Przeciwbakteryjna i przeciwgrzybowa aktywność wyciągów roślinnych

Abstract

W doświadczeniach laboratoryjnych oceniono aktywność przeciwdrobnoustrojową wodnych wyciągów roślinnych (wywar, napar, macerat) oraz olejków eterycznych na zahamowanie wzrostu chorobotwórczych kolonii bakterii i grzybów. Do przygotowania ekstraktów i olejków wykorzystano różne części następujących roślin: lawenda wąskolistna (Lavandula vera L.), melisa lekarska (Melissa officinalis L.), sosna zwyczajna (Pinus sylvestris L.). Przeciwdrobnoustrojowe właściwości wyciągów i olejków eterycznych testowano na bakteriach: Bacillus subtilis, Escherichia coli, Listeria monocytogenes, Micrococcus luteus, Staphylococcus aureus i grzybach: Alternaria alternata, Aspergillus glaucus, Aspergillus niger, Botritis cinerea, Cladosporium herbarum, Fusarium culmorum, Fusarium oxysporum, Fusarium poae, Fusarium sambucinum, Fusarium solani, Penicillium chrysogenum, Sclerotinia sclerotiorum. Analiza uzyskanych wyników wykazała, że aktywność wyciągów zależała od gatunku rośliny, sposobu przygotowania wyciągów oraz wrażliwości mikroorganizmów wybranych do badań. Wykazano istotnie różną reakcję testowanych patogenów na wyciągi z poszczególnych gatunków roślin. Zarówno ekstrakty jak i olejki eteryczne były źródłem substancji aktywnych, które w różnym stopniu hamowały wzrost i rozwój wybranych szczepów bakterii oraz grzybów. Na aktywność przeciwdrobnoustrojową ekstraktów i olejków mogły wpływać: użyty surowiec, efektywność procesów otrzymania wyciągów, a także zawartość składników aktywnych o działaniu antybakteryjnym i przeciwgrzybowym. Działanie hamujące wzrost drobnoustrojów przez ekstrakty roślinne zależało od sposobu przygotowania wyciągów, który prawdopodobnie wpłynął na kształtowanie się różnych profili związków chemicznych. Olejki eteryczne charakteryzowała największa aktywność przeciwdrobnoustrojowa wobec większości badanych mikroorganizmów, aniżeli wodnych wyciągów roślinnych. Najwyższą aktywnością przeciwbakteryjną, a najniższą przeciwgrzybową wyróżniał się olejek pozyskany z lawendy wąskolistnej. Natomiast najlepszymi właściwościami przeciwgrzybowymi charakteryzował się olejek uzyskany z sosny zwyczajnej. Spośród badanych mikroorganizmów najwyższą wrażliwość na zastosowane ekstrakty roślinne wykazały szczepy z rodzajów: Listeria monocytogenes,Micrococcus luteus oraz Sclerotinia sclerotiorum, Fusarium poae