Landsman-Dijkstra, Johanna

Dutch

ARTS repository - University of Groningen

   University of GroningenOnderzoek autisme en werk, een overzicht. Workshop over eigen regie bij autisme.Landsman-Dijkstra, JohannaPublished in:AD parade, kennisdelingIMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite fromit. Please check the document version below.Publication date:2017Link to publication in University of Groningen/UMCG research databaseCitation for published version (APA):Landsman-Dijkstra, J. (2017). Onderzoek autisme en werk, een overzicht. Workshop over eigen regie bijautisme. In AD parade, kennisdelingCopyrightOther than for strictly personal use, it is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of theauthor(s) and/or copyright holder(s), unless the work is under an open content license (like Creative Commons).The publication may also be distributed here under the terms of Article 25fa of the Dutch Copyright Act, indicated by the “Taverne” license.More information can be found on the University of Groningen website: https://www.rug.nl/library/open-access/self-archiving-pure/taverne-amendment.Take-down policyIf you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediatelyand investigate your claim.Downloaded from the University of Groningen/UMCG research database (Pure): http://www.rug.nl/research/portal. For technical reasons thenumber of authors shown on this cover page is limited to 10 maximum.Download date: 13-02-2023t o e g e p a s tOnderzoek	autisme*	en	werkJeanet	Landsman,	UMCG8 juni	2017NVvA	AD	college*)	waar	’autisme’	staat	wordt	‘Autisme	Spectrum	Stoornis/ASS’	bedoeldDoelen	van	vandaag• Inzicht	‘wat	is	autisme’?• Inzichten	autisme	en	werk	uit	onderzoek	en	praktijk	delen• Uitwisselen	van	kennis	en	ervaring;De	vragen	die	centraal	staan:Als	mensen	met	een	autistisch	brein	de	wereld	zo	anders	beleven,	wat	zit	daar	achter	en	wat	zijn	de	gevolgen,	onder	andere	voor	‘eigen	regie’?	En:	wat	kan	hen	helpen	om	daarmee	te	functioneren	in	de	wereld	van	vandaag?t o e g e p a s tLuisteropdracht	voor	deze	sessie1. Bedenk	wat	de	consequenties	zijn	van	wat	je	hoort	voor	je	eigen	werk2. Verzamel	de	vragen	die	je	hebt3. Schrijf	oplossingen	op	die	jij	probeert4. Noteer	associatiest o e g e p a s t“De	wereld	heeft	allerlei	soorten	brein	nodig”	(Temple Grandin)• Leren	van	elkaar• Vullen	elkaar	aan• Saai	als	we	allemaal	hetzelfde	zouden	zijn• Mooi	als	iedereen	op	eigen-wijze kan	deel	nemen	aan	samen-leving• Mooi	als	we	elkaar	leren	begrijpen• Niet	makkelijk	in	huidige	maatschappijt o e g e p a s tDiagnose	ASS,	een	‘fruitsalade?’(Donna	Williams)• Diagnose	ASS	via	gedrag	(DSM-5)• 1)	beperkingen	in	sociale	communicatie	en	interactie,	• 2)	repetitief	gedrag,	specifieke	interesses	en	over- of	ondergevoeligheid zintuiglijke	prikkels	(nieuw	in	DSM-5)• Niet	via	hersenscans,	genetische	analyse	of	onderzoek	darmflora.• Ook	vaak	angst,	depressie	of	ADHD.• Veel	‘fruit’,	ieders	unieke	autisme.t o e g e p a s tCitaat	(www.tistje.com)“(…)in	die	zin	kan	inzicht	verwerven	in	autisme	ook	helpen	om	te	verstaan	wat	het	betekent	menselijk	te	zijn,	en	hoe	we	talenten	kunnen	ontwikkelen	die	het	leven,	de	kennis,	en	het	gedrag	van	iedereen	rijker	kan	maken.	