Muhasebe Meslek Mensuplarında Yabancılaşma Düzeyi ve Bir Araştırma

Abstract

Yabancılaşma; yalnızca ekonomi, toplumsal ve siyasal ilişkilerdeki bir bozulmanın ürünü ya da sonucu olmayıp, bütün ilişkilerindeki bozuklukların ve aksamaların sonucunda ortaya çıkan insanın kendi özüne, benliğine uygun olmayan biçimde yaşamak zorunda kalmasıdurumudur. Yabancılaşmanın, günümüzde çalışanların en önemli sosyal-psikoloji problemlerinden biri olduğu ve kişiler üzerinde birçok olumsuz etkileri olduğu söylenebilir. Yaşamının büyük bir kısmınıişhayatında geçiren çalışanlar, yaptıklarıişe uyum sağlayabildikleri gibi belli bir süre sonra işlerine karşıyabancılaştıklarıve görev yerlerinde mutlu olmadıklarıgörülmüştür. Muhasebe meslek mensuplarıda aşırıişyükü nedeniyle gerek işin beklenen kalitede olmamasıaçısından, gerekse esnek olmayan zaman planlamalarından dolayıstres yaşamaktadırlar. İşyükünün fazla olmasıev ve işyaşamıarasında çatışma yaşanmasına neden olmaktadır. Muhasebenin iki yönü bulunmaktadır. Birincisi; kaydetme, ikincisi ise yorumlamadır. Sadece kayıt yapan muhasebe meslek mensubu, aynıişlevi tekrar tekrar yapmaktan belli bir süre sonra sıkılacak, yaratıcızekasınıkullanamayacak veya köreltecektir. Daha sonraki aşamalarda, kayıt yapan muhasebeci kendini makineye esir olmuşdurumda hissedecektir. Yapmışolduğu muhasebe kayıtlarının kendisi için bir anlam ifade etmediğini düşünecek ve ‘geçinmek’ için bu işlemleri yaptığınıdüşünmeye başlayacaktır. İşte bu tekdüzelik işlev yaratıcızekanın kullanılamaması, kendisini paket programlar karşısında esir hissetmesi veya kendini bir robot olarak görmesi, mesleğinde yabancılaşma fenomenini tetikleyecektir. Buna karşın muhasebenin ikinci boyutu analiz ve yorumlamadır. Defter tutanlar tarafından rapor olarak sunulan bilgilerin analiz ve yorumlanmasıişlevini gören kişilerin muhasebeci olduğu kabul edilirse bu kişiler defter tutanlar gibi tek düze çalışma içine girmezler. İşlerinde tatminsizlik yaşamazlar ve en önemlisi Marx’ın yabancılaşma tarifinde yer alan yaptığıişi özümsememe durumu ile karşılaşmazlar. Bu çalışmada da, Isparta ilinde faaliyette bulunan muhasebe meslek mensuplarının; mesleğe karşıyabancılaşma düzeylerini ve cinsiyete göre yabancılaşmanın farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla bir araştırma yapılmıştır. Araştırma sonucunda; kadın meslek mensuplarıtarafından meslekte erkek olmanın bir avantaj olduğu düşünülmekle birlikte, genel değerlendirmede böyle düşünülmediği görülmektedir. Bu bağlamda meslekte kadın veya erkek olmanın mükellefler üzerinde herhangi bir etkisinin olmadığıgörülmektedir. Yapılan analizler sonucunda meslek mensuplarının mesleğe karşıyabancılaşmalarının olmadığısonucuna varılmıştır