Σκοπός: Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να διερευνηθεί, μέσω συστηματικής ανασκόπησης και μετα-ανάλυσης, κατά πόσον οι ασθενείς με μονοπολική κατάθλιψη με ψυχωσικά συμπτώματα και με μονοπολική κατάθλιψη χωρίς ψυχωσικά συμπτώματα διαφέρουν ως προς τον κίνδυνο μετάπτωσης σε διπολική διαταραχή (bipolar switch). Επίσης, καθώς η μετάπτωση σε Διπολική Διαταραχή αφορά τη μετάπτωση σε Διπολική Διαταραχή τύπου Ι και τύπου ΙΙ (ανάλογα με το αν εμφανιστεί μανιακό ή υπομανιακό επεισόδιο αντίστοιχα στην πορεία της νόσου), εξετάζεται και ξεχωριστά για κάθε τύπο η πιθανή επίδραση της παρουσίας ψυχωσικών συμπτωμάτων.
Μέθοδος: Πραγματοποιήθηκε συστηματική αναζήτηση σε ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων (Pubmed, Scopus), καθώς και σε βάσεις δεδομένων της λεγόμενης «γκρίζας βιβλιογραφίας» για την ανεύρεση μελετών που διερευνούσαν την μετάπτωση σε διπολική διαταραχή μεταξύ των ασθενών με μονοπολική κατάθλιψη με και χωρίς ψυχωσικά συμπτώματα και στη συνέχεια πραγματοποιήθηκε η ποσοτική σύνθεση των δεδομένων που αντλήθηκαν με μετα-ανάλυση.
Αποτελέσματα: Συνολικά εντοπίστηκαν 16 μελέτες που πληρούσαν τα κριτήρια εισαγωγής, ωστόσο λόγω ετερογένειας, στη βασική μετα-ανάλυση που αφορά σε ενήλικο ή μεικτό πληθυσμό τελικά συμπεριλήφθηκαν 13 μελέτες με συνολικό δείγμα 72.574 ασθενείς με κατάθλιψη, μεταξύ των οποίων 3.482 ασθενείς με μετάπτωση σε διπολική διαταραχή. Οι ασθενείς με ψυχωσική κατάθλιψη παρουσιάζαν υψηλότερο κίνδυνο να αναπτύξουν διπολική διαταραχή σε σύγκριση με τους ασθενείς με κατάθλιψη χωρίς ψυχωσικά συμπτώματα. Ο συνοπτικός εκτιμητής και τα αντίστοιχα διαστήματα εμπιστοσύνης [Risk Ratio (95% Confidence Interval): RR(95% C.I.)] με βάση το μοντέλο των σταθερών επιδράσεων ήταν 1,78 [(1,61 – 1,98), p<0,001)], ενώ με βάση το μοντέλο των τυχαίων επιδράσεων ήταν 1,82 [(1,64 – 2,02), p<0,001)], ενώ δεν βρέθηκε σημαντική ετερογένεια μεταξύ των μελετών ( I2= 0,0%, 95%CI: 0%-57%, p=0,730). Όσον αφορά στις επιμέρους μετα-αναλύσεις που πραγματοποιήθηκαν για τη διερεύνηση της επίδρασης των ψυχωσικών συμπτωμάτων στην ανάπτυξη διπολικής διαταραχής τύπου Ι και τύπου ΙΙ, βρέθηκε ότι για τους ασθενείς με ψυχωσική κατάθλιψη σε σύγκριση με τους ασθενείς με κατάθλιψη χωρίς ψυχωσικά συμπτώματα ο κίνδυνος ανάπτυξης διπολικής διαταραχής τύπου Ι είναι περίπου 5,17 φορές [(3,01 -8,89), p<0,001) με βάση το μοντέλο τυχαίων επιδράσεων)] υψηλότερος, ενώ ο κίνδυνος ανάπτυξης διπολικής διαταραχής τύπου ΙΙ είναι περίπου 1,81 φορές [(1,16 – 2,84), p=0,009)] υψηλότερος.
Συμπεράσματα: Η παρούσα μελέτη έδειξε ότι η ύπαρξη ψυχωσικών συμπτωμάτων στην μονοπολική κατάθλιψη είναι ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου για μετάπτωση σε διπολική διαταραχή, τόσο τύπου Ι όσο και τύπου ΙΙ. Τα ευρήματα αυτά αναδεικνύουν τη σημασία της σωστής διάγνωσης, παρακολούθησης και θεραπείας των ατόμων με ψυχωσική κατάθλιψη, ιδίως αυτών με νεαρότερη ηλικία.Objective: This study aimed to investigate, through systematic review and meta-analysis, whether patients with unipolar depression with psychotic symptoms (PMD) differ from patients with unipolar depression without psychotic symptoms (non-PMD) regarding bipolar switch risk. In addition, since the conversion to Bipolar Disorder (BD) refers to the conversion to BD Type I or Type II (depending on whether a manic or hypomanic episode occurs, respectively), the possible impact of psychotic symptoms' presence is considered separately for each BD Type.
Method: A systematic search was conducted in electronic databases (Pubmed, Scopus), and “gray literature” for all studies providing data on bipolar switch in PMD compared to non-PMD, and the findings were then subjected to meta-analysis.
Results: A total of 16 studies met the inclusion criteria, however due to heterogeneity issues, the basic meta-analysis included 13 studies with a total sample of 72,574 patients with unipolar depression, of whom 3,482 patients converted to bipolar disorder. Patients with PMD presented a higher risk of developing bipolar disorder than patients with non-PMD with fixed-effect pooled Risk Ratio [(95% Confidence Interval), RR (95%CI)]: 1.78 [(1.61 - 1.98), p <0.001], and random-effect pooled RR 1.82 [(1.64 - 2.02), p <0.001], while no significant heterogeneity was found among the studies (I2 = 0.0%, 95%CI: 0% -57%, p = 0.730). Regarding the separate meta-analyses conducted to investigate the effect of psychotic symptoms on the development of BP Type I and Type II bipolar disorder, it emerged that patients with PMD compared to non PMD experienced a 5.17-fold higher risk [(3.01 -8.89), p<0.001, random effects model] for conversion to BP Type I and a 1.81-fold higher risk [(1.16 - 2.84), p = 0.009] for conversion to BP Type II.
Conclusion: This study showed that the presence of psychotic symptoms in unipolar depression is an important risk factor for conversion to bipolar disorder, both of Type I and Type II. These findings highlight the importance of accurate diagnosis, follow-up and treatment of patients with psychotic depression, especially those of a younger age
