History and International Studies 1900-presen

Chang, V.K.L.

Leiden University Scholary Publications

Nederland en de CCP: het verleden in het hedenChang, V.K.L.CitationChang, V. K. L. (2021). Nederland en de CCP: het verleden in het heden. China2025.nl.Retrieved from https://hdl.handle.net/1887/3618530 Version: Publisher's VersionLicense: Leiden University Non-exclusive licenseDownloaded from: https://hdl.handle.net/1887/3618530 Note: To cite this publication please use the final published version (if applicable).Nederland en de CCP: het verleden in het hedenGeplaatst door Vincent Chang | 8 jul, 2021 | 100 jaar CCP, Geschiedenis |De eerste contacten tussen Nederland en de CCPIn de twee voorgaande delen van dit drieluik beschreef ik hoe Nederland pas laatoverging tot het aanknopen van contacten met de Chinese Communistische Partij(CCP), maar juist weer vooraan stond om de kersverse Volksrepubliek te erkennen. Indit derde en laatste deel staat de hedendaagse herinnering centraal. Waarom zienwe de laatste jaren een heropleving van dit verleden? Staat de geschiedenis op hetpunt zich te herhalen?Naspeuringen in NanjingIn de zomer van 2011 was ik voor veldonderzoek in Nanjing. Bij een voorgaandbezoek, jaren eerder, had ik mij al wel eens verdiept in de geschiedenis van dezezuidelijke hoofdstad, waar ruim zeshonderd jaar geleden de eerste Ming-keizer deDrakentroon besteeg. Dit keer was ik echter op zoek naar sporen uit een veelrecenter verleden.Bovenaan mijn lijstje prijkte het voormalige Ministerie van Buitenlandse Zaken van deNationalistische regering. Hier hadden zowel mijn grootvader als mijn oudoom ooitgewerkt, voordat de Chinese regering landinwaarts verhuisde en de stad in Japansehanden viel. Op een goede tweede plek stond de voormalige kanselarij van deNederlandse ambassade. Hier hadden François van Aerssen en zijn staf na de oorlogkantoor gehouden, zoals ik in deel 1 beschreef. Beide locaties waren gemakkelijk tetraceren, al kon ik ze niet betreden. Maar ook van buitenaf waren de kenmerkendetrekken van de Nederlandse kanselarij duidelijk te ontwaren.Share ThisDe voormalige Nederlandse ambassade te Nanjing, in 1949 en in 2011 Bronnen: Marnix van Aerssen; auteurEr was echter nog een derde locatie die mijn nieuwsgierigheid prikkelde. Aanleidinghiervan was een mail die ik kort ervoor had ontvangen van Roland van den Berg,zoon van de ‘tweede man’ onder Van Aerssen. Roland en ik correspondeerden aleen tijdje over de Nederlandse historie in China; hij vanuit Normandië, waar hij zichsinds zijn pensionering als diplomaat had gevestigd, en ik vanuit mijn toenmaligewoonplaats Chongqing, de oude oorlogshoofdstad, waar Roland als kind hadgewoond. Roland schreef mij dat een goede vriend van hem, genaamd Marnix vanAerssen, van plan was samen met zijn vrouw Henriëtte een sentimental journey temaken naar China. Daarbij zouden zij onder meer Chongqing aandoen alvorens naarNanjing door te reizen. Of ik er iets in zag hen wegwijs te maken in Chongqing, wantMarnix zou graag ‘iets terugvinden van de Nederlandse aanwezigheid daar tijdensde oorlog’. Vanzelfsprekend zegde ik onmiddellijk toe.Wat mij vooral intrigeerde in Rolands mail, met mijn veldreis naar Nanjing in hetverschiet, was een zijdelingse opmerking over de voormalige Nederlandse residentiealdaar. Roland schreef dat hij in 1987, toen hij zelf ambassadeur was in China, inNanjing ooit op zoek was gegaan naar de twee Nederlandse huizen aan devoormalige ‘Pompoenenmarkt.’ Tot zijn spijt bleken zowel het woonhuis van zijnouders als de ambtswoning van Aerssen te zijn afgebroken en te hebbenplaatsgemaakt voor nieuwe huizen. Die bevinding verbaasde mij, aangezien mijnChinese bronnen suggereerden dat in ieder geval de ambtswoning nog zou bestaan.Zo kreeg mijn speurtocht in Nanjing er dus een extra doelwit bij. Uiteindelijk trof ikop het besloten personeelsterrein aan de achterzijde van het Nanjing Grand Hoteleen huis aan dat qua ligging en trekken leek te passen, zij het dat het pand wat aande hoge kant was (later zou blijken dat er ooit een extra verdieping op is gebouwd,waardoor Roland het niet had