Multiannual variability of seasonal precipitation in Poland

Abstract

Celem pracy była weryfikacja poglądów o czasowej i przestrzennej zmienności kontynentalnych i oceanicznych cech opadów atmosferycznych w Polsce na podstawie serii pomiarowej, uwzględniającej także pierwszą dekadę XXI wieku. Materiały podstawowe obejmowały miesięczne sumy opadów atmosferycznych z 38 stacji meteorologicznych IMGW z okresu 1951-2010, z wyłączeniem obszarów górskich. Przedmiotem analizy były sumy opadów kalendarzowych pór roku - ich wielkość, procentowy udział w sumie rocznej, a także ilorazy sum opadów: półrocza ciepłego (IV.IX) i chłodnego (X.III), lata (VI.VIII) i zimy (XII.II), jesieni (IX.XI) i wiosny (III.V), a także lipca i lutego. Żadna z wymienionych charakterystyk opadów nie wykazuje statystycznie istotnego trendu liniowego, nawet na poziomie α = 0,10. Na przeważającym obszarze kraju zaznacza się jednak niewielka tendencja do wzrostu opadów w sezonach wiosennym i jesiennym oraz malejący udział opadów letnich w sumie rocznej. Ilorazy opadów półrocza ciepłego i chłodnego, jesieni i wiosny oraz lipca i lutego mają w większości rejonów tendencję ujemną. Najbardziej niejednoznaczne co do kierunku są natomiast zmiany ilorazu opadów letnich i zimowych. Niewielki wzrost stopnia kontynentalizmu pluwialnego zaznacza się głównie w południo-wschodniej części Polski.The aim of the paper was to verify opinions on the temporal and spatial variability of continental and oceanic features of atmospheric precipitation in Poland based on measurement series including the first decade of the 21st century. The basic material consisted of monthly sums of atmospheric precipitation collected from 38 IMGW weather stations, excluding mountain areas, from 1951 till 2010. The objectives of the analysis were the sums of precipitation in calendar seasons - their quanti ty, percentage contribution to the annual sums and the proportions of total precipitation of: warm halfyear (April-September) to cool half-year (October-March), summer (June-August) to winter (December-February), autumn (September-November) to spring (March-May), and July to February precipitations. None of the mentioned characteristics of precipitation showed statistically significant linear trend, even at the level of α = 0.10. However, in the prevailing area of the country a slight tendency of an increase in the precipitation in spring and autumn was found and a decreasing share of summer precipitation in the annual total precipitation. The proportion of precipitation of warm to cool half-year and those of autumn to spring and of July to February revealed a negative tendency in most regions. The most ambiguous, as to the direction, were the changes of the proportion of summer to winter precipitation. A slight increase in the degree of pluvial continentalism is mainly marked in the south-eastern part of Poland