Kafala. O sytuacji prawnej pracowników migrujących w państwach Zatoki Perskiej

Abstract

In Polish reviews, both legal and devoted to Islam studies, the analysis of legal institutions in Arab states is still a rare phenomenon. In the meantime, the Gulf region, apart from dynamic economic growth and expanding influence in spheres of culture, media, sports or transport, has become in the last five decades a destination of one of the most numerous working migrations in history. Next to extraction of oil and gas, migrant workers are now the backbone of economies of the states forming Gulf Cooperation Council. In order to manage the influx of migrants these countries have created a system of legal regulation called, in Arab language, kafala. It is a web of labour law, citizenship law and foreigners law covering different aspects of rights and obligation of working migrants in the Gulf states. The system however has been for many years castigated by international community as suppressing human rights and employees’ dignity. The author describes historical circumstances leading to the current shape of kafala and indicates distinct features of this system in the Gulf states. An analysis of kafala from the perspective of both traditional Islam law, sharia, and international covenants, is being presented. In the conclusion the author states that kafala system in its today’s version is compatible with neither Muslim law, nor the international treaties.W polskiej literaturze prawniczej i orientalistycznej analiza wybranych zagadnień prawnych państw arabskich jest ciągle zjawiskiem rzadkim. Tymczasem rejon Zatoki Perskiej, poza dynamicznym rozwojem ekonomicznym i rosnącym globalnym wpływem w zakresie kultury, mediów, sportu czy transportu, jest od półwiecza celem jednych z najliczniejszych w historii migracji zarobkowych. Obok wydobycia ropy naftowej i gazu ziemnego pracownicy przyjezdni stanowią motor napędowy systemów gospodarczych państw zrzeszonych w Radzie Współpracy Zatoki. W celu zarządzania pracownikami migrującymi kraje te stosują system regulacji prawnych, określanych zbiorczo w języku arabskim jako kafala. Jest to zbiór przepisów z zakresu prawa pracy, prawa o obywatelstwie i prawa o cudzoziemcach odnoszący się do praw i obowiązków cudzoziemców przyjeżdzających w rejon Zatoki Perskiej w celach zarobkowych. System ten od lat poddawany jest krytyce ze strony organizacji międzynarodowych jako naruszający ludzką godność i prawa człowieka. Autor opisuje historyczne uwarunkowania systemu kafala i wskazuje jego charakterystyczne cechy w poszczególnych państwach Rady Współpracy Zatoki. W tekście dokonano analizy regulacji kafali z punktu widzenia tradycyjnego prawa muzułmańskiego, czyli szariatu, oraz z perspektywy konwencji międzynarodowych odnoszących się do pracowników migrujących. W podsumowaniu autor dochodzi do wniosku, że system kafala w swojej obecnej postaci jest nie do pogodzenia zarówno z prawem islamu, jak i ze źródłami prawa międzynarodowego

    Similar works