Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie / Polskie Towarzystwo Magnezologiczne im. Prof. Juliana Aleksandrowicza
Abstract
W ostatnich latach w Polsce notuje się znaczne zwiększenie masy osadów ściekowych. Kompostowanie jest uważane za jedną z najbardziej korzystnych metod wykorzystania osadów ściekowych. Kompost może przyczynić się do poprawy właściwości fizycznych i chemicznych gleby. Jednak jakość kompostów powstałych z osadów ściekowych przed ich doglebowym zastosowaniem powinna być oceniana za pomocą biologicznych i chemicznych metod. Indeks biologiczny oparty na teście kiełkowania roślin pozwala określić ewentualny fitotoksyczny efekt kompostów. Natomiast metody chemiczne pomocne są w ocenie stopnia przyswajalności metali dla roślin. W badaniach określono fitotoksyczność, specjację i bioprzyswajalnośc miedzi i cynku w osadzie ściekowym kompostowanym z trocinami i słomą. Proces kompostowania odpadów organicznych przebiegał w komorach bioreaktora przez 28 dni, po czym kompostowaną biomasę zdeponowano w zamkniętym pomieszczeniu na okres 3 miesięcy celem zakończenia procesu dojrzewania. Próbki do analiz pobierano w trzech charakterystycznych fazach kompostowania: mezofilnej, termofilnej oraz kompoście dojrzałym. zmiany specjacji oraz bioprzyswajalności metali oceniono wykorzystując odpowiednio analizę sekwencyjną BCR oraz ekstrakcję pojedynczą z roztworem DTPA. Fitotoksyczność analizowanych kompostów określono z wykorzystaniem testu kiełkowania nasion rzeżuchy. stwierdzono, że efektem większego udziału osadu ściekowego w kompostowanej mieszance były większe bioprzyswajalne ilości miedzi i niklu oraz ich zawartości we frakcjach kompostów. Większą wartość indeksu kiełkowania stwierdzono tylko podczas kompostowania mieszanki, gdzie udział osadu ściekowego wynosił 30%. Kompost, w którym osad ściekowy stanowił 75%, silnie hamował kiełkowanie nasion rzeżuchy. Rezultatem procesu dojrzewania kompostów była większa zawartość miedzi we frakcji I i III. Niezależnie od tego, najmniejszą zawartość tego metalu oznaczono w połączeniach wymiennych, a największą w połączeniach z materią organiczną i siarczkami. Proces kompostowania osadu ściekowego ze słomą i trocinami zredukował przyswajalnośc niklu, czego wyrazem było zmniejszenie jego zawartości we frakcji i, a zwiększenie w połączeniach trudno- i nieekstrahowanych (fr. III i IV)