herkend). Gewapend met historische foto’s kreeg iktoestemming het pand te betreden. Dit moest via de voortuin gebeuren, die weeralleen kon worden bereikt via de keuken en een donker gangenstelsel van het hotel.Bij het huis aangekomen schoot ik vlug wat foto’s van gevel, tuin en trap, want hetShare Thiswas wel duidelijk dat de hotelmanager niet heel trots was op de rommel enverwaarlozing die ik er aantrof.De twee ‘Nederlandse’ huizen in Nanjing, omstreeks 1946. Rechts de (latere) ambtswoning van Aerssen. Bron: Roland van den BergHerkenning en herinneringEen paar weken later ontmoette ik Marnix en Henriette in Chongqing. Ik nam henmee naar het voormalige hoofdkwartier van Chiang Kai-shek in de bergen buiten destad, aan de overkant van de Yangtze, en enkele karakteristieke oude wijken dieintussen zijn verdwenen. Ook bezochten we de plek waar de Nederlandsevertegenwoordiging tijdens de oorlog was gehuisvest, en waar Roland als achtjarigjongetje met zijn ouders had gewoond. Toen ik Marnix op een rustig ogenblik defoto’s van het huis in Nanjing toonde, herkende hij onmiddellijk ‘zijn’ trap. Tweeweken later belde hij mij opgetogen vanuit Nanjing op. Hij had in zijn oude kamergestaan! In de biografie over zijn vader beschrijft Marnix dat hij zijn speelkamersteeds moest opruimen wanneer de heren ambassadeurs in zijn vadersaangrenzende werkkamer samenkwamen voor het ‘stuurgroep’-overleg.Share ThisResidentie van de Van Aerssens, getekend door de 11-jarige Marnix, 5 september 1948 Bron: Marnix van AerssenHet huis (met de extra verdieping) en de trap van Marnix anno 2021 Bron: Chun QingAmbtenaren van de gemeente hadden Marnix en Henriette hartelijk ontvangen envergezeld bij hun bezoek aan de woning. De aanwezige medewerkers vanMonumentenzorg waren erg geïnteresseerd in wat Marnix zich nog wist teherinneren over de inrichting van de voormalige residentie en de kanselarij, die zenatuurlijk ook bezochten. Ook de plaatselijke media doken enthousiast op hetverhaal van de teruggekeerde (ambassadeurs)zoon. In de Volksrepubliek rust al langgeen taboe meer op de Republikeinse periode, en zeker in steden als Nanjing enChongqing struikel je over de musea, monumenten, en memorabilia die deherinnering aan dit deel van de geschiedenis levend houden. Bovendien weten destaatsmedia altijd wel een insteek te vinden die de historische vooruitgangShare Thisbenadrukt, in dit geval door de armoede van weleer – via Marnix’ persoonlijkeindrukken – te contrasteren met de welvaart van nu.‘Zoon van Nederlandse ambassadeur tijdens de “Republiek” in Nanjing op zoek naar herinneringen’ Bron: Jinling wanbao (Nanjing avondkrant), 10 oktober 2011Hoe dan ook is het bemoedigend dat dit verleden een plaats heeft gevonden in hetstadsgezicht en de publieke herinnering van Nanjing. In tegenstelling tot hetvoormalige Chinese consulaat in Willemstad, waarover ik in deel 2 schreef, zijn zowelVan Aerssens residentie als de oude ambassade onlangs gerestaureerd en vaninformatieve plaquettes voorzien. Daarbij is dankbaar gebruik gemaakt van deplattegronden, foto’s, en vele andere gedetailleerde bescheiden die decennialangbewaard zijn gebleven in het Nationaal Archief en in de door Marnix zorgvuldigbeheerde persoonlijke archieven van zijn vader. Het was de bedoeling geweest datMarnix nog een keer zou terugreizen naar Nanjing om de beide opgeknaptegebouwen te bezoeken. Helaas mocht het zover niet meer komen. Op 29 maart2020, precies 70 jaar na de Nederlandse erkenning van de Volksrepubliek die zijnvader had bepleit, overleed Marnix. Ik denk vaak en graag terug aan ons eerstetre en in Chongqing en de vele mooie uitwisselingen die daarop volgden.Share ThisDe voormalige Nederlandse ambassade te Nanjing, na restauratie in 2016 Bron: IfengHerlevend verledenIntussen beleeft de geschiedenis van de eerste Nederlandse contacten met de CCPeen bescheiden heropleving in China. De 124-pagina lange memoir van Brondgeestwerd onlangs in het Chinees vertaald, nauwgezet geannoteerd, en van eenintroductie voorzien, en zal samen met andere vertaalde bronnen naar verwachtinglater dit jaar in druk verschijnen. Ook