(…)	Als	persoon	met	autisme	zou	ik	mezelf	bijvoorbeeld	specialist	in	stress	kunnen	noemen,	in	communicatieve	conflicten,	of	in	creatieve	oplossingen	vinden…”t o e g e p a s tOf,	zoals	Gijs	Horvers altijd	zegt:“Als	je	1	persoon	met	autisme	hebt	ontmoet,	heb	je	1	persoon	met	autisme	ontmoet”	t o e g e p a s tBeïnvloedende	factoren	participatie	(ICF)	van World	Health	Organisationt o e g e p a s tGezondheids-toestandActiviteitenFuncties ParticipatieExterne	factorenPersoonlijke	factorenPersoonlijke	factor:	de	hersenen• Capaciteit	op	verstandelijk	niveau	(IQ)• Manier	van	denken• Theory Of	Mind	(TOM)• Centrale	Coherentie	(CC)• Executief	Functioneren	(EF)• Manier	van	waarnemen:	sensorische	informatieverwerkingDeze	drie	hangen	samen!En	deze	problemen	niet	alleen	bij	ASS!t o e g e p a s tCitaat	(Anoniem)“….het	is	eigenlijk	gewoon..	ik	ben	niet	afgestemd	op	mijn	omgeving.	In	elk	geval	minder		dan	een	ander.	Daar	loop	je	gewoon	keihard	tegenaan.	Daar	moet	je	toch	maniertjes	voor	bedenken”.t o e g e p a s tUitwisseling	1Vul	aan:1. “Een	ervaring	met	betrekking	tot	mensen	met	autisme	in	mijn	werk	die	ik	graag	aan	anderen	voor	wil	leggen	is….”2. Wat	ik in	mijn werk lastig vind als het	gaat om	begeleiden/coachen/behandelen van	mensenmet	autisme,	is	….”t o e g e p a s tLuisteropdracht1. Bedenk	wat	de	consequenties	zijn	van	wat	je	hoort	voor	je	eigen	werk2. Verzamel	de	vragen	die	je	hebt3. Schrijf	oplossingen	op	die	jij	probeert4. Noteer	associatiest o e g e p a s tt o e g e p a s tAutisme	onderzoek	Gezondheidswetenschappen	UMCGOnderzoek	Anja	Holwerda	e.a.	(2010-2015)Onderzoek	gefinancierd	door	AKC	(3	projecten:	2009-2016)AWA	Reach	Aut2014-2018AWA	Samen	Doen2014-2018Opdrachten	NVA2014-2015Project	prikkelverwerking	bij	ASS	en	verstandelijke	beperking,	ZonMw‘Gewoon	Bijzonder’Project	maken	WerkWeb-Autisme	met	persoonlijke	profiel	en	website,	Inst.	Gak	en	ZonMwt o e g e p a s tAutisme	onderzoek	Gezondheidswetenschappen	UMCGOnderzoek	Anja	Holwerda	e.a.	(2010-2015)Onderzoek	gefinancierd	door	AKC	(3	projecten:	2009-2016)AWA	Reach	Aut2014-2018AWA	Samen	Doen2014-2018Opdrachten	NVA2014-2015Project	prikkelverwerking	bij	ASS	en	verstandelijke	beperking,	ZonMw‘Gewoon	Bijzonder’Project	maken	WerkWeb-Autisme	met	persoonlijke	profiel	en	website,	Inst.	Gak	en	ZonMwSystematische reviewAnja	Holwerda,	Sandra	Brouwer,	Jac vd Klink	en	Johan	Groothoff 2013• Identifying	factors	associated	with	work	participation	in	individuals	with	an	autism	spectrum	disorder.	• 3	studies	van	hoge	kwaliteit;	sterkte	van	relatie	is	‘beperkt’.	Geen	NL	studie(s)• Factoren	gerelateerd	aan	arbeidsparticipatie:co-morbiditeit,	IQ,	geslacht,	taal/communicatie,	maladaptive	gedrag,	sociale beperkingen,	gebrek aaninitiatief nemen,	functionele onafhankelijkheid,	steunouders,	familie inkomen,	mentale ziekten ouders,	institutionalisatie,	behandeling,	onderwijsniveau.• Type	werk:	laag (low	level,	unskilled	and	low	pay	jobs),	maar	zeer divers	(taxi,	bibliotheek,	wasserette,	conducteur,	automonteur etc.)	Groot	deel ontvingondersteuning bij vinden werk.	