ÖZETDİOİK Laurus nobilis L. (DEFNE)’ DE EŞEY BELİRLENMESİNİN ANALİZİBu çalışmada L. nobilis’ in (Lauraceae) erkek (staminat) ve dişi çiçek (pistilat) gelişimleri apikal meristemin farklılaştığı evreden meyvenin oluştuğu evreye kadar analiz edildi. Her iki eşeyde çiçek tomurcuk boyu ve gelişim evresi arasındaki ilişki stereomikroskop yapılan ölçümlerle ortaya çıkarıldı. Erkek ve dişi çiçekte floral farklılaşmanın fenolojisini belirlemek ve çiçek organogenezisini ve olgun çiçeğe dönüşüm evrelerini göstermek amacıyla materyale parafin metodu uygulandı.Hem erkek hem de dişi çiçeklerde farklı sayıdaki stamen taslakları benzer şekilde farklılaşmaya başlar. Erkek çiçekte 8 – 10 stamen taslağından aynı sayıda, ve her biri iki nektaryum taşıyan verimli stamenler oluşur. Dişi çiçeklerde ise floral meristemden 4 stamen taslağı farklılaşır fakat gelişimleri belirli bir evrede durur. İki iri nektaryum taşıyan filamentli ve anterleri bulunmayan 4 staminod oluşur. Dişi çiçekte stamen taslaklarının oluşumundan sonra bir tane karpel taslağı farklılaşır ancak erkek çiçekte karpel farklılaşması görülmedi. Çalışmamız sırasında sadece % 2 oranında erkek çiçekte karpel gelişiminin stamenlerin iç tarafında başladığı fakat erken evrede gelişimin durarak pistil farklılaşmasının olmadığı gözlendi. Sonuç olarak her iki eşeyde de gelişimin ileri evrelerinde karşı cinsin eşey organının olmadığı belirlendi. L. nobilis’ de erkek çiçekte stamenler üç halka halinde meydana gelir. Anterlerin bisporangiat olduğu, 2 kapak ile açıldıkları, anter çeperinin epidermis, endotesyum, ara tabaka ve salgı tipte tapetumdan oluştuğu tespit edildi. L. nobilis’ de dişi çiçekte tek olan karpelde stigma kalkansı ve kuru tiptedir. Kısa ve kalın olan stilus kanal içermez. Ovaryum apikal plesantalanma gösteren, anatrop, bitegmik ve krassinusellat tipte bir tohum taslağı içerir. 8 nukleuslu Polygonum tipteki embriyo kesesi hücrelerinden sinergit ve antipot hücreleri kısa ömürlüdür. Serbest nukleuslu endosperma olgun tohumda bulunmaz. ABSTRACTTHE ANALYSIS OF SEX IDENTIFICATION IN DIOECIOUS Laurus nobilis L.In this study, the course of events, based on morphological and histochemical observations starting from the initiation of female flower up to fruit formation, was analysed. The relationship between the length of flower bud and the developmantal stage was found out by stereomicroscope. In order to identify the phenology of floral differentiation and floral organogenesis, the paraffin method was applied to the material. The stamen primordia being present in different number in male and female flowers start to differentiate in similar way. In male flower, the fertile stamens are formed from the 8-10 stamen primordia, whereas in female flower, the 4 stamen primordia differentiate with the activation of floral meristem but carpel does not differentiate in male flower. In the course of our study, it was observed that the carpel initiation appear inside the stamen whorl in 2% of male flowers only. Consequently, it was recorded that the other reproductive organ was not present in further developmental stage of both sexes.In male flower, stamens occur in three whorls in L. nobilis. It was identified that anthers are bisporangiate; they are opened with two lids, and anther wall is composed of epidermis, endothecium, middle layer and glandular tapetum. Style being short and thick does not contain canal. It contains an anatropous, bitegmic and crassinucellate ovule, which demonstrates apical plesantation. The embryo sac is Polygonum type. Synergid and antipodal cells are short-lived. The free - nucleate endosperm does not appear in mature seed
