Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Abstract
Radon jest dobrze udokumentowanym czynnikiem ryzyka indukcji nowotworów. Źródłem obecności radonu 222Rn w wodzie
jest jego prekursor w promieniotwórczym szeregu uranowo-radowym izotop radu 226Ra. Celem pracy było określenie poziomu
występowania radonu 222Rn w wodach leczniczych w Polsce. Przeprowadzono pomiary ponad 220 próbek wód leczniczych.
Radon oznaczano metodą ciekłej scyntylacji cząstek alfa i beta. Zakres zmierzonych stężeń zawierał się od 0,90 do 193,10
Bq/dm3. Średnia arytmetyczna ze wszystkich uzyskanych wyników wyniosła 14,51 Bq/dm3. Wartość średnia stężenia radonu
w próbkach pobranych z terenu województw śląskiego i dolnośląskiego była o rząd wielkości wyższa od obserwowanych
stężeń w próbkach pobranych z pozostałych obszarów objętych badaniami. Tylko dwie ze zbadanych próbek wód leczniczych,
pochodzące z terenu województwa dolnośląskiego tj. woda z ujęcia J-300 z Jedliny Zdrój (116,1 Bq/dm3) oraz woda z ujęcia
„Marta” w Szczawnie Zdroju (193,1 Bq/dm3) wykazały aktywność promieniotwórczą powyżej 74 Bq/dm3 i mogą być z tego
powodu zaklasyfikowane jako wody radonowe. Wartości te są powyżej zalecanego przez Unię Europejską (Recommendation
2001/928/Euratom) limitu dla wody do picia, wynoszącego 100 Bq/dm3. Dotychczas zarówno w ustawodawstwie krajowym
jak i UE nie określono maksymalnego dopuszczalnego stężenia radonu w wodach leczniczych.Radon is one of the best known human carcinogens. Natural radon (222Rn) is formed by decay of uranium (238U), directly
of radium (226Ra). The aim of this study was to determine the activity concentration of radon in curative waters in Poland.
The measurements were performed using alpha and beta liquid scintillation method. Over 220 water samples from Polish
spas have been analyzed. Arithmetic mean of radon concentration for curative waters was found to be 14.51 Bq/m3 within
the range between 0.90 Bq/m3 to 193.10 Bq/m3. The average concentrations of radon-222 were ten times higher in water
from śląskie and dolnośląskie voivodeship than other voivodeships. In two sampls: water from intake J-300 in Jedlina Zdrój
(116.1 Bq/dm3) and intake Marta in Szczawno Zdrój (193.1 Bq/dm3) the level of radon 74 Bq/dm3 has been reached and
those samples could be classified as radon water. There are no limits for the radon concentration levels in curative waters.
There are only recommendation of the Commission of the European Communities 2001/928/Euratom on the protection of
the public against exposure to radon in drinking water supplies (100 Bq/l)