Coerts, Hannelore I

Moelker, Adriaan

Peeters, Robin P

van Dijk, Sam P J

van Ginhoven, Tessa M

Radiofrequente ablatie (RFA) is een techniek waarbij men met behulp van een naald selectief weefsel kan verhitten en doen afsterven. Deze minimaal invasieve techniek wordt ingezet bij euthyreote patiënten met een solide – dat wil zeggen: &gt; 25% van het volume is solide –, symptomatische, benigne schildkliernodus, zodat chirurgische resectie achterwege gelaten kan worden. Inmiddels is er ruimschoots wetenschappelijk bewijs dat RFA kan zorgen voor volumereductie van de schildkliernodus en daardoor bijdraagt aan significante vermindering van de klachten. RFA is naast chirurgie opgenomen in internationale richtlijnen als alternatieve behandeloptie voor patiënten met een symptomatische benigne schildkliernodus.</p

EUR Research Repository

Radiofrequente ablatie van symptomatische benigne schildkliernodus; 1 5 jaar later 2 1. Sam P.J. van Dijk1, BSc, PhD student. 3 2. Hannelore I. Coerts1, BSc, master student. 4 3. Dr. Adriaan Moelker2 , PhD, interventieradioloog. 5 4. Prof. Dr. Robin P. Peeters3, PhD, internist-endocrinoloog. 6 5. Dr. Tessa M. van Ginhoven1, PhD, oncologisch chirurg. 7  8 1 Erasmus MC Kanker Instituut, Universitair Medisch Centrum Rotterdam, Afdeling Oncologische en Gastro-Intestinale Chirurgie, 9 Postbus 2040, 3000 CA, Rotterdam, Nederland 10 2 Erasmus MC, Universitair Medisch Centrum Rotterdam, Afdeling Radiologie en Nucleaire Geneeskunde, Postbus 2040, 3000 11 CA, Rotterdam, Nederland 12 3 Erasmus MC, Universitair Medisch Centrum Rotterdam, Afdeling Interne Geneeskunde, Postbus 2040, 3000 CA, Rotterdam, 13 Nederland 14  15  16  17  18  19  20  21  22  23  24  25  26  27  28  29  30 Samenvatting 31 Radiofrequente ablatie (RFA) is een techniek waarbij men met behulp van een naald selectief weefsel 32 kan verhitten en doen afsterven. Deze minimaal invasieve techniek wordt ingezet bij euthyreote 33 patiënten met een solide (>25% solide deel aanwezig), symptomatische, benigne schildkliernodus, zodat 34 chirurgische resectie achterwege gelaten kan worden. Inmiddels is er ruim wetenschappelijk bewijs dat 35 RFA kan zorgen voor volumereductie van de schildkliernodus en hiermee bijdraagt aan significante 36 vermindering van klachten. RFA is naast chirurgie ook opgenomen in internationale richtlijnen als 37 alternatieve behandeloptie voor patiënten met een symptomatische benigne schildkliernodus. 38 Welke techniek? 39 Bij radiofrequente ablatie (RFA) plaatst men een naald in de schildkliernodus en leidt hier stroom 40 doorheen (1). Hierdoor wordt het weefsel rond de naald zodanig verhit dat het afsterft en in enkele 41 maanden afneemt in grootte. Ter illustratie zijn er echografische beelden van een RFA behandeling en 42 follow-up bijgevoegd (Figuur 1 en 2). De ablatie wordt veelal uitgevoerd onder plaatselijke verdoving in 43 een poliklinische setting of onder sedatie analgesie.  44 Wat is er inmiddels bekend over de effectiviteit en over bijwerkingen? 45 In 2019 zijn langetermijnresultaten gepubliceerd waar een volume reductie van de nodus van 70% te 46 zien was in combinatie met een verbetering van mechanische en cosmetische symptomen na 5 jaar 47 follow-up (2). Inmiddels is ook bekend dat zo’n 10% van de schildkliernodi terug groeit 3-5 jaar na RFA. 48 Risicofactoren hiervoor zijn een groot initieel volume, goed gevasculariseerd schildklierweefsel en 49 incomplete ablatie van de nodus. Ernstige complicaties na een RFA sessie komen voor in 1-2% van de 50 gevallen, waarvan tijdelijke en permanente stemveranderingen (1% en <0.2%) de belangrijkste zijn. 51 Andere mogelijke complicaties zijn hematomen en verbranding van de huid (<1%). Anderzijds, 52 chirurgische complicaties zoals permanente hypothyreoïdie en schade van de stembandzenuw treden 53 op bij respectievelijk 30% en 1-2% na een hemithyreoidectomie.  54 Alhoewel kwaliteit van leven-data schaars zijn, demonstreert een retrospectieve cohort studie uit China 55 dat patiënten die worden behandeld met RFA een betere kwaliteit van leven hebben ten opzichte van 56 patiënten die chirurgie ondergaan (3). Als gevolg van deze positieve resultaten heeft de European 57 Thyroid Association (ETA) in 2020 een richtlijn gepubliceerd voor het gebruik van RFA bij benigne 58 schildkliernodi (4). Hierin wordt RFA naast chirurgie als een gelijkwaardige alternatieve behandeling 59 beschouwd voor patiënten met een symptomatische benigne schildkliernodus. Doordat een deel van de 60 schildkliernodi terug groeit na primaire behandeling met RFA, wordt lange termijn follow-up 61 aanbevolen. 