Kolyasinsky, V.F. Trademarks and documents of the "Central Trade Society for the East" in occupied Belarus in 1941–1944

Калясінскі, В. Ф.

Repository of Brest State Technical University

сучаснасцю і біяграфічным часам (маральна-этычная сфера): актуальнасць пастау- леных пытанняў; 7) сімвалізм часава-прасторавых элементаў паглыбляе псіхалагіч- ную напружанасць і насычанасць дзеяння. не адрываючы яго ад рэчаіснасці; 8) часава- прасторавая шматузроўневасць не перашкаджае чьгтачу успрымаць твор, а паляпшае глыбіню гэтага ўспрымання. Гэта сведчыць аб майстэрсгве сюжэтабудавання пісьменніка.Такім чынам, В. Быкау з дапамогай своеасаблівай рэалізацыі катэгорый часу і прасторы стварае сапраўды антываенны пафас у аповесш «Жураўліны крык», сцвярджаючы перамогу высокіх марапьных каштоўнасцяў над амаральнасцю вайны.Спіс выкарастаных крыніц і літаратуры1. Быкаў, В. Збор твораў у 4-х т. /  В. Быкаў; т. I. Аповесці. -  Мн.: Мастацкая лі- таратура, 1980.ТАВАРНА-ГРАШОВЫЯ ЗНАКІ I Д АКУМЕНТЫ «ЦЭНТРАЛЬНАГА ГАНДЛЕВАГА ТАВАРЫСТВА ДЛЯ ЎСХОДУ» НА АКУПАВАНАЙ БЕЛАРУСІ Ў 1941-1944 гг.Калясінскі В.Ф.Установа адукацыі «Беларускі дзяржаўны універсітэт культуры і мастацтва»,г. МінскНадышла дата 65-годдзя Перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне, якая принесла вялікія выпрабаванні для усяго савецкага народа. Асабліва пацярпела Беларусь, насельніцва якой у час акупацыі панесла цяжкія чалавечыя і матэрыяльныя страты. Дэсгабілізацыя эканомікі вымушала частку насельніцтва пераходзіць да натурапьнай гаспадаркі. Пры адсутнасці тавараў першай неабходнасці расквітнела спекуляцыя.На акупаванай тэрыторыі Беларусі знаходзіліся ў абарачэнні некалькі відаў валют. Працягвалі абарочвацца папяровыя і металічныя грошы СССР, якія карыс- таліся ў насельніцтва даверам, былі аб’яўлены законным плацёжным сродкам ваен- ныя грошы -  акупацыйныя маркі, якія абарочваліся да канца вайны і наносил насель- ніцтву матэрыяльную шкоду, траплялі ў абарот германскія рэйхсмаркі, якія патрэбна было обменьваць на акупацыйныя грошы. Да ваенных грошау адносшіся і дробныя разменныя манеты з цынкавага сплаву.На частцы тэрыторыі Беларусі, якая знаходзілася пад кіраўніцтвам грамадзян- скай акупацыйнай адмінісірацыі і ўключала Мінскі, Слуцкі, Ганцавіпкі, Слонімскі, Баранавіцкі, Навагрудскі, Лідскі, Вілейскі і Глубокскі паветы, бьша сгворана генеральная акруга «Беларусь». Яна разам з генеральным! акругамі «Літаа», «Латвія» і «Эсгонія» ўваходзіла ў Рэйхскамісарыят «Остланд» з адмінісграцыйным цэнтрам у Рызе.У 1943-1944 гг. у геніральнай акрузе «Беларусь» нямецкая акупацыйная адмі- ністрацыя з мэтай удасканальвання грашовых разлікаў, а таксама каб павялічыць здачу насельніцтвам прадуктау харчавання і сыравіны, была вымушана ўвесці ў карыстанне таварно-грашовыя «Знакі пунктавай вартасці прадзільных вырабаў».На паліграфічнай фабрыцы каштоўных папер у Рызе для ўсіх генеральных акруг рэйскамісарыяту «Остланд» і акругі «Усход», у я кую уваходзілі часткі Ленінградскай і Пскоўскай вобласцей Расіі, былі распрацаваны і надрукаваны таварна-грашовыя «знакі пунктавай вартасці прадзільных вырабаў» наміналам у адзін, тры, пяць і дзесяць тэкстыльпунктаў, з тэкстамі на нямецкай і нацыянальных мовах.103Тэкстыльпункты былі надрукаваны на белай паперы памерам 73x132 мм і мелі аднабаковую арыентацыю. У мерах абароны ад падробак выкарыстоўваліся вадзяныя знакі. Ліцавы бок меў сваю афарбоўку. «1 тэкстыльпункт» меў ружовы колер; «3 тэкстыльпункты» -  зялёны; «5 тэкстыльпунктау -  жоўты» i « 10 тэкстыльпунктау -  таксама зялёны колер». Край тэкстыльпунктау быў не крануты коляром. Дызайн усіх тэкстыльпунктау меу падабенства. Невялікія адрозненні ў дызайну бьші характэрны для розных генеральных акруг і эміссій для іх.