ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Τα σωματικά και ψυχολογικά συμπτώματα, που βιώνουν τα παιδιά που υποβάλλονται σε θεραπεία, παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλία και επηρεάζουν την ποιότητα ζωής αυτών και των οικογενειών τους. Η αξιολόγηση των συμπτωμάτων από τους γονείς, που είναι οι κύριοι φροντιστές των παιδιών, κρίνεται ιδιαιτέρως σημαντική.
ΣΚΟΠΟΣ: Σκοπός της παρούσας ανασκόπησης της διεθνούς βιβλιογραφίας ήταν να μελετήσει τα συμπτώματα που βιώνουν τα παιδιά με καρκίνο και υποβάλλονται σε θεραπεία, όπως προσδιορίζονται και βιώνονται από τους γονείς, που είναι οι κύριοι φροντιστές τους από τη διάγνωση της νόσου, τη θεραπεία αλλά και μετά την ολοκλήρωση αυτής.
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ: Πραγματοποιήθηκε συστηματική ανασκόπηση της διεθνούς βιβλιογραφίας στις ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων PubMed, Cinahl και Scopus με τις λέξεις κλειδιά chemotherapy (χημειοθεραπεία), paediatric cancer (παιδικός καρκίνος), parents (γονείς), perspectives (αντιλήψεις), radiotherapy (ακτινοθεραπεία), symptoms (συμπτώματα) και treatment (θεραπεία). Κριτήρια επιλογής των μελετών ήταν: (1) οι μελέτες να αφορούν στην αξιολόγηση των συμπτωμάτων που βιώνουν τα παιδιά με καρκίνο τα οποία υποβάλλονται σε θεραπεία, όπως προσδιορίζονται και βιώνονται από τους γονείς, (2) οι εκβάσεις των μελετών να αναφέρονται στα συμπτώματα που βιώνουν πιο συχνά τα παιδιά με καρκίνο και (3) οι μελέτες να είναι πρωτογενείς και δημοσιευμένες στην αγγλική και ελληνική γλώσσα από 01/01/2010 έως 31/12/2019.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Από την ηλεκτρονική αναζήτηση της διεθνούς βιβλιογραφίας, προέκυψαν 246 μελέτες, εκ των οποίων 12 συμπεριελήφθησαν στην ανασκόπηση. Σύμφωνα με τις αναφορές των γονέων, τα πιο συχνά εμφανιζόμενα συμπτώματα στα παιδιά, ήταν η ναυτία, ο έμετος, η κόπωση, ο πόνος και η απώλεια όρεξης για τη λήψη τροφής. Τα πιο ενοχλητικά-επιβαρυντικά συμπτώματα φαίνεται να ήταν ο πόνος, η ναυτία η ανησυχία για τη λήψη θεραπείας και τις ανεπιθύμητες ενέργειες της και η αποχή από δραστηριότητες με φίλους. Συγκρίνοντας τις αναφορές γονέων-παιδιών, παρατηρήθηκε πιο συχνή αναφορά της θλίψης και της κόπωσης από τους γονείς. Σε πολλές περιπτώσεις, οι αναφορές συμφωνούσαν στην αναγνώριση του συμπτώματος, αλλά όχι στην συχνότητα εμφάνισης του.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Τα παιδιά που πάσχουν από καρκίνο καλούνται να αντιμετωπίσουν πολυάριθμα συμπτώματα κατά τη διάρκεια της θεραπείας ή μετά την ολοκλήρωση της. Λαμβάνοντας υπόψη ότι οι γονείς είναι οι κύριοι φροντιστές των παιδιών, κρίνεται αναγκαίο να πραγματοποιηθούν περισσότερες μελέτες προκείμενου να διαπιστωθεί αν υπάρχει καλή συμφωνία μεταξύ των αναφορών των γονέων και των παιδιών. Η σωστή και έγκαιρη αναγνώριση των συμπτωμάτων συμβάλλει στην αντιμετώπισή τους και κατ’ επέκταση στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των παιδιών με καρκίνο.BACKGROUND: The physical and psychological symptoms, experienced by children undergoing treatment, vary widely. The evaluation of the symptoms by the parents, who are the main caregivers of the children, is considered particularly important.
AIM: The purpose of this review of the international literature was to study the symptoms experienced by children with cancer who undergoing treatment, as identified and experienced by parents, who are the main caregivers of them from the time of diagnosis of the disease, treatment and after completion of treatment.
METHODOLOGY: A systematic review of the international literature was performed in the following databases PubMed, Cinahl and Scopus with the following keywords: chemotherapy, perspective, parent, cancer of childhood, radiotherapy, symptoms and treatment. Inclusion criteria were: (1) studies that evaluate the symptoms experienced by children with cancer undergoing treatment, as identified and experienced by the parents, (2) outcomes of the studies should be the symptoms experienced by children with cancer and (3) being primary studies and being published in English and Greek from 01/01/2010 to 31/12/2019.
RESULTS: From the review of the international literature, 246 studies emerged, 12 of which were included in the review. According to the parents' reports, the most common symptoms in children, were nausea, vomiting, fatigue, pain and loss of appetite. The most annoying-aggravating symptoms seemed to be pain, nausea, anxiety about taking treatment and its side effects, and abstaining from activities with friends. Comparing parent-child reports, grief and fatigue were reported more frequently by parents. In many cases, parents and children identified the same symptom but did not report the same frequency of its occurrence.
CONCLUSIONS: Children with cancer are facing a number of symptoms during or after treatment. Given that parents are the primary caregivers of children, it is of great importance that more studies should be conducted to assess the level of agreement between parent-child reports. Proper and in time recognition of symptoms contributes to their treatment and consequently to the improvement of the quality of their life
