Ephesians is frequently located at a mid-point on a trajectory in early Christianity between Paul’s earlier struggles to forge unity between Jewish and gentile Christ-believers and later replacement theologies. The author of the present article tests this trajectory through a comparative analysis of Ephesians and Barnabas, investigating the way in which the two epistles respectively shape a collective memory for their recipients with respect to Israel, its Scriptures and its symbols. Examining the two epistles from this perspective highlights their differences strikingly, calling into question the posited trajectory. In this respect, Ephesians is generally consonant with the undisputed Pauline epistles.Kształtowanie się nieżydowskiej tożsamości wierzących w Chrystusa wobec Izraela w Liście do Efezjan i Liście BarnabyList do Efezjan jest często umieszczany w punkcie środkowym trajektorii wczesnego chrześcijaństwa, między wcześniejszymi zmaganiami Pawła o wypracowanie jedności między żydowskimi i nieżydowskimi chrześcijanami a późniejszymi teologiami zastąpienia. Autor niniejszego artykułu bada tę trajektorię poprzez analizę porównawczą Listu do Efezjan i Listu Barnaby, analizując sposób, w jaki te dwa teksty kształtują pamięć zbiorową swoich odbiorców w odniesieniu do Izraela, jego Pism i symboli. Analiza tych dwóch listów z tej perspektywy podkreśla uderzające różnice, podważając przyjętą trajektorię. Pod tym względem List do Efezjan jest ogólnie rzecz ujmując zgodny z niekwestionowanymi listami Pawłowymi