Беларускіх тэкстыльпунктаў выяўлены тры эмісіі. Нумары на некаторых тэкстыльпункгах бьші праштампаваны нумаратарамі са значком «№», на некаторых сустракаюцца без гэтага значка. Сустракаюцца нумары, напісаныя алоукам ад рукі. Выдаваліся на рукі тэкстыльпункты і без нумароу, шго можна тлумачыць тым, что яны знаходзіліся ў болып пазнейшай партыі, калі ўжо не вёўся ўлік нумароў. Такім чынам, першыя партыі былі з нумарамі. а пазнейшыя па часе -  без нумароў. Сустракаюцца тэкстыльпукты ўжо пагашаныя -  з адарванымі правымі вугламі.Тэкстыльпунктамі прэміравалі гаспадароў за здачу паставак сялы азвытворчасці звыш нормы. На адваротным баку тэкстыльпуктау быу вызначаны асартымент прадзільных вырабаў і прыклады для ацэнкі ў пунктах.За кожную колькасць здадзенага сельскагаспадарчага прадукта пастаўшчыкам залічвалася на пакупных талонах вызначаная колькасць пункгаў.Для інфармацыі насельніцгва аб таварных прэміях у рыжскай тыпаграфй на мовах карэннага насельніцтва генеральных акруг Рэйхскамісарыята «Остланд» (беларускай, латышскай, літоўскай, эстонскай), таксама і на расійскай мове бьілі надрукаваны расцэнкі сельскагаспадарчых тавараў на пункты. Яны неслі інфармацыю аб суадносінах цаны ў тэкстыльпунктах на тавары ў той, альбо іншы час.Цікава азнаёміцца з цыркулярам «Таварная прэмія за здачу абавязковых пастачаў». Цыркуляр пачынаецца наступным заклікам -  «Сяляне, здавайце ў  назначаных тэрмінах Вашы абавязковыя пастачы за 1943 -  1944 гаспадарчы год. Тады Вы будзеие меиь магчымасиь у  крамах Цэнтральнога Гандлёвага Таварыства закупіць такія прадметы першай патрэбы, як соль, махорка, папяросы, нафта, гарэлка, сельска-гаспадарчыя прылады, тэкстыльныя товары і г. д.»Далей цыркуляр інфармавау па наступных пытаннях:- Тэрмін здачы абавязковых пастачаў;- Расцэнка сельскагаспадарчых прадуктаў на пункты;- Расцэнка прэміёвых тавараў на пункты.Кожны гаспадар павінен быу мець план абавязковай здачы сельскагаспадарчай прадукцыі і меў на руках таварную картку, у якой адзначалася здадзеная колькасць пастачаў. Астатнюю часггку прадукцыі, якая засгавапася пасля выканання плана зда-чы, што было зафіксавана ў картцы, можна было рэалізаваць на рынку ў свабодным продажы.Напрыклад, таварная картка «Цэнтральнага Гандлёвага Таварысгва для Усходу» д ля Мінскагапавета мела«Тлумачэнне да таварных картак», у якім гаварылася натупнае:«Таварная картка выдаецца на імя селян та без права перадачы яе. Кожная тстаука селттам прадуктаў павінна адзначацца на товарной картцы ў  павятовай канторы, і пры выкананні кожнага асобнага віду прадуктаў робіцца адзнака ў  графе «выканана» і замацоўваецца подпісам і пячаткай. Тэта адносіцца таксама да паставак, здадзеных звыш норм. На кожную колькасць здадзенага сельскагаспадарчага прадукта пастаўшчыку залічваецца на пакупных талонах вызначаная колькасць пунктаў. Пасля выканання паставак пастаўшчык пры прадстаўленні товарной карткі і адмечаных пунктах на тавары можа купіць тавары шырокага спажыванняў магазшах Ц.