Merendeel werkt part-time	(Eavens et	al,	2008)t o e g e p a s tWajong Cohort	Noord	NederlandAnja	Holwerda,	Sandra	Brouwer,	Jac vd Klink	en	Johan	Groothoff 2013• Ruim 3000	Wajong-aanvragers in	2009• Via	UWV-Noord	(Groningen,	Friesland,	Drenthe)• 1	en 2	jaar follow-up	+	transitiemetingen• Vragenlijsten +	administratieve data	UWV• Verschillende perspectieven:	jongere,	ouders,	school,	re-integratiebedrijven,	werkgeverst o e g e p a s tWajong Cohort:	hoofd diagnoset o e g e p a s tDiagnose-codesVerstandelijke	beperking:	 44%- Zwaar/matig	verstandelijk	beperkt 7%- Licht	verstandelijk	beperkt 27%- Zeer	licht	verstandelijk	beperkt 8%- Verstandelijke	beperking,	ernst	onbekend2%Ontwikkelingsstoornissen	(o.a.	Autisme,	ADHD) 27%- Psychiatrische	ziektebeelden 17%- Somatische	problematiek 10%- Niet	bekend 2%Wajong Cohort:	multimorbiditeitt o e g e p a s tExtra aandoening 50%- Verstandelijke beperking 9%-Ontwikkelingsstoornissen (o.a. Autisme, ADHD)39%- Psychiatrische ziektebeelden 29%- Somatische ziekten/beperkingen 21%- Niet bekend 2%Bijkomende problematiek:levenslange ondersteuning nodigt o e g e p a s tLeer-problemenMentaleklachtenMedischorganischeklachtenVerslavingProblemenin	gezinen	socialecontextSociaalemotioneleen	gedrags-problemenZwaar/matige	verstandelijke	beperking	1,0% 6,9% 8,9% 0,9% 1,8% 2,8%Lichte verstandelijkebeperking43,8% 24,5% 43,6% 22,7% 36,4% 48,6%Autisme 13,5% 26,5% 10,3% 9,1% 12,1% 5,4%Overigeontwikkelings-stoornissen19,8% 17,6% 9,0% 27,3% 16,6% 17,6%Psychiatrische	stoornissen7,3% 16,7% 12,8% 40,0% 27,8% 12,2%Somatische	ziektebeelden14,6% 7,8% 15,4% 0,0% 5,2% 13,5%t o e g e p a s tAutisme	onderzoek	Gezondheidswetenschappen	UMCGOnderzoek	Anja	Holwerda	e.a.	(2010-2015)Onderzoek	gefinancierd	door	AKC	(3	projecten:	2009-2016)AWA	Reach	Aut2014-2018AWA	Samen	Doen2014-2018Opdrachten	NVA2014-2015Project	prikkelverwerking	bij	ASS	en	verstandelijke	beperking,	ZonMw‘Gewoon	Bijzonder’Project	maken	WerkWeb-Autisme	met	persoonlijke	profiel	en	website,	Inst.	Gak	en	ZonMwAKC-onderzoek ASS	en	werk (1)Ans	Cuppen en	Frank	Dekker,	UWV	Utrecht,	2010	(begeleid	door	Sandra	Brouwer)Pilotproject	‘Wajongeren aan	het	woord’Resultaten	pilot (n=19):	van	belang	bleek:• kwalitatief	goede	begeleiding,• werkgever	en	collega’s	bekend	met	autisme,• parttime werken mogelijk (hersteltijd).	• Ontevreden over	inhoud/niveaut o e g e p a s tAKC-onderzoek ASS	en	werk (2)Sandra	Brouwer,	Jeanet Landsman	en	Carola Engbers,	UMCG	2014• Factoren	van	invloed	op	succesvolle	arbeidsparticipatie	in	regulier	werk• Methode (4	teams	VA	en AD,	UMCG.):• Vragenlijst gebaseerd op	ICF-model	(Wajongers met	ASS,	n=187,	IQ>80).• Analyse	dossiers	(n=345/n=122).• Testen Competentie Profiel (n=24).• Interviews	keuze opleiding/werk (n=12).t o e g e p a s tAKC-onderzoek ASS	en	werk (2)Conclusies (I)t o e g e p a s tACP	niet	direct	bruikbaar,	geeft	wel	beeld	van	overschatting	en	ingang	voor	gesprek.	Maak	van	urenbeperking	geen	momentopname,	wel	goed	om	geleidelijk	arbeidsbelasting	op	te	bouwen.Begeleiding	bij	het	maken	van	de	juiste	(arbeids- en/of	opleidings)	keuzes	door	professionals	met	kennis	over	ASS.	