National courts of the member states have an obligation to apply correctly the law of the European Union and to effectively protect the rights which the latter confers upon individuals. According to the established case law of the Court of Justice of the European Union (ECJ), an individual has the right to expect that it is solely for the national court before which the dispute has been brought, and which must assume responsibility for the subsequent judicial decision, to determine in the light of the particular circumstances of the case the need for a preliminary ruling, regardless of the existence of a rule of national law whereby a court is bound on points of law by the rulings of a superior court.However, provisions of domestic law may complicate the use of preliminary ruling procedure by national courts. Those problems may deal with, firstly, relations between lower and higher courts and, secondly, with relations between ordinary or administrative courts and constitutional courts.As far as the first problem is concerned, the appellate court cannot prevent the referring court from exercising the right to make a reference to the ECJ, by varying the order for reference, by setting it aside and by ordering the referring court to resume the proceedings.As for the second problem, the deferral by the national constitutional court of the date on which the provisions of domestic law at issue will lose their binding force does not prevent the referring court from respecting the principle of the primacy of the union law and from declining to apply those provisions in the proceedings before it, if the court holds those provisions to be contrary to the law of the Union.The Treaties leave open the question whether constitutional court is the court or tribunal authorized (or obliged) to make preliminary reference to ECJ. However, constitutional courts are bodies established by law, they are permanent and they apply rules of law. That is why it would be consistent with the idea of judicial cooperation in the European legal space to accept their capacity to make preliminary references to the ECJ in the process of constitutional adjudication. Le giurisdizioni nazionali che funzionano in quanto tribunali ordinari europei, sono responsabili dell’applicazione adeguata della legge europea e del garantire agli individui una protezione legale efficace. In ogni stato membro l’individuo ha dunque il diritto di essere giudicato con il rispetto delle norme europee, che non possono in nessun modoessere limitate dalla legge nazionale. Essa puo pero influire sulla procedura di rinvio pregiudiziale. Tale influsso puo concernere due elementi: la relazione tra i tribunali nazionali di grado inferiore e quelli di grado superiore, e la relazione tra i tribunali ordinario amministrativi ed i tribunali costituzionali. La procedura di rinvio pregiudiziale provoca un dubbio relativo alle competenze dei tribunali costituzionali nazionali: secondo la legge europea tali tribunali costituiscono un organismo autorizzato oppure obbligato a rivolgere una questione pregiudiziale alla Corte di Giustizia dell’Unione Europea?Sądy krajowe są powszechnymi sądami unijnymi, odpowiedzialnymi za właściwe stosowanie przepisów prawa unijnego i zapewnienie jednostkom efektywnej ochrony prawnej. Jednostka ma zatem prawo do tego, by sędzia rozstrzygający sprawę dysponował pełnią kompetencji w zakresie oceny zgodności przepisów krajowych z prawem unijnym i wyciagnięcia wniosków z tej oceny, bez groźby ograniczenia tej kompetencji przez jakiekolwiek reguły prawa krajowego. Ze względu jednak na przepisy prawa krajowego mogą pojawić się problemy związane z procedurą pytań prejudycjalnych. Dotyczyć one mogą po pierwsze relacji między sądami krajowymi niższej i wyższej instancji, a po drugie relacji między sądami powszechnymi lub administracyjnymi a sądami konstytucyjnymi. Jeżeli chodzi o pierwszą kwestię, z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TS UE) wynika, iż uprawnienie przyznane sądowi krajowemu do wydania postanowienia o skierowaniu pytania prejudycjalnego do TS UE nie może zostać podważone przez przepis prawa krajowego pozwalający sądowi wyższej instancji na zmianę tego postanowienia bądź jego uchylenie i nakazanie sądowi, który wydał to postanowienie podjęcia na nowo zawieszonego postępowania.W drugiej kwestii TS UE uznał, iż zasada pierwszeństwa prawa unijnego zobowiązuje sąd krajowy do odstąpienia od stosowania sprzecznych z prawem unijnym przepisów krajowych, niezależnie od wyroku krajowego sądu konstytucyjnego, który odracza utratę mocy obowiązującej tych przepisów, uznanych za niekonstytucyjne.Przy okazji procedury prejudycjalnej pojawiło się także pytanie, czy krajowy sąd konstytucyjny jest sądem uprawnionym (bądź zobowiązanym), w rozumieniu prawa unijnego, do kierowania pytań prejudycjalnych do TS UE. Racjonalne wydaje się ułatwienie dostępu do Trybunału Sprawiedliwości UE jak najszerszemu kręgowi organów wykonujących funkcje sądownicze w państwach członkowskich, a zatem stosujących prawo unijne. Skoro sądy konstytucyjne są ustanowione na podstawie prawa, mają charakter stały i stosują przepisy prawa, nie widać istotnych przeszkód, by rozstrzygając o zgodności prawa z konstytucją korzystały z możliwości zadawania pytań prejudycjalnych dotyczących wykładni lub ważności prawa Unii Europejskiej. Zwłaszcza byłoby to uzasadnione w tych systemach, w których na mocy samej konstytucji prawo Unii Europejskiej stanowi część krajowego porządku prawnego.