Г.Т.104Гэтыя товары таксама нарміруюцца пунктам Напрыклад, за пастаўку аднаго цэнтнера збожжа залічваейца 75 пунктау, адзін серп ацэньваецца ў  75 пунктаў. Здача звыш пастаўкі прэміруецца падвойным лікам пунктаў.Товарная картка таксама з ’яўляецца пасведчаннем для селяшна пры прадажы яго сельска-гаспадарчых прадуктаў на адкрытым рынку.Да прадажы на рынку дапускаюцца толькі тыя особы, у  картках якіх подпісам i пячаткай павятовай канторы адзначана выкананне прадаваемага віду прадуктау.Згубленыя таварныя карткі могуць быць адноўлены толькі пасля падрабязнай i дэталёвай праверкі факту прапажы Крайслядвіртам».Акрамя таварньгх картах, сяляне мелі асаблівыя разліковыя кніжкі па абавязковай пастаўцы яек, выдадзеныя «Цэнтральным Гандлёвым Таварыствам для Усходу» ў Менску. У гэтых кніжках пазначалася колькасць здадзеных яек па месяцах і задание на здачу ў штуках.Акрамя абавязку здаваць усе планавыя пастачы сельскагаспадарчай прадукцыі, сяляне павінны былі плаціць самааблажнёвы і будынковы падатак германскімі акупацыйнымі грашыма. Аб гэтым, напрыклад, сведчыць плацёжнае паведамленне Клецкага павятовага фінансавага аддзела за 1942 г. -  самааблажнёвы падатак складаў 12 рэйхсмарак, а будынковы 5 рэйхсмарак і 40 пфенінгау.Такім чынам, таварна-грашовыя «знакі пунктавай вартасці прадзільных вырабаў» і іншыя фінансавыя дакументы з’яуляюцца сведкамі гісгорыі і эканамічных адносін у гады нямецка-фашысцкай акупацыі Беларусі у часы Вяпікай Айчыннай вайны.Спіс выкарыстаных крыніц і літ арату ры1. Орлов, А.П. Бумажные денежные знаки в Беларуси / А.П. Орлов. -  Мн.: Минская фабрика цветной печати, 2008. -  696 с.: ил.2. Орлов, А.П. Оккупационные деньги в Беларуси / А.П. Орлов // Банковский вестник. — 2003 .-№  31.3. Пазднякоў, В.С. Папяровыя грошы Беларуси ад XVIII ст. да нашых дзён / В.С. Пазд- някоу; мает. В.У. Галаванау. -  Мн.: Беларус. Энцыкл. імя П. Броўкі, 2008. -6 8 7  с.ТУРЦИЯ В ГОДЫ ВТОРОЙ МИРОВОЙ войныКобрин М.В.УО «Барановичский юсу дарственный университет», г. БарановичиТурция формально пыталась сохранить нейтралитет. Но и на территории этого государства разворачивалось сражение, правда, невидное для глаз посторонних. Где- то далеко шла война, а в безмятежном Стамбуле все было как обычно -  из установ­ленных на столбах "колокольчиков" звучала песня восходящей звезды эстрады Музи­ен Сенар. На босфорской пристани рыбаки выкладывали свой утренний улов: ма­ленькие сладкие ставридки. Мальчишки в поисках мидий ныряли с причала, дюккан- щики открывали свои лавочки и, оставив их на попечение малолетних помощников, с раннего утра отправлялись в близлежащую чайную, чтобы провести весь день в поли­тических дискуссиях. На страницах газет ежедневно публиковали военные сводки. Всех волновало, не вступит ли Турция во вторую мировую войну, а если это произой­дет, то на чьей стороне. О союзнических отношениях с Советской Россией не могло быть и речи -  коммунизма боялись больше, чем нацизма.105

Таварна-грашовыя знакі i дакументы «Цэнтральнага гандлевага таварыства для Ўсходу» на акупаванай Беларусі ў 1941–1944 гг.

https://rep.bstu.by/bitstream/data/36540/1/103-105.pdf

Таварна-грашовыя знакі i дакументы «Цэнтральнага гандлевага таварыства для Ўсходу» на акупаванай Беларусі ў 1941–1944 гг.

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Repository of Brest State Technical University