The Role of Information Structure in the Process of Learning the Passive Voice

Abstract

Der Erwerb des deutschen Passivs erfasst mehrere Teilbereiche der Grammatik, womit die Lerner/innen vor eine komplexe Aufgabe gestellt werden. Als weitere Schwierigkeit kommt hinzu, dass Passivkonstruktionen nur unter bestimmten informationsstrukturellen Bedingungen auftreten kőnnen. In der Regel dann, wenn das Subjekt des Passivsatzes (meist der Patiens) schon vorerwähnt wurde (given/bekannt) und das Objekt (meist der Agens) als new/unbekannt eingeführt wird. In Hinblick darauf, dass sich die Ausdrucksmittel zur Kodierung der Informationsstruktur in verschiedenen Sprachen nur tendenziell gleichen, kann hier angenommen werden, dass die DaF -Lernende (darunter auch die polnischen Deutschlerner/innen) nur mühsam Kontexte erkennen, in denen Passiv befördert wird. Die Prozesse der Sprachproduktion sowie der Sprachrezeption von Passivsätzen könnten jedoch durch die passivfordernden Kontexteinflüsse erleichtert werden.Learning the passive voice involves becoming acquainted with a number of partial grammatical issues, which alone makes it a complex task for native speakers but especially for foreign language learners. One other difficulty is caused by the fact that passive structures can be used only on certain conditions, that is mostly when the subject (patient) of the passive sentence is what is given and the complement (agent) appears as a new element of the sentence. In the context of foreign language learning it must be emphasized that the means for encoding information structure does not correlate (or only appears to correlate, as in Polish in relation to German) across languages. In other words, each language community has their own preferences as to how to structure discourse. It can thus be assumed that the German language learner will have difficulty recognizing and using proper information structures both in the process of understanding and producing passive sentences, and that the influence of context may play a crucial role in that process.Rola struktury informacyjnej w procesie nauczania strony biernej Opanowanie strony biernej obejmuje wiele cząstkowych zagadnień gramatycznych, co stawia użytkowników języka niemieckiego (native speakers, ale przede wszystkim obcokrajowców) przed bardzo kompleksowym zadaniem. Inną trudnością jest to, że konstrukcje bierne mogą być użyte tylko wtedy, gdy spełnione są określone warunki, tj. najczęściej wtedy, gdy podmiot zdania strony biernej (Patiens) został już wspomniany, a dopełnienie (Agens) pojawia się w zdaniu jako element nowy. W kontekście nauczania języków obcych należy podkreślić, że środki wyrazu używane do kodowania struktury informacyjnej w różnych językach nie pokrywają się lub pokrywają się tylko pozornie (tak jak między językiem niemieckim i polskim). Innymi słowy każda społeczność językowa posiada własne preferencje co do sposobu konstruowania dyskursu. Można wiec przyjąć, ze uczący się języka niemieckiego mają problemy z rozpoznaniem i użyciem odpowiednich struktur informacyjnych zarówno w procesie rozumienia jak i przy produkcji zdań strony biernej oraz że wpływ kontekstu może odegrać w tym procesie decydującą rolę