op politiek niveau bestaat er sinds kort oogvoor de Nederlandse erkenning van 1950. Waar voorheen de normalisering vanbetrekkingen in 1972 steevast het referentiepunt was, memoreerde President XiJinping tijdens zijn staatsbezoek aan ons land dat Nederland een van de eersteWesterse landen was geweest die de Volksrepubliek had erkend. Een volgende stapzou moeten zijn dat op dit niveau ook kan worden teruggeblikt op de lange en rijkehistorie van bilaterale banden vóór 1950.De erkenning van 1950 bracht niet de toenadering tot China die de Nederlandseregering zich had voorgesteld. Pas in 1972 zouden de betrekkingen tussen Den Haagen Beijing worden aangehaald. De ruim 20-jaar durende ‘bevriezing’ ertussenin waseen gevolg van de Amerikaanse politiek tijdens de Koude Oorlog en hetonvermogen van Europese landen – waaronder naast Nederland ook het VerenigdKoninkrijk – een autonome China-politiek te voeren.Een vergelijkbare problematiek lijkt Europa vandaag weer parten te spelen. Opnieuwstaat de relatie met China voor een kantelpunt en is de Amerikaanse koers nietzonder meer de onze. Ondanks de vele verschillen bestaan er ook duidelijkeovereenkomsten tussen de vraagstukken van nu en van toen. Reden temeer om nogeens goed te rade te gaan bij de vragen, antwoorden en kleurrijke hoofdpersonenvan weleer. Share ThisDit is het laatste blog in een drieluik over bijzondere Nederlanders die in denadagen van de Nationalistische regering en rond 1949 in China waren. Lees ookdeel 1 en deel 2.Dit blogdrieluik is onderdeel van een serie blogs die we publiceren ter gelegenheidvan het honderdjarig bestaan van de CCP in juli 2021. De komende weken zal eenaantal China2025.nl bloggers verschillende aspecten van de CCP behandelen. Leesde andere blogs in deze serie elders op China2025.nl.DELEN:  Macht in overvloed: de CCP op haarhonderdste verjaardagConfucius’ beeld van perfectie allesbehalve outdatedOVER DE AUTEURVincent ChangVincent Chang is jurist en historicus. Bij de Universiteit Leiden en hetLeidenAsiaCentre verdiept hij zich in China’s moderne geschiedenisen hedendaagse internationale politiek. Daarnaast is hijgastonderzoeker bij een onderzoekscentrum in Chongqing datonderzoek doet naar de Tweede Wereldoorlog in China. Vincent isde auteur van verschillende publicaties over de historischebetrekkingen tussen Nederland en China, waaronder ForgottenDiplomacy: The Modern Remaking of Dutch-Chinese Relations, 1927–1950.GERELATEERDE BERICHTEN     VORIGE VOLGENDE Share ThisBarbaren en Wijsgeren29 mei 2017Een heerlijke geschiedenis met genialecommunisten en Hollandse zeehelden12 oktober 2015Paraplu Revolutie in Hong Kong ontketentstorm van onvredeBettine Vriesekoop over Pearl S. Buck20 september 20211 reactieHenri G.A.M. SOETERIK op 4 augustus 2021 om 17:01Waarde Vincent,‘Waarde’ want mij lijkt je werk waardevol, cultureel en geopolitiekgoed actueel. Zoals je ook al aanstipt in de laatste alinea van deel III. De Nederlandse berichtgeving in pers en radio-TV schiet sterk tekort m. i. , via internationale satelietverbindingen, (w.o. ook CGTN)ben ik goed op de hoogte, ook in de ons omringende Europeselanden Frankrijk (Le Monde Diplomatique !), België en Duitslandleveren bredere Geo-politiek relevanter informatie. Je moeder Hilda stuurde me het driedelige indrukken verslag toe,wetend dat ik geïnteresseerd ben in alles wat China en de HollandseShare ThisNAAM * E-MAIL * SITEPLAATS EEN REACTIELaat een antwoord achterHet e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *COMMENTAARBLIJF OP DE HOOGTEkoloniale contacten met China betreft, ik heb er ook meerdere kerenmet je vader Tenmin over gesproken.Succes gewenst met je verder stappen vanuit het Leidse zowel alsweerkerend in China.Hartelijk gegroet,Hneri SoeterikANTWOORDCHINA2025.nlI . l2.167 volgers.  l rPagina volgen Meer informatieNAAMShare This

Nederland en de CCP: het verleden in het heden

https://scholarlypublications.universiteitleiden.nl/access/item%3A3618531/download

Nederland en de CCP: het verleden in het heden

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Leiden University Scholary Publications