Melatonin, multifunctional signal molecule in mammals: origin, functions, mechanisms of action

Abstract

Methoxyindole hormone - melatonin (MEL) is produced and released by the mammalian pineal gland in a circadian rhythm exhibiting a low level during the day and an elevation at night, strictly dependent on the environmental lighting conditions. The main MEL function is, therefore, to synchronize diurnal rhythms of several physiological processes and for the diurnally active species (including humans) it gives information on the beginning of sleepiness. For the nocturnal species, however, elevated MEL level serves as a signal to start locomotor and feeding activity. In seasonal breeders the pineal gland function synchronizes the time of gonadal development and sexual activity with the external conditions in a way that progeny appears in the optimal climatic moment. MEL is produced also extrapineally, e.g. in the gastro-intestinal tract and bone marrow, where it exerts a protective effect due to its activity as an antioxidant and a potent free radical scavenger. Being both lipid and water soluble, MEL is able to cross biological barriers and, therefore, it uses several cellular mechanism to exert its physiological activity, including membrane and nuclear receptors, proteins of the cytoskeleton, mitochondrial membrane stabilization. MEL is also involved in immunomodulation, the effects are different and dependent on numerous factors, nevertheless, its immunostimulatory activity is generally well accepted. Additionally, activated immune cells are able to produce MEL acting in an auto- and paracrine way. As an efficient antioxidant MEL exerts the anti-inflammatory effect, which, reciprocally, modulates the pineal gland biosynthetic activity adapting it to temporary endogenous conditions.Szyszynka ssaków produkuje i wydziela do krwi melatoninę (MEL) w rytmie dobowym, którego cechą charakterystyczną jest wysoki poziom w nocy niski w dzień, a czas nocnej syntezy zależy od warunków świetlnych otoczenia. Dzięki temu MEL synchronizuje wiele procesów fizjologicznych przebiegających rytmicznie, a jako chemiczny sygnał ciemności przekazuje gatunkom o aktywności dziennej (w tym ludziom) informację o rozpoczęciu pory snu. Gatunki aktywne w nocy inaczej interpretują sygnał melatoninowy. Dla zwierząt rozmnażających się sezonowo informacja niesiona przez MEL stanowi sygnał do takiej synchronizacji funkcji rozrodczych z warunkami klimatycznymi, aby potomstwo mogło pojawić się w optymalnym momencie. Melatonina powstaje także pozaszyszynkowo, np. w układzie pokarmowym, gdzie pełni funkcje ochronne, związane z aktywnym zmiataniem wolnych rodników i właściwościami antyoksydacyjnymi. Jako cząsteczka amfifilowa może przekraczać bariery biologiczne, dlatego swoje efekty może wywierać za pośrednictwem wielu różnych mechanizmów takich jak: wiązanie z receptorami błonowymi i jądrowymi, białkami cytozolowymi, stabilizowanie błony mitochondrialnej. MEL wykazuje działanie immunomodulacyjne, zależne od wielu czynników, choć zasadniczo wydaje się być czynnikiem wspomagającym odporność, a aktywowane komórki odpornościowe także syntetyzują MEL działającą auto- i parakrynowo. Dzięki właściwościom antyoksydacyjnym pełni istotną rolę przeciwzapalną, z kolei toczący się proces zapalny moduluje aktywność biosyntetyczną szyszynki, dostosowując je do aktualnych warunków w organizmie