Εκ πρώτης όψεως, φαντάζει σχεδόν ως παραδοξότητα το γεγονός ότι το ακριβές περιεχόμενο του νομικού όρου της αποστρατικοποίησης, δεν έχει αποκρυσταλλωθεί στη νομική θεωρία, παρότι τυγχάνει αντικείμενο εκτεταμένης επισκόπησης για πάνω από έναν αιώνα. Η νομική διαμάχη ως προς το ζήτημα της αποστρατικοποίησης των νησιών του Αιγαίου, με άλλα λόγια η "Ελληνική περίπτωση", συνιστά το ιδανικό παράδειγμα για να διασαφηνίσει την εν θέματι έννοια και να αναδείξει τη θέση της, στο πλαίσιο του σύγχρονου Δημοσίου Διεθνούς Δικαίου. Η διαμάχη επιπλέον, είναι απολύτως επίκαιρη, καθότι το ζήτημα εγείρεται από την Τουρκία σε διαρκή βάση.
Η παρούσα εργασία, πέραν την Ελληνικής περίπτωσης, καταπιάνεται επίσης με καθεστώτα αποστρατικοποίησης, έξω από το πλαίσιο της κρατικής κυριαρχίας, επιχειρώντας να αναδείξει τις νομικές ιδιαιτερότητες αυτών. Ειδικότερα, θα αναλυθούν τα καθεστώτα αποστρατικοποίησης, τα οποία έχουν εφαρμοστεί στην Ανταρκτική, στο διάστημα και στο βυθό της θάλασσας.
Η εργασία, σκοπεί στην προσέγγιση της έννοιας της αποστρατικοποίησης υπό νομικούς όρους και στην επισήμανση κάποιων όψεων λιγότερο προβεβλημάνων από τη νομική βιβλιογραφία. Προκειμένου το αποτέλεσμα να καταστεί πλήρες και δογματικά ακριβές, το πρώτο κεφάλαιο αποτυπώνει την ιστορική εξέλιξη της έννοιας και τις διάφορες μορφές τις οποίες προσέλαβε η αποστρατικοποίηση ανά τους αιώνες. Ακολούθως, το δεύτερο κεφάλαιο καταπιάνεται με τα καθεστώτα αποστρατικοποίησης, τα οποία εκφεύγουν της σφαίρας της κρατικής κυριαρχίας (Ανταρκτική, διάστημα, βυθός θάλασσας). Το τρίτο κεφάλαιο, το οποίο συνιστά και τον πυρήνα της εργασίας, καταπιάνεται με το νομικό πλαίσιο, το οποίο διέπει τη διαμάχη ως προς την αποστρατικοποίηση των νησιών του Αιγαίου. Εντός αυτού, εκτίθεται το σύνολο της αναπτυχθείσας επιχειρηματολογίας, τόσο της Ελλάδας όσο και της Τουρκίας, ως προς τις τρεις ζώνες αποστρατικοποίησης του Αιγαίου: Nησιά των Στενών (Λήμνος και Σαμοθράκη), νησιά του Κεντρικού Αιγαίου (Λέσβος, Χίος, Σάμος και Ικαρία), Δωδεκάνησα. Τέλος, το τέταρτο κεφάλαιο περικλείει τα σχετικά συμπεράσματα της συγκριτικής ανάλυσης των επιχειρημάτων των δύο κρατών.At first glance, it seems almost paradoxical that the exact content of demilitarization, has not been crystalized yet by international law theory, despite the fact that the notion, has concerned heavily the legal literature, for more than a century. The dispute regarding the Aegean islands’ demilitarization, i.e. the Greek case, constitutes the perfect example, in order to shed some light to this obscure term and examine its relevance and validity in the context of contemporary international law. The inquiry is also extremely relevant, as Turkey raises the matter of Aegean’s demilitarization on a constant basis.
The present work, also discusses the status of some extraterritorial demilitarization regimes,
exposing their legal nature and peculiarities. Each and every approach to these regimes, is always
critical, since it reflects the heavy interest of the international community as a whole, to the status
and the resilience of the common heritage of humankind.
This paper purports to approach the notion of demilitarization, mostly under legal terms and
elaborate on some facets that are not so obvious and are infrequently exposed by literature. In order for the result to be doctrinally coherent, it is deemed necessary to dedicate the first Chapter to the historic evolution of the term, so as to clarify all the different formats that the notion has acquired throughout history and categorize them appropriately. Subsequently, the second Chapter will address in detail three pioneering demilitarization regimes pertaining some extraterritorial spheres, namely Antarctica, Outer Space and Seabed. The third Chapter, constitutes the core of the dissertation and within it, it is being analyzed the exact legal framework that governs the demilitarization of the Aegean islands. In this part, it is also displayed the aggregate of both Greek and Turkish argumentation, on the three distinct demilitarization zones of the Aegean, i.e. the islands of the Straits (Lemnos and Samothrace), the Central Aegean islands (Lesvos, Chios, Samos, Ikaria) and the Dodecanese Islands. Lastly, the fourth chapter contains the conclusions of this comparative exam
