Από την ανακάλυψή του και για πολλά έτη μετέπειτα, το αιμοπετάλιο περιγραφόταν αποκλειστικά ως κύτταρο-κλειδί της αιμόστασης. Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, πλήθος μελετών έχουν αναδείξει την ενεργή συμμετοχή του και στο ανοσοποιητικό σύστημα ως ισχυρός ρυθμιστής της ανοσολογικής απόκρισης. Ο ενεργός του ρόλος προκύπτει μέσα από την αλληλεπίδρασή του τόσο με τα κύτταρα του ξενιστή όσο και με τα παθογόνα.
Τα αιμοπετάλια ενεργοποιούν και ενεργοποιούνται από τα λευκοκύτταρα, υποβοηθούν την μετανάστευση τους στα σημεία φλεγμονής, διεγείρουν τα ουδετερόφιλα προς την παραγωγή εξωκυτταρικών δικτύων χρωματίνης (NET) και αλληλεπιδρούν με τα ενδοθηλιακά κύτταρα. Επίσης, αλληλεπιδρούν άμεσα και έμμεσα με τους παθογόνους μικροοργανισμούς. Αναγνωρίζουν, φαγοκυτταρώνουν και εξουδετερώνουν τα παθογόνα συμβάλλοντας ενεργά στην αντιμετώπιση των λοιμώξεων. Όλες αυτές οι πολύπλευρες δράσεις των αιμοπεταλίων μεσολαβούνται από την πληθώρα υποδοχέων που φέρουν στην επιφάνειά τους, τις ουσίες που έχουν αποθηκευμένες στα κοκκία τους καθώς και την δυνατότητα εκ νέου σύνθεσης ορισμένων κυτταροκινών.
Η ενεργή συμμετοχή των αιμοπεταλίων έχει τεκμηριωθεί σε λοιμώξεις από κάθε είδος παθογόνου μικροοργανισμού. Πράγματι, δεδομένα υποστηρίζουν ότι τα αιμοπετάλια αλληλεπιδρούν με ιούς, βακτήρια, παράσιτα και μύκητες. Εξ’ άλλου, η θρομβοπενία αποτελεί συχνά ένα δυσμενές προγνωστικό σημείο το οποίο συνοδεύει αρκετές λοιμώξεις, ειδικά τις ιογενείς. Ωστόσο, δεν είναι πάντοτε ευεργετική η συμμετοχή των αιμοπεταλίων στην ανοσολογική απόκριση. Υπέρμετρη ενεργοποίησή τους μπορεί να οδηγήσει σε θρόμβωση, απόφραξη της μικροκυκλοφορίας και κυτταρικό θάνατο, ειδικά στην σήψη.
Η σήψη αποτελεί οξύ και δυναμικό λοιμώδες σύνδρομο, το οποίο αναπτύσσεται λόγω διαταραγμένης ανοσολογικής απόκρισης του ξενιστή. Η διαταραχή αυτή αφορά και τον πηκτικό μηχανισμό, ο οποίος συχνά εμφανίζεται υπέρμετρα ενεργοποιημένος. Δεδομένης της διαταραχής τόσο του ανοσολογικού όσο και του πηκτικού μηχανισμού, τα αιμοπετάλια αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα κύτταρα στην δημιουργία και την εξέλιξη της σήψης. Προς την κατεύθυνση αυτή, μεγάλες μελέτες έχουν δείξει όφελος από την χρήση αντιαιμοπεταλιακών φαρμάκων σε βαρέως πάσχοντες σηπτικούς ασθενείς. Τα φάρμακα αυτά μετριάζουν τόσο τις αιμοστατικές όσο και τις ανοσολογικές συνέπειες της αιμοπεταλιακής ενεργοποίησης.
Εκτός της σήψης, σε πολλές άλλες λοιμώξεις, η στοχευμένη αναστολή της αιμοπεταλιακής λειτουργίας μπορεί να προσφέρει οφέλη. Όλες αυτές οι παρατηρήσεις έχουν θέσει τα αιμοπετάλια και τις αλληλεπιδράσεις τους με τα άλλα κύτταρα ως θεραπευτικό στόχο, με σκοπό την βελτίωση της έκβασης των ασθενών με σήψη και άλλα λοιμώδη σύνδρομα.From its discovery and for many years afterwards, platelet was known only for its central role in hemostasis. During the last years however, many studies have highlighted its active contribution in the immune system as well, being a potent regulator of the immunologic response. Its participation in the immune system is based on its interaction with the immune cells of the host and with pathogens.
Platelets activate and get activated by leukocytes, abet their migration at infection sites, stimulate neutrophils to produce Neutrophil Extracellular Traps (NET) and interact with endothelial cells. Moreover, they interact directly and indirectly with pathogenic microorganisms. They recognize, phagocytose and eliminate pathogens contributing to the host defense against infections. All those multifaceted actions of platelets are mediated by the great number of receptors they express on their surface, the molecules stored in their granules, as well as their ability to synthesize some cytokines de novo.
The active contribution of platelets has been shown in infections by any kind of pathogenic microorganism. Indeed, data from many studies support their interaction with viruses, bacteria, parasites and fungi. It is of no surprise that thrombocytopenia is frequently a prognostic sign of bad outcome accompanying many infections, especially viral ones. However, the participation of platelets in the immune response doesn’t always lead to a better outcome. Excessive platelet activation can lead to thrombosis, occlusion of microcirculation and cell death, especially during sepsis.
Sepsis is an infectious syndrome caused by dysregulated immune response of the host. This dysregulation refers not only to the immune, but also to the hemostatic system, which usually appears to be hyperactivated. Given the dysregulation in both immune and hemostatic system, platelets are one of the most important cells in the development of sepsis. Regarding this, many studies have shown benefit from the usage of antiplatelet agents in critically ill septic patients. This benefit comes from the mitigation of the hemostatic and immunologic consequences of platelet activation.
Apart from sepsis, in many other infectious diseases the targeted block of platelet function may offer some advantages. All those observations have rendered platelets and their interactions with other cells as future pharmacologic target, aiming towards a better outcome of patients with sepsis and other infectious syndromes
