سابقه و هدف: دین و باورهای دینی در بیشتر جوامع نقش مهمی در زندگی انسانها ایفا میکند؛ در جامعۀ ایرانی با توجه به شرایط فرهنگی این نقش بارزتر است. ازاین‌رو پژوهش حاضر با هدف تحلیل کیفی نظر متخصصان ایرانی دربارۀ نقش باورهای معنوی و اعتقادی مؤثر در تنظیم هیجان انجام شد.
روش کار: مطالعۀ حاضر از نوع کیفی و به‌روش تحلیل محتوای نهفته است. جامعۀ آماری متخصصان و صاحب‌نظران تنظیم هیجان در ایران بودند که با روش نمونه‌گیری هدفمند تا حد اشباع با 11 نفر از آنان مصاحبۀ نیمهساختاریافته صورت گرفت. در این پژوهش همۀ موارد اخلاقی رعایت شده است و مؤلفان تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند.
یافته‌ها: با اتمام مصاحبه‌ها، پس از حذف و همسان‌سازی کدهای مشابه و تکراری، نتایج تحلیل داده‌ها به سه طبقۀ اصلی و شش زیر‌طبقه منجر شد. طبقات شامل نگرش‌های مذهبی و معنوی، آموزههای معنوی/ مذهبی تنظیمکنندۀ هیجان و تمایز باورها از خرافات بود.
نتیجه‌گیری: یافته‌ها نشان داد که باورهای معنوی و اعتقادی نقش پررنگی در تنظیم هیجان افراد دارند؛ بنابراین به مشاوران و درمانگران سلامت روان پیشنهاد می‌شود که در ارتباط با مراجعان و در جلسات درمانی به این مهم توجه ویژه‌ای داشته باشند.Background and Objective: Religion and religious beliefs play an important role in human life in many societies, Therefore, the present study aimed to qualitatively analyze the opinion of Iranian experts about the role of spiritual and doctrinal beliefs affecting emotion regulation.
Methods: The present study had a qualitative design and was conducted by content analysis. The participants were specialists and experts working in the field of emotion regulation in Iran and were selected through purposeful sampling method. Semi-structured interviews were conducted with 11 experts until the saturation point was reached. In this study, all ethical considerations were observed and the authors reported no conflict of interests.
Results: After conducting the interviews, similar and duplicate codes were removed and matched. The results of data analysis yielded three main categories with six sub-themes. The main categories included religious and spiritual attitudes, taught spiritual/religious emotion regulation, and differentiating beliefs from superstitions.
Conclusion: The results showed that spiritual and doctrinal beliefs played a significant role in the way individuals regulated their emotions. Therefore, counselors and mental health therapists are recommended to pay attention to this important issue while interacting with the clients during treatment sessions.خلفية البحث وأهدافه: یؤدي الدین والعقیدة الدینیة دوراً بارزاً في معظم المجتمعات البشریة؛ ویتجلی تأثیر هذه العقیدة في المجتمع الإیراني بشکل أکبر نظراً للخلفیة الثقافیة والدینیة. ولهذا تسعی هذه الدراسة أن تسلط الضوء علی هذه الظاهرة لکي تقدم تحلیلاً نوعیاً لآراء الأخصائیین الإیرانیین حول دور النزعة الروحانیة والعقیدة الدینیة في السیطرة علی العواطف والمشاعر.
منهجية البحث: المنهج الذي اعتمدت علیه الدراسة هو منهج نوعي وتحلیل المحتوی الکامن. اما الجمعیة الإحصائیة فقد شملت الأخصائیین وأصحاب الرأي الإیرانیین في مجال تنظیم المشاعر وتحسین السلوك العاطفي. وقد اختیر المشارکون عبر أخذ العینات الهادفة القصوی وتم اختیار 11 أخصائیاً لإجراء المقابلة معهم. یذکر أنّه تمت مراعاة جمیع الموارد الأخلاقیة في هذا البحث وإضافة إلی ذلك فإن مؤلفي البحث لم یشیروا إلی أيّ تضارب في المصالح.
المعطیات: تحلیل المعطیات الحاصلة من اللقاءات والمحاضرات مع الأخصائیین في هذا المجال ومسح النتائج المشابهة والمکرورة وغربلة کامل المعطیات أدت إلی نتائج ملموسة یمکن صیاغتها بثلاث أجزاء أساسیة وستة أجزاء متفرعة منها. وهذه الأجزا هي: النزعة الدینیة والروحیة، والتعالیم الروحیة/ الدینیة التي تقوم بتنظیم المعتقد الدیني والسیطرة علی العواطف والمشاعر وتواجه العقائد الخرافیة/ الأساطیریة واللامنطقیة.
الاستنتاج: أظهرت النتائج أنّ العقیدة الدینیة والنزعة الروحیة بشکل عام تؤدي دوراً حاسماً في السلوك السلیم وتنظیم العواطف؛ ولهذا ننصح الإستشاریین النفسیین والمعالجین النفسیین أخذ النزعة الدینیة والروحیة بعین الإعتبار والنظر إلی علاج المرضی ومساعدتهم من هذا المنطلق والإقتناع بأنّ هذا الأمر یؤدي دوراً إیجابیاً کبیراً في تحسین مستوی سلوکهم العاطفي