AKC-onderzoek ASS	en	werk (2)Conclusies (II)t o e g e p a s tNoodzaak	tot	een	véél	intensiever	volgen,	begeleiden	en	waar	nodig	interveniëren	na	de	claimbeoordeling.Intensieve	samenwerking	en	warme	overdracht	is	noodzakelijk	bij	goede	beoordeling	en	begeleiding.Factoren	die	extra	aandacht	behoeven:	prikkelgevoeligheid,	zelf-effectiviteit	en	werkplezier.Citaat	(Anoniem)“Het	is	niet	te	doen.	Elke	baan	die	ik	heb	gehad..	in	no-time	ben	ik	op.	Het	gaat	zo	snel,	dat	kun	je	je	niet	voorstellen.	Ook	nu	ik	gezond	eet	en	sport	en	niet	meer	drink.	Het	enige	verschil	wat	het	maakt,	is	dat	ik	er	sneller	van	bij	kom.	Dat	is	al	een	winst.	Maar	ik	had	verwacht	dat	ik	mijn	spanningsboog	kon	vergroten.	Dat	is	waar	ik	altijd	op	heb	gehoopt.	Maar	dat	zit	er	niet	in	blijkbaar”.t o e g e p a s tAKC-onderzoek ASS	en	werk (2)Conclusies	in	ICFt o e g e p a s tGezondheids-situatieActiviteitenFuncties ParticipatieExternefactorenPersoonlijke	factorenSlaap,	sensor.	problemen,	medicatiegebruik,	school	verlatenWerk zoalswerkplezier en	begeleiding.	Sociaal zoals.	Beschikb.	werkIQ,	self-efficacy,	verwachtingenwerk,ervarengezondheid20%	succesvolleparticipatie in	werkUitwisseling	2Vraag	aan	elkaar:1. Kijk	terug	in	de	afgelopen	periode.	Haal	een	situatie	terug	uit	je	werk	waarbij	je	onvoldoende	kennis,	vaardigheden	en/of	instrumenten	had	tav autisme.	Vertel	aan	elkaar	welke	vaardigheden,	instrumenten	en/of	kennis	je	mistte.2. Bedenk	oplossingen	die	je	hierbij	zouden	kunnen	helpen.t o e g e p a s tLuisteropdracht1. Bedenk	wat	de	consequenties	zijn	van	wat	je	hoort	voor	je	eigen	werk2. Verzamel	de	vragen	die	je	hebt3. Schrijf	oplossingen	op	die	jij	probeert4. Noteer	associatiest o e g e p a s tt o e g e p a s tAutisme	onderzoek	Gezondheidswetenschappen	UMCGOnderzoek	Anja	Holwerda	e.a.	(2010-2015)Onderzoek	gefinancierd	door	AKC	(3	projecten:	2009-2016)AWA	Reach	Aut2014-2018AWA	Samen	Doen2014-2018Opdrachten	NVA2014-2015Project	prikkelverwerking	bij	ASS	en	verstandelijke	beperking,	ZonMw‘Gewoon	Bijzonder’Project	maken	WerkWeb-Autisme	met	persoonlijke	profiel	en	website,	Inst.	Gak	en	ZonMwAKC-onderzoek	ASS	en	werk	(3)Jeanet	Landsman,	Hanneke	Vervoort	en	Sandra	Brouwer,	2016• Ontwerpen	van	een	bruikbare	en	valide	checklist	“Autisme	en	werk”	• Kansen	en	mogelijkheden	in	kaart	brengen• Participatie	bevorderen• Product	daadwerkelijk	bruikbaar	voor	en	gebruikt	door	de	praktijkZelfmanagement	instrument:‘persoonlijk	profiel’t o e g e p a s tAKC-onderzoek	ASS	en	werk	(3)• Literatuuronderzoek	• Raadpleging	experts	(meerdere	perspectieven)• Individuele	gesprekken	experts• Expertgroepbijeenkomsten• Adviesrapport	met	blauwdruk	instrument,	concept	vragenset	en	aandachtspunten	voor	implementatiet o e g e p a s tAKC-onderzoek	ASS	en	werk	(3)Citaat	ervaringsdeskundiget o e g e p a s t“Wat	ik	goed	vind,	is	dat	de	onderzoekers	ons	als	ervaringsdeskundigen	hebben	ingeschakeld	om	erachter	te	komen	waar	behoefte	aan	is.	Er	zijn	al	super	veel	tools	natuurlijk,	het	punt	is	dat	de	meeste	tools	niet	altijd	even	goed	beschikbaar	of	voor	iedereen	toegankelijk	zijn.	Bedrijven	die	een	tool	hebben,	zeggen	meestal:	je	moet	klant	zijn	bij	ons,	of	je	moet	ervoor	betalen.	