Rachunek macierzowy i arkusz kalkulacyjny w planowaniu i kontroli kosztów operacyjnych

Abstract

The article provides a discussion on a concept of using the matrix calculus for purposes of planning and controlling of operating costs. The opening paragraphs of the paper describe creating a plan of costs for an enterprise perceived as a series of interlinked components whose mutual relations are represented in corresponding matrices. Further sections of the article are focused on an analysis of the deviations emerging while planned costs are being compared with the reported actual costs. Different types of deviations comprising the total deviation have been identified. It is possible to determine these deviations based on the data contained in matrices used at the planning stage as well as with reference to appropriate real-life data acquired. For individual groups of deviations, the manner in which they can be determined has been explained. The final paragraphs of the article address potential applications of spreadsheets, both in creating the plan of costs and for purposes of its subsequent controlling.W artykule przedstawiono koncepcję wykorzystania rachunku macierzowego w zakresie planowania i kontroli kosztów operacyjnych. W pierwszej kolejności w opracowaniu omówione zostało tworzenie planu kosztów dla przedsiębiorstwa traktowanego jako ciąg powiązanych komponentów, których wzajemne powiązania są ujmowane w postaci odpowiednich macierzy. W dalszej części artykułu skupiono się na analizie odchyleń występujących podczas porównania kosztów planowanych z zarejestrowanymi kosztami rzeczywistymi. Zidentyfikowano różne rodzaje odchyleń składających się na odchylenie całkowite. Odchylenia te są możliwe do ustalenia na podstawie danych zawartych w macierzach wykorzystywanych na etapie planowania oraz na podstawie odpowiednich zgromadzonych danych rzeczywistych. Dla poszczególnych grup odchyleń przedstawiono sposób ustalenia ich wartości. W końcowej części artykułu omówiono możliwość wykorzystania arkuszy kalkulacyjnych zarówno w zakresie tworzenia planu kosztów, jak i jego późniejszej kontroli