Με τον όρο κοντσέρτο αναφερόμαστε σε μια μουσική σύνθεση η οποία περιλαμβάνει μια αντιπαράθεση μεταξύ ενός ορχηστρικού συνόλου και μιας μικρότερης ομάδας οργάνων ή ενός σόλο οργάνου είτε ακόμη και μεταξύ διαφορετικών ομάδων οργάνων μέσα στην ίδια ορχήστρα. Πριν το 1700 ο όρος αυτός χρησιμοποιούνταν για να χαρακτηρίσει πολλά διαφορετικά μουσικά κομμάτια που προορίζονταν τόσο για φωνές όσο και για όργανα. Επίσης την εποχή εκείνη με τον όρο αυτό αναφέρονταν και σε μουσικές συνθέσεις για μικρά σύνολα ή για ορχήστρα. Από τις αρχές του 18ου αιώνα ξεκίνησε η συστηματική χρήση του όρου για να περιγράψει έργα με τριμερή μορφή (γρήγορο-αργό-γρήγορο) για ένα ή περισσότερα σόλο όργανα και ορχήστρα (κοντσερτο γκρόσο) ή για ολόκληρη ορχήστρα.
Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η ανάλυση ορισμένων χαρακτηριστικών πιάνο κοντσέρτων των σημαντικότερων συνθετών του 19ου αιώνα που εμφανίστηκαν μετά από τον Beethoven. Συγκεκριμένα, θα σχολιαστούν παρακάτω τα έργα των Johannes Brahms, Eduard Grieg, Robert Schumann, Pyotr Tchaikovsky, Franz Liszt και Frédéric Chopin. Στις δεκαετίες που ακολούθησαν μετά από το θάνατο του Beethoven, τα κοντσέρτα επηρεάστηκαν από την υπεροχή του δεξιοτέχνη συνθέτη-ερμηνευτή στα ορχηστρικά δρώμενα. Ένας βασικός παράγοντας που καθόρισε το πιάνο κοντσέρτο ως είδος τον 19ο αιώνα ήταν η ανάγκη για επαναπροσδιορισμό των ορίων δεξιοτεχνίας. Για το λόγο αυτό θα συζητηθεί παρακάτω ποιος είναι ο ρόλος του σόλου οργάνου και ποιος ο ρόλος της ορχήστρας και θα αναλυθεί ο τρόπος με τον οποίο ο κάθε συνθέτης πραγματώνει την συνδιαλλαγή σόλο οργάνου και ορχήστρας. Τέλος, θα δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα στο ενορχηστρωτικό πλαίσιο στο οποίο κινείται ο κάθε συνθέτης και συγκεκριμένα ποια ομάδα οργάνων επιλέγει για να μεταχειριστεί το εκάστοτε θεματικό υλικό.The term concerto refers to an instrumental work that maintains contrast between an orchestral ensemble and a smaller group or a solo instrument, or among various groups of an undivided orchestra. Before 1700 the term was applied to pieces in a variety of forms for an even greater variety of performing media, voices as well as instruments. It was also used in the sense of ‘ensemble’ or ‘orchestra’. Not until the beginning of the 18th century was it applied consistently (though not exclusively) to works in three movements (fast–slow–fast) for soloist and orchestra, two or more soloists and orchestra (concerto grosso) or undivided orchestra.
The purpose of the present thesis is to analyze some characteristic piano concerti composed by the most important composers of the 19th century that appeared after Beethoven. Specifically, the works of Johannes Brahms, Eduard Grieg, Robert Schumann, Pyotr Tchaikovsky, Franz Liszt and Frédéric Chopin will be commented on below. In the decades following Beethoven's death, the concerti were influenced by the superiority of the skillful composer-performer in the orchestral acting. A key factor determining the piano concerto as a genre in the 19th century was the need to redefine the limits of virtuosity. Therefore, we will discuss the role of the solo instrument and that of the orchestra, and comment on the interaction between them. Finally, we will focus on the orchestration context in which each composer moves, and specifically which group of instruments chooses each composer to treat the thematic material
