maatschappelijk aanvaardbare en handhaafbare regels om bepaalde ont-wikkelingen of specifiek gedrag te beteugelen. We leven van debat. Et cetera. Toch, wat we met andere disciplines wel degelijk gemeen hebben is de opdracht om ‘impact maken’ wat meer te doordenken dan we nu veelal doen.   Corien Prins1. www.knaw.nl/publicaties/wetenschap-met-de-ramen-wijd-open201641-1641_NJB20_VRF.indd   1641 05-06-2023   12:42

Rechtswetenschappen en impact maken

https://pure.uvt.nl/ws/files/74317778/NJB20_Vooraf_2023.pdf

Rechtswetenschappen en impact maken

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Tilburg University Repository