Het	goede	van	deze	nieuwe	tool	is	dat	die	gratis	en	voor	iedereen	beschikbaar	is.”	(Roy	Houtkamp)AKC-onderzoek	ASS	en	werk	(3)Concepten	vragensett o e g e p a s tAKC-onderzoek	ASS	en	werk	(3)Citaat	ervaringsdeskundiget o e g e p a s t“Wat	tijdens	de	sessies	naar	voren	kwam	is	dat	niet- autisten	(neuro	typicals)	hun	eigen	referentiekader	hebben	over	autisten.	Vanuit	hun	ervaring	weten	ze	veel	en	kunnen	ze	prima	initiatieven	ontplooien	die	autisten	helpen.	Maar	zich	verplaatsen	in	mensen	met	autisme	blijkt	op	bepaalde	gebieden	toch	eigenlijk	onmogelijk.	En	daar	kan	een	ervaringsdeskundige	helpen	ontbrekende	schakels	in	te	vullen,	verrassende	ideeën	te	lanceren	en	soms	zelf	aannames	te	ontkrachten.”	(Wim	ten	Brinke)AKC-onderzoek	ASS	en	werk	(3)Verschillende	outputs	voor	het	profielt o e g e p a s tt o e g e p a s tAutisme	onderzoek	Gezondheidswetenschappen	UMCGOnderzoek	Anja	Holwerda	e.a.	(2010-2015)Onderzoek	gefinancierd	door	AKC	(3	projecten:	2009-2016)AWA	Reach	Aut2014-2018AWA	Samen	Doen2014-2018Opdrachten	NVA2014-2015Project	prikkelverwerking	bij	ASS	en	verstandelijke	beperking,	ZonMw‘Gewoon	Bijzonder’Project	maken	WerkWeb-Autisme	met	persoonlijke	profiel	en	website,	Inst.	Gak	en	ZonMwWerkgroep arbeidsparticipatie• Ontwikkelen online	gids autisme en werk• Vraag en aanbod werk• Mogelijkheden begeleiding/behandeling• Algemene tips	en trucs• Regelgeving• Cohortstudie 3e	meting,	respondenten (n=100)	nu	volwassen:	invloed (ontwikkeling van)	autismekenmerken op	participatie (meting	in	2017,	resultaten bekend in	2018).• Samenwerking National	Autistic	Society• Finding	Work	(gebaseerd op	supported	employment)t o e g e p a s tWerkWeb-Autisme• Aanvraag bouwen ‘WerkWeb-Autisme’	(ZonMw,	co-financiering	Inst.	Gak)	met:• Web-gids (AWA	Samen Doen)• Persoonlijk profiel (AKC-3)• Finding	Work	(NAS)• Effectstudie daarbij inbegrepen en valideringvragenlijsten.• Platform	NVA• Samenwerking:• NVA,	AKC,	AWA,	HR,	UMCG• Gemeenten,	UWV,	GGZ,	scholen• Ervaringsdeskundigen• CarapaxITt o e g e p a s tCitaat“De	doelstelling	om	een	digitale	tool	te	ontwerpen	die	mensen	met	een	ASS	ondersteunt	in	al	hun	levensfasen	en	life	events	is	in	deze	tijd	natuurlijk	heel	actueel	en	veelbelovend.	Blijft	wel	als	aandachtspunt	dat	mensen	met	autisme	eigenlijk	altijd	wel	een	vertrouwenspersoon	nodig	hebben	die	hen	helpt	stappen	te	zetten! (Wim	ten	Brinke)t o e g e p a s tUitwisseling	31. Wat	zijn	de	consequenties	van	wat	je	hebt	gehoord	voor	je	eigen	werk?2. Wat	zijn	nu	nog	je	vragen?3. Welke	oplossingen	heb	je?4. Wat	zijn	verdere	associaties?t o e g e p a s tBedankt voor uw aandacht!	Jeanet landsmanj.a.landsman@umcg.nl06	303	126	31Twitter:	Landsvrouw en:	Prikkels_Autisme_VBt o e g e p a s t

Overview research on autism spectrum disorder and work participation. Workshop on self management in autism.

https://pure.rug.nl/ws/files/43790960/Presentatie_Jeanet_Landsman_autisme_onderzoek_nvva_congres_8_juli_2017.pdf

Overview research on autism spectrum disorder and work participation. Workshop on self management in autism.

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

ARTS repository - University of Groningen