Leenheerenpolder, Goudswaard Gemeente Hoeksche Waard: Archeologisch bureauonderzoek

Abstract

IDDS Archeologie heeft in september 2021 een archeologisch bureauonderzoek uitgevoerd voor de Leenheerenpolder in Goudswaard, gemeente Hoeksche Waard. De noodzaak tot het archeologisch onderzoek komt voort uit het bestemmingsplan. De doelstelling van het bureauonderzoek is het opstellen van een gespecificeerde archeologische verwachting voor het plangebied. De belangrijkste archeologische verwachting in het plangebied is gekoppeld aan de top van het Hollandveen. Dit veenpakket lag in de IJzertijd en Romeinse tijd aan het oppervlak en werd slechts door enkele kleinere veenstroompjes en/of kreken ontwaterd. In de Middeleeuwen was het veen ingeklonken en lag daardoor lager waardoor het uitgestrekte veengebied steeds vaker kon overstromen vanuit de rivieren en de Noordzee. De bestaande waterlopen in het veen werden hierdoor groter en dieper en er ontstonden nieuwe waterlopen, waar het veen werd geërodeerd. De belangrijkste onderzoeksvraag is dan ook: waar en op welke diepte komt in het plangebied nog Hollandveen voor. Tijdens het onderzoek is geconstateerd dat het plangebied een middelhoge verwachting heeft voor archeologische resten in de top van het Hollandveen en een lage verwachting voor alle andere afzettingen (of de andere afzettingen worden niet bereikt met de geplande ingrepen). Het plangebied ligt buitendijks, tussen de Westdijk en het Spui, en in dit gebied is waarschijnlijk veel van het veen geërodeerd door grote kreken of vele kleine kreken. Mogelijk is tot wel 50% van het oorspronkelijke veen verdwenen. De mate van erosie van het veen is kleiner langs de Westdijk en neemt snel toe in de richting van het Spui. Het veen dat niet geërodeerd is in het plangebied ligt waarschijnlijk op een niveau van -2,5 tot -4,5 m NAP, waarbij de hoogteligging van de top van het veen snel afneemt in westelijke richting. IDDS Archeologie adviseert om het plangebied, voor wat betreft het aspect archeologie, vrij te geven voor de voorgenomen civieltechnische werkzaamheden, mits wordt voldaan aan de volgende voorwaarden: - De geplande ingrepen reiken niet tot in de top van het Hollandveenpakket. Rekening houdend met een veiligheidsmarge van 0,5 m betekent dit dat niet dieper wordt gegraven dan -2,0 m NAP nabij de Westdijk en -3,0 m NAP aan de zijde van het Spui. - De kreken worden aangelegd met een vaste diepte en kunnen zich niet uitslijten tot onder de hierboven genoemde dieptes. - De civieltechnisch aannemer wordt er op gewezen dat deze contact op dient te nemen met (de archeologisch adviseur van) het bevoegd gezag bij het aantreffen van: o Potentiële archeologische resten (bijvoorbeeld visfuiken, scheepswrakken, resten van strekdammen) o Veen Als de graafwerkzaamheden dieper reiken dan de top van het Hollandveenpakket (of indien niet gegarandeerd kan worden dat door bodemerosie in de aan te leggen kreken deze later niet veel dieper worden) dan is archeologisch vervolgonderzoek noodzakelijk. Onderzoek is echter alleen noodzakelijk daar waar de top van het Hollandveen wordt bedreigd. Booronderzoek zou bijvoorbeeld kunnen worden uitgevoerd voor die gebieden in het definitieve ontwerp waar de graafwerkzaamheden dieper reiken dan -2,0 m NAP nabij de Westdijk en -3,0 m NAP aan de zijde van het Spui. Of het onderzoek zou kunnen bestaan uit een archeologische begeleiding van gebieden waar tijdens de aanleg van de kreken veen wordt aangetroffen. Bij een dergelijke begeleiding kan worden vastgesteld of er op dat veen een vindplaats voorkomt en indien dat het geval is kan deze vindplaats worden opgegraven binnen de geplande ontgravingen. Bovenstaand advies is gecontroleerd en beoordeeld door de bevoegde overheid, in dit geval de gemeente Hoeksche Waard. De opmerkingen die daarbij zijn gemaakt zijn verwerkt in het bovenstaande bureauonderzoek. Vanuit het bevoegd gezag is besloten dat het advies van IDDS Archeologie niet zondermeer wordt overgenomen. In het plangebied is voorafgaand aan een definitieve beslissing een aanvullend booronderzoek noodzakelijk