Στην παρούσα εργασία πραγματοποιείται μια συνεκτική ανάγνωση των ιδεολογικών
μεταβολών, που καταγράφονται στην Κίνα από το άνοιγμα της κινεζικής οικονομίας στον καπιταλισμό (1978) μέχρι σήμερα. Σε αντίθεση με τη μαοϊκή περίοδο (1949 – 1976) κατά την οποία η Κίνα αποτελούσε μια εξόχως ιδεολογική κοινωνία, η περίοδος από το 1978 και έπειτα έχει συχνά χαρακτηριστεί ως «μετα-κομμουνιστική» ή «μετα-δεολογική». Μπορεί, όμως, αυτό να ισχύει;
Στο κείμενο επιχειρείται ο εντοπισμός των σημαντικότερων παραγόντων, που επηρέασαν τη δυναμική διαμόρφωση της κινεζικής ιδεολογίας, αλλά και η εξέταση των διαδοχικών μετατροπών της κινεζικής ιδεολογίας, που επηρέασαν ή/και καθόρισαν την πορεία της οικονομίας της χώρας τις τελευταίες δεκαετίες.
Κατά την περίοδο των ραγδαίων αλλαγών που συνόδευσαν την έλευση του Deng Xiaoping στην εξουσία, το επίκεντρο του ενδιαφέροντος επικεντρώθηκε στο άνοιγμα, την ανασυγκρότηση, τον εκσυγχρονισμό και την ανάπτυξη της κινεζικής οικονομίας. Οι προσταγές της οικονομικής ανάπτυξης ανάγκασαν τον Deng να αναδιαμορφώσει και να προσαρμόσει την κομμουνιστική ιδεολογία του ΚΚΚ. Η περίοδος αυτή σημαδεύτηκε από μια «οικονομικοκεντρική» προσέγγιση που είχε τρεις διαστάσεις: άνοιγμα, ανασυγκρότηση και εκσυγχρονισμός, επιβάλλοντας τον «πραγματισμό» ως κεντρικό στοιχείο διαμόρφωσης της κινεζικής οικονομικής πολιτικής. Τα «κινεζικά χαρακτηριστικά» αποτέλεσαν τον πυρήνα, το βασικότερο στοιχείο της ιδιαιτερότητας του κινεζικού κομμουνισμού.
Στη διάρκεια της θητείας του Jiang, η Κίνα εντάσσεται στο διεθνές οικονομικό πεδίο και
καθίσταται επιτακτική και επιθυμητή η περεταίρω εξέλιξη των ιδεολογικών προτύπων. Οι ιδεολογικές συνεισφορές του Jiang υπέσκαψαν τα ταξικά του θεμέλια του ΚΚΚ και η διεύρυνση της βάσης του σήμαινε την απομάκρυνση από τον παραδοσιακό ρόλο του λενινιστικού τύπου Κόμματος εμπροσθοφυλακής. Η «Επιστημονική Προοπτική για την Ανάπτυξη» του Hu Jintao παρουσιάστηκε ως το επόμενο βήμα για την «κινεζοποίηση» της μαρξιστικής σκέψης. Η ηγεσία του Hu κλήθηκε τόσο πολιτικά, όσο και ρητορικά να επικεντρωθεί στην επιτακτικότητα επίλυσης των ανισοτήτων και στην οικοδόμηση μιας «Αρμονικής Σοσιαλιστικής Κοινωνίας».
Ο Xi Jinping ανέλαβε απαιτητικό έργο: έπρεπε να οργανώσει εκ νέου σε κάθε επίπεδο τη χώρα, η οποία μόλις έβγαινε από την αστραπιαία και μονοδιάστατη κούρσα της στη μετά τον Deng εποχή. Η χρήση της ιδεολογίας από την κινεζική ηγεσία στον 21ο αιώνα έχει σημαντική οργανωτική χρησιμότητα. Για αυτό δεν παραβλέπεται στην εργασία το γεγονός ότι η ιδεολογία χρησιμοποιήθηκε
τόσο ως εργαλείο στην υπηρεσία των πολιτικών βουλήσεων, όσο και ως εργαλείο νομιμοποίησης του Κόμματος, της κοινωνικής συνοχής, αλλά και της ενίσχυσης της διεθνούς επιρροής της χώρας.In this paper, a coherent presentation of the ideological changes recorded in China from the opening of the Chinese economy to capitalism (1978) until today is carried out. In contrast to the Maoist period (1949 – 1976) in which China was a highly ideological society, the period from 1978 onwards has often been characterized as 'post-communist' or 'post-ideological'. But can a characterization like this be accurate?
The text attempts to identify the most critical factors that influenced the dynamic formation of Chinese ideology, but also to examine the successive transformations of Chinese ideology that influenced and/or determined the course of the country's economy in recent decades.
During the period of rapid change that accompanied Deng Xiaoping's rise to power, the focus of interest was on the opening up, reconstruction, modernization and development of the Chinese economy. The imperative of economic development forced Deng to reshape and adapt the CCP's communist ideology. This period was marked by an "economy-centric" approach that had three dimensions: opening-up, reconstruction and modernization, imposing "pragmatism" as a central element in shaping Chinese economic policy. "Chinese characteristics" formed the core, the most basic aspect of the distinctiveness of Chinese communism.
During Jiang's tenure, China joins the international economic field and further evolution of ideological standards becomes imperative and desirable. Jiang's ideological contributions undermined the CCP's class foundations, and broadening its base meant moving away from the traditional role of a Leninist-style Vanguard Party. Hu Jintao's "Scientific Outlook on Development" was presented as the next step in the "Sinicization" of Marxist thought. Hu's leadership was called upon both politically and rhetorically to focus on the imperative of resolving inequalities and building a "Harmonious Socialist Society".
Xi Jinping undertook a demanding task: he had to reorganize the country at every level, which was just emerging from its extremely fast and one-dimensional race in the post-Deng era. The Chinese leadership's use of ideology in the 21st century has significant organizational utility. For this reason, we didn’t overlook in this paper the fact that ideology was and is used both as a tool in the service of political wills and as a tool for legitimizing the Party, for social cohesion, and for strengthening the international influence of the country