62 RFA wordt sinds recent ook bij patiënten met een primair papillair microcarcinoom van de schildklier 63 (papillair schildkliercarcinoom met een diameter ≤ 10 mm) onderzocht. Een meta-analyse uit 2020 (5) 64 laat veelbelovende resultaten zien met een complete ablatie in meer dan 70% van de patiënten na 3 jaar 65 en een laag aantal patiënten met recidiverende ziekte (<1%).  66 Is de techniek kosteneffectief gebleken? 67 Alhoewel RFA over het algemeen als kosteneffectief wordt beschouwd, zijn kosteneffectiviteitsanalyses 68 van RFA vergeleken met chirurgie bij benigne schildkliernodi schaars en spreken onderzoeken elkaar 69 tegen. Een Chinees onderzoek liet zien dat RFA onwaarschijnlijk kosteneffectief was door de hoge 70 kosten van RFA apparatuur in 2016 (3). Toename in beschikbaarheid van RFA in de toekomst zou een 71 betere prijs-kwaliteitverhouding mogelijk kunnen maken. Ook zou lange termijn controle mogelijk 72 kunnen komen te vervallen naar mate de kennis over RFA vordert, wat de kosteneffectiviteit positief 73 beïnvloedt. Er zijn nog geen analyses verricht voor de Nederlandse situatie.  74 Welke indicaties zijn er inmiddels voor het gebruik van radiofrequente ablatie? 75 In Nederland wordt RFA aangeboden aan euthyreote patiënten met een cytologisch bewezen benigne 76 schildkliernodus (Bethesda klasse 2) met een solide component van >25% en dermate klachten door 77 massawerking dat een ingreep gerechtvaardigd is. Wanneer de klachten niet door de nodus zelf 78 veroorzaakt worden, zal een ingreep met RFA de situatie niet verbeteren en mogelijk zelfs 79 verslechteren.  80 In Nederland wordt RFA niet aangeboden aan patiënten met alléén cosmetische bezwaren, 81 schildkliernodi groter dan 5 cm, multinodulair struma of cysteuze schildkliernodi. Schildkliernodi met 82 een hoofdzakelijk cysteuze component (>75%) worden behandeld middels ethanol-ablatie. RFA wordt 83 momenteel niet standaard ingezet voor de behandeling van een papillair microcarcinoom of een 84 toxische schildkliernodus.  85 Waar in Nederland? 86 Ten tijde van het schrijven van dit artikel werd de behandeling met RFA aangeboden in minimaal 12 87 verschillende ziekenhuizen in Nederland. Nationale registratie van patiënten die met RFA behandeld zijn 88 is gewenst om de kwaliteit van zorg te blijven waarborgen. Voor de toekomst is het belangrijk om 89 kritisch te blijven kijken naar de indicaties en de juiste patiënten te selecteren voor de juiste interventie.  90  91  92  93  94  95  96  97  98 Referenties 99 1. van Ginhoven TM, Massolt ET, Bijdevaate DC, Peeters RP, Burgers JW, Moelker A. 100 [Radiofrequency ablation of a symptomatic benign thyroid nodule] 101 Radiofrequente ablatie van symptomatische benigne schildkliernodus. Ned Tijdschr Geneeskd. 102 2016;160:D202. 103 2. Deandrea M, Trimboli P, Garino F, Mormile A, Magliona G, Ramunni MJ, et al. Long-Term 104 Efficacy of a Single Session of RFA for Benign Thyroid Nodules: A Longitudinal 5-Year Observational 105 Study. J Clin Endocrinol Metab. 2019;104(9):3751-6. 106 3. Yue W-W, Wang S-R, Lu F, Li X-L, Xu H-X, Sun L-P, et al. Quality of Life and Cost-Effectiveness of 107 Radiofrequency Ablation versus Open Surgery for Benign Thyroid Nodules: a retrospective cohort study. 108 Scientific Reports. 2016;6(1):37838. 109 4. Papini E, Monpeyssen H, Frasoldati A, Hegedüs L. 2020 European Thyroid Association Clinical 110 Practice Guideline for the Use of Image-Guided Ablation in Benign Thyroid Nodules. European Thyroid 111 Journal. 2020;9(4):172-85. 112 5. Choi Y, Jung SL. Efficacy and Safety of Thermal Ablation Techniques for the Treatment of Primary 113 Papillary Thyroid Microcarcinoma: A Systematic Review and Meta-Analysis. Thyroid. 2020;30(5):720-31. 114  115  116  117  118  119  120  121  122  123  124  125  126  127  128  129  130 Figuren 131 Figuur 1a: RFA procedure van een benigne schildklier nodus. 132 Figuur 2a: RFA procedure van een benigne schildklier nodus. 133 Onderschrift: 134 Rood = RFA naald 135 Zwart = Benigne nodus 136 Geel = Reeds behandelde deel van de nodus, effecten van ablatie zichtbaar (witte wolkige 137 vlekjes met achterliggende schaduw) 138  139 Figuur 2a: Echografische beelden van de benigne schildkliernodus pre-ablatie. 140 Figuur 2b: Echografische beelden van de benigne schildkliernodus 18 maanden post-ablatie.  141  142 Figuur 1a: 143  144 Figuur 1b:  145  146  147 Figuur 2A: 148  149  150 Figuur 2B: 151  152 

Radiofrequency ablation of benign thyroid nodules:an alternative treatment option to surgery

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

EUR Research Repository