Changes in spring discharge in Wierzchowiska in the years 1970–2012 (Western Roztocze)

Abstract

W opracowaniu przedstawiono zmiany wydajności dwu zespołów źródeł w Wierzchowiskach, położonych na obszarze Roztocza Zachodniego, dających początek górnej Sannie. Podstawą opracowania były własne pomiary wydajności wykonywane od 1970 r., uzupełnione danymi publikowanymi. Średnia wydajność, obliczona z ponad 190 pomiarów wykonanych w latach 1959–2012, wynosiła w źródłach Dworskich 48,0 dm3• s–1, a w Stokach 128,7 dm3• s–1. Zmiany wydajności obu źródeł były zbliżone, z dominacją rytmu wieloletniego. Reakcja źródeł na zasilanie, podobnie jak i stanów wód podziemnych poziomu roztoczańskiego, następuje po dłuższym okresie występowania wysokich lub niskich opadów atmosferycznych. W ujęciu miesięcznym, nie stwierdzono bezpośrednich relacji między zasilaniem i wydajnością źródeł. Jest to efekt powolnego przepływu wody opadowej przez grubą strefę aeracji, w której część stropową tworzą osady lessu eolicznego.The paper presents changes in the discharge rate of two spring complexes in Wierzchowiska, Western Roztocze, which give rise to the upper Sanna River. The study was based on own measurements of discharge carried out since 1970 and complemented with published data. The mean discharge rate calculated for over 190 measurements performed in 1959–2012 was 48.0 dm3• s–1 in the Dworskie springs and 128.7 dm3• s–1 in the Stoki spring. The changes in the discharge rate of both types of springs were comparable, with the dominance of a long-term rhythm. The reaction of the springs to recharge, likewise in the case of groundwater table in Roztocze, occurs after a long-term period of high or low atmospheric precipitation levels. On a monthly basis, no direct correlations were found between recharge and discharge of the springs. This was related to the slow rate of precipitation water flow through the thick aeration zone, the top part of which is represented by aeolian loess sediments