Based on the assumption that the fundamental rights of people in most democratic states are governed by the personalist principle and that, of course, the religious freedom of the individual is an indisputable fundamental right, this paper reflects on the implications of these premises in the institutional field.
The article consists of four chapters: the first two chapters are of a more general nature, and the next two chapters apply the general principles to the Spanish context.
The first part discusses the personalist foundation that forms the basis of laws in democratic states. The author highlights the fact that the ethical value of the dignity of every human person provides an axiological foundation for the rules and fundamental laws enacted in the democratic constitutional order.
The second part of the paper is devoted to the principle of subsidiarity, which – in a way – constitutes a bridge that makes it possible to transpose the dignity of the person to the functioning of the institutions that operate within a democratic state. Subsidiarity is an essential complement to personalism as it prioritizes the activity of the person that should be supported by the institutions of the State.
The application of these general principles to the situation in Spain exemplifies them in the context of the understanding and enforcement of the right to religious freedom. By presenting specific legal solutions implemented in Spain in recent years, the author illustrates the challenges that the right to religious freedom is facing in modern democracies. The paper offers a compelling study of the joint effect of the principle of secularism in a democratic State and the principle of cooperation between the State and religious institutions (a concept referred to in the Spanish model as “positive secularism”) as they act upon social life to guarantee the implementation of a fundamental right of human persons: the right to religious freedom.Od osoby do instytucji: wolność religijna a instytucje w państwach demokratycznych
Opierając się na założeniu, że podstawowe prawa człowieka w większości państw demokratycznych podlegają zasadzie personalistycznej i że oczywiście wolność religijna osoby jest niekwestionowanym prawem podstawowym, autor zastanawia się w niniejszym artykule nad implikacjami tych kwestii w przestrzeni instytucjonalnej.
Artykuł składa się z następujących elementów: dwa pierwsze mają charakter ogólny, dwa kolejne są aplikacją zasad ogólnych do kontekstu hiszpańskiego.
Część pierwsza ukazuje personalistyczny fundament stanowiący podstawę prawną w państwach demokratycznych. Autor naświetla, iż etyczna wartość godności każdej osoby ludzkiej jest aksjologiczną podstawą dla zasad i podstawowych praw ustanawianych w demokratycznym porządku konstytucyjnym.
Druga część tekstu poświęcona jest analizie zasady pomocniczości - która jest swoistym mostem pozwalającym przejść od godności osoby do funkcjonowania instytucji działających w ramach demokratycznego państwa. Zasada pomocniczości stanowi konieczne uzupełnienie zasady personalizmu, nadając priorytet aktywności osoby, która winna być wspierana przez instytucje państwowe.
Aplikacja tych ogólnych zasad do sytuacji w Hiszpanii stanowi ich egzemplifikację w kontekście rozumienia i egzekwowania prawa do wolności religijnej. Autor, ukazując konkretne rozwiązania prawne podjęte w Hiszpanii w ostatnich latach, ukazuje trudności, z jakimi musi się mierzyć we współczesnej demokracji prawo do wolności religijnej. To znakomite studium możliwości współoddziaływania na życie społeczne zasady laickości demokratycznego państwa oraz zasady współdziałania państwa z instytucjami religijnymi (w modelu hiszpańskim ta koincydencja nosi nazwę sekularyzmu pozytywnego) w celu zagwarantowania realizacji podstawowego prawa osób ludzkich, jakim jest prawo do wolności religijnej
