The article presents fundamental changes of judicial review in European countries. First of all, within the so-called the Kelsenian model of judicial review, in many countries, including Austria itself, numerous modifications were made regarding the scope of competences of constitutional courts, types and legal consequences of their rulings. In addition to classical judicial review, constitutional courts have obtained a number of other functions such as review of the goals and activities of political parties, resolution of constitutional disputes, adjudication on constitutional liability of politicians or verification of the validity of elections. Due to the growing significance of the constitutional complaint, constitutional courts have become a kind of national courts of human rights. Issues related to the temporal effects of judgments (including the effects of the so-called postponing the loss of validity of an unconstitutional provision) were developed. In France – the last bastion of continental Europe denying the subsequent judicial review – in 2008, a revolutionary change was introduced: the institution of the preliminary questions to the Constitutional Council.Artykuł przedstawia podstawowe zmiany, którym uległa kontrola konstytucyjności prawa w państwach europejskich. Wskazano, że w ramach tzw. kelsenowskiego modelu sądownictwa konstytucyjnego w wielu państwach, w tym w Austrii, dokonywano licznych modyfikacji dotyczących zakresu kompetencji sądów konstytucyjnych, rodzajów oraz skutków prawnych ich orzeczeń. Oprócz orzekania w sprawach kontroli konstytucyjności sądy konstytucyjne uzyskały szereg innych funkcji, takich jak kontrola konstytucyjności celów i działalności partii politycznych, rozstrzyganie sporów konstytucyjnych, orzekanie w sprawach odpowiedzialności konstytucyjnej polityków czy też rozstrzyganie o ważności wyborów. Ze względu na rosnące znaczenie skargi konstytucyjnej sądy konstytucyjne stały się swego rodzaju krajowymi trybunałami ochrony praw człowieka. W praktyce orzeczniczej rozwinięte zostały kwestie związane ze skutkami czasowymi orzeczeń, w tym skutkami tzw. odroczenia utraty mocy obowiązującej niekonstytucyjnego przepisu. We Francji – ostatnim bastionie kontynentalnej Europy negującym następczą kontrolę konstytucyjności – w 2008 r. zdecydowano się na wprowadzenie rewolucyjnej zmiany: instytucji pytań prejudycjalnych do Rady Konstytucyjnej
